SeçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 4 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bəs siz nə sənət sahibisiniz? - deyə Muxtara müraciət elədi. Ə l-bəttə, onun nə sənət sahibi olduğunu çox gözəl bilirdi, neeə də bil-məyə bilərdi ki, söhbətləri bayaqdan məhz elə Muxtarın işi-peşəsiylə əlaqədar idi. Muxtar qımışdı və zeytunu ağzma atıb: Mən televiziya rejissoruyam, - dedi, - amma rnənim də əsil pe-şəm deyil bu... Təhsilimə görə mən kino rejissoruyam. Vaxtilə M osk-vada kino institutunu qurtarmışam. Bu, uzun əhvalatdır... Muxtar bunu elə tərzdə dedi ki, Zaur düşundü: “Deyəsən, mən də yaralı yerinə toxunmuşam”, - məmnun oldu bundan, amma bu səfər Təhminə əlüstü söhbətə qarışdı: İnstitutu qurtarandan sonra Muxtarı burada, “Mosfılm"də sax- layırlarmış... Elə nahaq qalmamısan o vaxt... Qalsaydın, indi neçə böyük fılm çəkmişdin. Muxtar: Ay Təhminə, məgər iş fılmin böyüklüyündə, kiçikliyindədir? - dedi. - Hər şey daha qəlizdir həyatda. Həm də daha sadə... Həm daha qəliz, həm daha sadə, - deyə bir daha təkrar elədi. - İnsan ömründə bir sərhəd var, görünməz yaş sərhədi, - əlbəttə, sən də, Zaur da bu sər-həddən hələ çox uzaqsınız, amma mən daha keçmişəm bu sərhədi, odur ki, danışa bilərəm bu barədə... Bu sərhədə çatanacan hər şey qa-baqdadır, ümidlərlə, arzularla, xoyallarla yaşayırsan - fılan şeyi fılan filan eləyəcəyəm, fılan iş filan cür olacaq. Elə ki, bu sərhədi keçdin - istəyirsən lap bizim o Şirəli baba kimi yüz əlli il yaşa - hər şey arxa-da qalmış olacaq, ancaq xatirələr, həyata keçməmiş arzular barəsində, baş tutmamış niyyətlər haqqında xatirələr, vəssalam. Konyakdan bir qurtum aldı və Zaura baxdı: Bilirsiz, Zaur, lent, plyonka - böyük məsələdir. Lent qalır - böyük fılm olsun, kiçik olsun, fərqi yoxdur - plyonkaya, Ientə çəkmi-sən - kinofılm, ya telefilm - qalacaq. Amma mənim peşom kədərli pe-şədir. Televiziya verilişləri, fılmləri yox a, verilişləri rejissoru... Veri-lişi hazırladın, efırə verdin, vəssalam, şüttamam, daha yoxdur o veri-liş, heç bu qədor zəhmətin, əzab-əziyyətin elə bil yerli-dibli olma-yıb... Başa düşürsüz? Zaurun yerinə Təhminə cavab verdi: Lap mənim kimi. Elan elədim, ekrandan getdim, vəssalam, izim- sorağım qalmır. Muxtar: - Bəli, - dedi, - doğrudan, kədərli işdir. Nə qədor omək sərf elə-yirsən, gecə-gündüz bilmirsən, ağlında, qəlbində nə varsa hamısmı tökürsən ortalığa, əsəblərinin, sağlamlığının hesabına veriliş hazırla-yırsan, bəzən həftələrlə, aylarla ancaq bu barədə düşünürson, bütün istedadmı, - yaxşı, deyək ki, istedad böyük sözdür, - qabiliyyətini deyək, bacarığını-təcrübəni deyək - bir söz, varın-yoxun nəyin varsa, qabında, necə deyərlər, nə varsa atırsan ortahğa, veriliş hazırlayırsan, yarım saat, qırx dəqiqə, çoxu bir saat efırdə səslənir, sonra... - siqare-tindən bir qullab alıb dodaqlarını araladı, tüstü burula-burula yuxarı qalxdı, - bax bu tüstü kimi uçub gedir hamısı, heç nə qalmır... Yox, doğrudan, çox