Scientific progress volume ǀ issue ǀ

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 5 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Scientific Journal Impact Factor (SJIF 2022=5.016) 
Passport: 
http://sjifactor.com/passport.php?id=22257
  
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 168
MAVJUD KOMPYUTER TARMOG`I ASOSIDA INTRANET YARATISH 
 
Arobidin Xusnidinovich Arabbayev 
Andijon davlat universiteti 
 
ANNOTATSIYA 
Murakkab Intranet tuzilmasida bir necha server (ko’p tugun) bo’lib, ular bir-
biriga yaqin – maxalliy tarmoqda, yoki serverlar guruhlariga birlashib, bir-biridan 
olisda, turli maxalliy tarmoqlar tarkibida bo’ladi. Intranet serveri sifatida Internet 
serverlari ishlatiladi. Ular orasida Microsoft ning Internet Information Server dasturi 
(bepul) va Netscape firmasining Netscape Communications Server dasturi keng 
qo’llaniladi. Intranet o`z tuzilishiga ko’ra 4 asosiy qismdan tarkib topgan: Aloqa, server, 
mijoz va himoya qismlaridan. 
Kalit so`zlar: 
Intranet, mijoz, aloqa, server, HTTP, TCP/IP, Web-brauzer, 
maxalliy tarmoq, kanal, protocol, marshrut, UNIX server, Windows NTserver va 
NetWare server. 
Mavjud kompyuter tarmog’ida Intranet yaratishda uni quyidagi tarkibiy qismlardan 
tashkil topgan deb qarash mumkin: 
•
Kompyuter tarmog’i; 
•
Tarmoq amaliy tizimi; u TCP/IP protokolini qo'llab-quvvatlaydigan bo'lishi lozim; 
•
Kompyuter-server; bu kompyuter tarmog’idagi mavjud yoki unga qo'shimcha 
kompyuter bo'lishi mumkin; 
•
Serverning dasturiy ta’minoti; u Web-tarmoq yaratishga, shu jumladan, mijozlardagi 
brouzerlarning HTTP formatidagi so`rovlarini qo’llab quvvatlaydigan bo’lishi lozim; 
•
Kompyuter-mijozlar; bular kompyuter tarmog’ida mavjud yo unga qo’shimcha 
kompyuterlar bo’lib, ularda TCP/IP protokolini qo’llab-quvvatlovchi brouzer 
o’rnatilib, tarmoq dasturiy ta’minoti sozlab qo’yilgan bo’lishi lozim; 
•
Axborot xavfsizligi tizimi; mavjud himoya tizimi boshqatdan qayta qurishni talab 
qiladi. 
Intranetning asosiy qismi Web-tarmoqni yaratish uchun odatda quyidagi 
amallarni bajarish kifoya: 
•
Kompyuterlarni TCP/IP tarmog’iga birlashtirish; 
•
Tarmoq serverlaridan biri asosida Web-server xosil qilish; 
•
Web-serverda barcha zarur xujjatlarni, audio-, video-fayllarni, ma’lumotlar 
jamg‘armalarini joylashtirish; 
•
Xar bir mijoz kompyuterda Web-brauzer urnatish. 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3