O, uzaqdakı fcmıanı göstordi.
Follah indi kcçmok istodiyi çayın salıilino qayıdana kimi o baş-
bu başa on iki kilomctr mosafo qot ctmoli olacağını bilso do,
narahatlığım iizo vumıadı, sorğu-sual ctm odon dcdi:
- Yaxşı!
O, Homidi qaldırmaq üçün Rcnoya kömok ctdi. Ən çotini bu idi
ki, gorok clo cdoson balaca çoban ulağın üstündon yıxılmasm. Rcno
ycdokdo oturub I lomidi tutmağa m ocbur oldu, oğlan özüno golm iş-
diso do, o qodor z o if idi ki, gözdon qaçırsan yıxılardı.
Ərob quzunu qucağına aldı, ulaq yorğaladı vo kiçik dosto yola
düşdü.
+ * *
Doğrudan da çox güclü qasırğa olmuşdu. Bu fikirlo ağanm özü
do razılaşırdı, horçond adoti üzro ovvollor şahidi olduğu bundan
daha artıq şiddotli vo dağıdıcı qasırğaları xatırlayıb dcyordi:
- Bax on ycddinci ildoki qasırğa... Bos iyirminci ildoki...
Lakin bu dofo o ctiraf ctmoyo mocbur oldu ki,
min doqquz yüz olli
dördüncü ilin qasırğasını fermada uzun illor yadda saxlayacaqlar.
İki fohlo kiromitlori vo bağçada ağacların sınm ış budaqlarını
yığışdınrdı. Hoyotdo bu gcco omolo golmiş arxlarpanldayırdı. Başqa
fohlolor do qarajııı damından qopm uş dom ir toboqolorini toplayır-
dılar. Lakin bütün bunlar payız yağmurunun adi qurbanları idi.
Hamısından pis iso bu idi ki, ycl doyirm anınm porlori qınlm ış vo
havadan asılı qalmışdı. Külok hordon şiddotlonib qanadları tərp o -
dir, onları aşağıdan ötonlərin başına salacağı ilo hodoləyirdi.
Doyirmanın diroyinə qalxm aq, xüsusən onun lap zirvosino çıx-
maq coldlik tələb cdirdi vo həm də çox tohlükoli iş idi. Yalmz
diroyin lap ucundakı atqıların üstündo dursaydın, qanadlara ol çatardı.
Sınıb çatlam ış qanadlar havada o yan-bu yana çalxalanırdı. Q anad-
Iann çatlayan yerlorində qodim kortənkololorin dişlori kimi iti
talaşalar görünürdü...
Ağa dişlorini qıcayıb, tohlükoni asanlıqla aradan qaldırmağın
yolu barodo düşüno-düşüno diroyo dırmaşdı. Fohləlor başlarmı
yuxan qaldırıb, dinm oz-söylom oz aşağıdan onu m üşahido edir-
dilər. Bu zam an uzaqlarda yol üstündə iki qara nöqtə göründü.
Nöqtolor gctdikcə böyüm oyo başladı.
Ağanın ctimadını qazanmış fohlo Salah ikinci alot çantasını vo
bir ncço uzun koxa götürüb, onun ardınca diroyo dırmaşdı.
Ağa cold horokotlo polad kanatı porlordən birinə atdı vo qüv-
votli, oli ilo onu çəkib dayandırdı. O, küroyini dirəyə dayaq vcrib
durmuşdu, buna göro də öz işindon lozzot alırdı. Külək dirəyi
aramsız surotdə silkolodiyi üçün onun bodoni titroyirdi. Ağa sürotlo
vo ustalıqla işloyirdi.
- Orada no olub? — dcyo lazım olduqca alotləri bir-bir ağaya
verən Salah soruşdu. Onun başı ağanın çokmolori ilo bir borabərdo
idi, ona görə ki, atqıların üstündo yalnız bir adam dura bilordi.
Renonun atası onun sualına o doqiqo cavab vermodi. Əvvolco
boltu burub açdı, sonra foxrlo dillondi:
- Fcrmaya bax, bir otrafa nozor sal! Dc görüm, hansı orob bu
qodor iş görmoyi bacarardı? Bütün bu binolilor, bin-amorlar, bin-
kuskuslar bir şcyo yaramırlar! Onların cvlərinin nə gündo olduğunu
bilirsonmi! Peyino batmış böcok yuvalarına oxşayır!
- Ə lbot ki, axı son moktəbo gctmison, - dcyo Salah köksünü
ötürdü, - son dünyaya golondo atan artıq varlı idi...
- Bu, kifayot dcyildir! - dcyo ağa qızğınlıqla etiraz ctdi. - Bun-
dan savayı, gorok işo üroklo girişoson, onu scvosən... ağıl, axtarıb
tapmağı bacarmaq, dözümlülük də lazımdır. Bütün bunlar iso sizdo
yoxdur, bax mosolo bu ycrdodir!
Salah inandırıcı dolil-sübut axtararaq, yeno do köksünü ötürdü.
Lakin bu dolil onun büruzo vcmıodiyi no qodor hissin gizləndiyi
qəlbinin dorinliklorindo itib-batm ışdı. Dözümlülükmü? Ağa, sən
bunu ncco başa düşürson? Bax, Salahın özü, onun kimi başqalan
taxıl biçirlor, Şimali Afrika sohralarından əson küləyin altında,
cohənnom istisindo taxıl döyürlor... Qaynar kül kimi acı vo yan-
dıncı toz ağızlarına dolur, boğazı düşüb qıcıqlandırır, havada uçu-
şan lənətə golmiş tikanlı arpa qılçığı isə doriyə sancılır. Batandan
sonra da sınıb dorido qalır. Bu gözogörünmoz iynə yerlərinin sayı-
hcsabı yoxdur. Özü də yara cloyir. H ər gün səhərdən ta axşamacan,
hətta günoş batandan sonra da iş davam cdir. İş yalnız o vaxt
dayandınlır ki, bozarmış soma, yaxud qofloton işığın yoxa çıxması
nəticosində əm olo gəlon nom işlik sünbüllori də nomləndirir,
sünbüllər taxıldöyonlorin m etal lövholori altında sınmır. Yalnız bu
zam an işə ara vcrilir. N əhəng kombaynlar, sanki iri okean gomiləri
geniş mavi onginliklordə olduğu kimi, qızıl taxıl zəmilorində
399