kədərli peşədir... Ofısiantların pcşəsi kimi? - deyə Zaur yadına saldı. Təhmino dərhal: Tək ofısiantların yox, həm də Allahın, - dedi. Muxtar gülümsündü: Bəli kədərimiz Allahınkı qodərdir, amma müdrikliyimiz yoxdur. Təhminə: Muxtar, gəl bir yerdə bir film eləyək. Son çək, mon do oynayım. Bilirsən necə oynayaram... Sənin bütün məşhur aktrisalarından yaxşı. Hə, nə olar, gol bir toşobbüs eloyək də... Ümumiyyotlo, gəl soninlo birgo bir iş görok do axır ki. Zaura Tohminənin bu ciimlosi bir az iki-başlı göründü. Mon ki sono çoxdan bunu toklif cdirom. - Muxtar da beloco iki-başlı cavab verdi. Tohmino: - Ciddi dcyirom, dedi. Yoni tokid eloson, sono film vcrmozlor çəkmoyo?.. Niyo baş qoşmursan bu işo axı? Heç olmasa monimçün, monim xotrimo... Baş rolda çokorson məni?.. Muxtar: Gecdir daha, dcdi. - Bu yaşda mən həyatımı doyişmoyocoyom ki?.. Elo sənin do daha vaxtın kcçib. Təhminə: ...- Utanmazın biri utanmaz, dedi, - dilin necə gəlir mono belo söz demoyo. Ölürom, kinoda çəkilmək istəyirom. Heç olmasa no iso qalsın bu dünyada məndən bir gün yıxılıb öləndə. Özü do indi istoyi-rəm, çünki sonra, son demiş, doğrudan da, gec olacaq, vaxtı keçocok. İstoyirəm ki, kino ulduzu olum, şəkillərimi jumallarda çap elosinlor. Sevdiyim rəng? Mavi... Bəyəndiyim fılm lər- rejissor Muxtar Mohor-rəmovun əsərləri... Xobbim? Nədir, doğrudan da mənim xobbim? Muxtar: Bəzənib-düzənmək, - dedi. Təhminə: Əh, siz kişilər heç nə başa düşmürsüz bu dünyada, - dedi - Ba-şa düşmürsüz ki, gözəl qadm da milli dəyərdir, nadir ağaclar kimi, fay-dalı qazıntılar kimi, tarixi abidələr kimi... Muxtar: Təvazökarlığına söz ola bilməz, - dedi. Təhminə: - Nədir, deyəcəksən, gözəl deyiləm? Gözəlliyimi də danacaqsız yoxsa? Muxtar: Yox, danmıram, - dedi. - Amma doqiqləşdirmək istəyirəm. Sən doğrudan da çox gözəl idin. Tokrar edirəm: idin... Təhminə: Naxal, - dedi və barmağıyla zarafatyana hədələdi Muxtarı, sonra Zaura tərof döndü. - Zaur, bəs sən nə ağzına su alıb durmusan, necə centlmensən, müdafıə eləsənə məni bu köntöy ədəbsizdən. Amma Zaur ağzını açmamış Muxtar: Sənin cavabını verirdim, - dedi, - Muxtar Məhərrəmovun əsər-ləri haqqında istehzana görə... Ay Muxtar, yəni zarafat-zad başa düşmürsən? Bəs sən? Son zarafat başa düşmürsən? Heç mən sənin gözəlliyin haqda keçmiş zamanda danışa bilorəm? Zaur hiss eləyirdi ki, Muxtarla Tohminənin arasında gedən bu ya- rızarafat, yarıciddi atışmanın dalında uzun illərin sıx münasibətləri, ta- nışlığı, dostluğu durur, - bunlar hamısı bütöv bir alomdir və Zaur bu aloırıdon tamam bixobərdir... Ofısiant isti yeməkləri gətirdi, onlar yemoyə başladılar, arabir sağ- lıqsız-zadsız, qurtum-qurtum konyakdan da içirdilər, içkinin xumarı yavaş- yavaş Zaurun fikirlorini dumanlandırırdı və o sıxılır, özünü son dərəcə naqolay və artıq hiss cloyirdi bu məclisdə. İstər-istəməz özünü Muxtarla müqayiso eləyirdi və Muxtarın hazırcavablığı, ülfəto-ünsiyyətə yatımhğı, hətta yumşaq kodəri