Şəbəkələrdə dini tolerantlığın innovativ təbliği. Elektron kitab n 14 (79- 2016)
Yüklə 0,52 Mb. Pdf görüntüsü
|
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
63 Əslində, biz özümüzdən fəlsəfə toxumaq və ya dünyanın fəlsəfə toxuyanlarına ardıcıl olmaq əvəzinə, ilkin İslamın nümunəvi şəxsiyyətlərinin fikirləri ilə tanış olmalıydıq. Şübhəsiz ki, həmin şəxsiyyətlər İslamın qəzavü-qədərə münasibətini daha yaxşı bilmişlər. Əgər bütün olacaqlar əvvəlcədən təyin olunurdusa, nə üçün həmin şəxsiyyətlər ictimai proseslərdə böyük fəallıq
göstərir, savaş
meydanlarında qan töküb, öz qanlarına qəltan olurdular? Əgər ilkin İslamda insan iradəsi təsirsiz hesab olunurdusa, bir bu qədər zəhmət nə üçün idi?! İnsan iradəsini təsirsiz bilən qəzavü-qədər anlayışı İslam hakimiyyətini qəsb etmiş Bəni-Üməyyə dövründə inşa olundu. İnsanın məcbur olması («cəbrilik») əqidəsi Bəni-Üməyyə rejiminə bağlı alimlər tərəfindən xalqın beyninə yeridildi. Hansı ki, Quran insan iradəsini təsirli bilməklə kifayətlənmir, cəmiyyətdə baş verən hadisələrə görə insanı cavabdeh elan edirdi: «Qulaq, göz və ürək ‒ bunların hamısı sorğu-sual olunacaqdır» 8 .
Sartr ekzistensializm və humanizm məktəblərinin birləşməsindən elə bir nəzəriyyə hazırlamışdır ki, bu nəzəriyyə müasir ideologiyalar arasında ən dərin, ən mütərəqqi, ən insani görünüşə malikdir. O, öz nəzəriyyəsində əxlaqı şəxsiyyətdən, həqiqətdən, əqldən ayrı götürmüşdür. O, deyir: «Əxlaqın əsasını təşkil edən xeyir və şərr üçün gözəl niyyətdən başqa
8
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
64 heç bir istinadgah yoxdur». Bu baxışa əsasən insan nəyi sevirsə, nədən ləzzət alırsa həmin şey xeyir, başqa sözlə - əxlaqdır. Əgər həmin insan öz gördüyü işin başqaları tərəfindən təkrar olunmasını istəmirsə, deməli bu iş şərr, başqa sözlə - əxlaqsızlıqdır. Məsələn, keçi ətini qoyun əti əvəzinə satan qəssab, başqalarının da bu işi görməsini istəmir. Amma müəyyən edilmiş qiymətdən bir qəpik aşağı ət satırsa və başqalarının da bu hərəkəti etməsini istəyirsə, bu - xeyir iş hesab olunur. Başqa sözlə, birinci hal əxlaqsızlıq, ikinci hal isə əxlaq norması səviyyəsində qəbul edilir. Belə çıxır ki, hər kəs bir əxlaq norması qoya bilər. Bu məqamda ekzistensializmin «təşviş, həyəcan» adlandırdığı hiss meydana çıxır. Guya, özünü bəşəriyyətə nümunə hesab edən fərd məsuliyyət hiss edərək, «həyəcan» keçirir. Bu həyəcan onu vadar edir ki, bəşəriyyət üçün yalnız xeyir hesab etdiyini seçsin. Beləcə, hər bir fərd özünü rəhbər hesab edir və bəşəriyyətə əxlaq öyrədir! Yuxarıda bir fəlsəfi baxış kimi təqdim olunan uzun- uzadı söhbətlər, məgər, həzrət Əlinin «Hər biriniz çobansınız və hər biriniz sürünün çobanının məsulu» kəlamının təfsiri deyilmi?! Əziz bacım, qardaşım! Bu gün insan şəxsiyyətinə və cəmiyyətin tərəqqisinə maneəyə çevrilmiş səbir və təvəkkül kimi dini dəyərlər həqiqi İslamda həm şəxsiyyəti, həm də cəmiyyəti ucaldan dəyərlər olmuşdur. Ötən dövrdə bu dəyərlərin nə dərəcədə www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri Əli Şəriəti "Ey ata, ey ana, biz müttəhimik"
65 təhrif olunub, zərərli ənənələrə çevrilməsi adamı dəhşətə gətirir. Peyğəmbər (s) dövründə bu dəyərlər nə qədər xeyirli idisə, bu gün bir o qədər zərərlidir. Bir zamankı İslamla bu günkü İslam arasında dərin bir uçurum yaranmışdır. Bu işdə şəkk-şübhə yaradan «xənnas» şeytanlar öz cadularını xalqın gözünə üfürərək, çox dəyərləri baş- ayaq çevirmişlər. Həyatın ruhu olan iman ölüm rəngində təqdim olunmuşdur. Bu vəsvəsəçi şeytanlar öz qara mö’cüzələri ilə - olduqca xəlvəti bir şəkildə - bütün dinlərdə öz mənafelərinə uyğun islahatlar aparmışlar. Amma İslam dininə, xüsusi ilə şiə məzhəbinə xüsusi bir yanaşma müşahidə olunur. Onlar ənənəvi mübarizə yolu ilə getmir. Məsələn, yalnız istisna hallar üçün nəzərdə tutulmuş təqiyyə (dini qorumaq məqsədi ilə əqidəni gizlətmə) hökmünü ön plana çəkərək müsəlmanları ictimai
mücadilə meydanlarından uzaqlaşdırmamışlar. Məsələn, öz dövrünün şəraitinə uyğun olaraq imam Səccad (ə) nümunə göstərilməmiş, zülmlə mübarizəyə qalxmış imam Hüseyn (ə) arxa plana keçirilməmişdir. Şiəliyin əsasını təşkil edən «ədalət və imamət» büsbütün «təqiyyə və ibadət» çərçivəsində təqdim olunmamışdır. Düşmənlərimiz Hüseynin (ə) qiyamı əvəzinə, Həsənin (ə) sülhündən danışmağa üstünlük verməmişlər (halbuki, Hüseyni (ə) qiyama, Həsəni (ə) isə sülhə sövq edən onların şəxsiyyətindəki fərq yox, yaşadıqları şərait arasındakı fərq olmuşdur). Vəsvəsəçilər hər il imam Həsənin (ə) sülhü ilə bağlı mərasimlər keçirməklə, sülh ruhunu müsəlmanların Yüklə 0,52 Mb. Dostları ilə paylaş:
|