müqabilində Zaur özünü son dərocə ağır, qılıqsız, hətta, küt və bosit adam kimi qavrayırdı... Yadı-na salırdı Təhminənin dünənki sözlərini, gecə nəvazişlorini. düşünürdü ki, bütün bunlar yalan deyilsə, onda Təhminə nəyə görə. axı, nəyə görə, Zauru sevir? Təhminə kimi bir qadın hansı cəhətləri- nə, hansı məziyyətlərinə görə Zaur kimi bir adamı sevə bilər axı? Ancaq Zaurun zahiri görünüşünə, boy-buxununa, sir-sifətinə, cavan-lığına, gücünə görəmi? Əgər belədirsə, deməli, onları yalnız və yalnız şəhvət bağlayır? Bəs onda Domodedovo meşəsində cəh-cəh vuran quşlar, Moskva küçələrindəki dünənki şıltaqlıqları, əlaqələrindəki bütün poeziya - bunlar necə olsun bəs, bütün bunlar da yalnız şəhvət oyunlarıyçün bir hazırlıq imiş yoxsa? Muxtar danışır, danışırdı. Zauru fikirlər aləminə, qəm dəryasına qərq eləmiş içki Muxtarı əksinə nəşələndirmişdi, dil-boğaza qoymur-du. İndi o öz peşəsini yamanlamırdı, əksinə tərifləyirdi, deyirdi ki, dünyada heç bir başqa sənotə dəyişməz onu, doğrudan da, deyirdi, məgər möcüzə deyilmi bu? Gecənin tənhahğında tək bir adamm başı-na gələn fıkirlər, sözlər ovvəlcə kağız üzərində maddiləşir, sonra isə səhərisi gün onlarla, yüzlərlo adamın iştirakıyla sifətlərə, rəngləro, soslərə, lövholoro çevrilir, canlı hoyatın bir parçası olur və bütün bu həyatın nobzi rejissorun ovcunun içindədir. Bu həyat ekran işığıyla minlərə, milyonlara göstorilir, onların yaddaşına, zehnino həkk olunur. Nə olsun ki, ekran sonra solub sönəcok, bütün sözlər, bütün sifotlor oriyib yoxa çıxacaq - bu dünyada daimi no var ki? Xoş bir yuxudan al-dığımız təəssürat kimidir bu - yaddaşımızda, qəlbimizdo qalır. Vo xoş bir yuxudan, ya yaxşı bir verilişdən yaddaşımızda qalan iz mogor ho-yatın başqa maddi lozzotlorindon daha azmı zövq verir insana? Mux- tar niyyotlorindon, hoyata keçmomiş arzularından danışırdı ayrı-ayrı sohnolor, parçalar, obraz - dağıntıları... İçorişohor haqqında fılm çəkmok istərdim, deyirdi. İçorişo- horin evlori yadmızdadır da... Bax, bütün hadisolor bu cvlordo, hoyot- lordo, o dar küçolordo gedordi, finalda iso - fınalını elo aydın görürom ki, filmin, tcz-tcz yuxuma girirlor bu kadrlar - finalda İçorişohor evlo-rinin damlarını göstorordim vo damlardan birinin üstüno zil qara pal-tarlı gonc, gözol bir qız paltar sorordi... İpin üstündo ağlar, moləfolor, balış üzlori asılıb. Hamısı da ağappaq, meh onları yellodir vo qara pal-tarlı qız da bu ağ parçaların arasında görünüb itir, göy üzü açıqdır, uzaqda da gömgöy dəniz... bu bir növ rəqsdir- ağ parçaların, qara pal-tarlı qızın, küləyin rəqsi... Amma eyni zamanda kondirdoki ağlar elo bil yelkondir və bu evlər də yelkənli qayıqlardır, uzaqdakı mavi dəni-zin içində üzürlər... Başa düşürsüz, kameranı elə nöqtədə qoyardım ki, evlorin damı gəmi göyərtəsinə oxşardı və ağlar da yelkon kimi dəni-zin fonunda görünərdi - həm plastik obrazdır bu, həm do romzi... Biz Yüklə 4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|