SeçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

da  önomlidir  ki,  holo  SSRI  dövründo  xarici  ölkə  motbuatında  dorc  olunmuş  bu 
moqalolorin bozilərindo  A narın  “sovet həyat torzino kəskin m ünasiboti”,  “rejimə sığm 
azlığı”, “ənonovi  A siya epik noqletməsi  ilə  odəbiyyatm  Qorbo  xas olan texniki üsul  və 
formalarını  ustalıqla  olaqoləndirmoyi  bacarm  ası”,  “Şərq  m  üdrikliyi”  ,  “modemist 
yapqıları”  önə  çokilir  (Uli  Rotfus),  Anarın  toqdim  etdiyi  “dünyamn  bizim  təsovvür 
etdiyim  izdən  (yəni  isveçrəlilərin  -  R.U.)  qat-qat  zəngin,  çoxcəhətli  və  təzadlı  olduğu” 
(“Noys Sürixer saytunq” qozeti, Sürix, 7/8, 1990-cı ıl) nəzərə çarpdırılır. 
 
Anar  ədəbi-bədii  yaradıcılığını  ictim  ai-siyasi  fəaliyyəti  ilo  uzlaşdtra  bilon  nadir 
şəxsiyyətlərdəndir.  Anarın  həm  sovet  dönəm  ində,  həm  də  indi  -  müstəqillik  çağında 
bütün yaradıcı foaliyyəti başlıca m  əqsədilə m  illi-m  ənəvi toroqqiyə  yönəlmişdir.  Onun 
A zərbaycan Yazıçılar Birliyino rəhbərlik etdiyi illordə bu təşkilatm nəzdində “Tərcüm ə 
və Ədəbi Ə laqələr M ərkəzi” , “D ədə Qorqud Ensiklopediyası” yaradılmış, “Ə dəbiyyat 
və  İncəsənət”  qəzeti  M  ə  -  doniyyət  Nazirliyi  ilə  şərikli  nəşr  olunmaqdan  çıxarılaraq 
“Ədəbiyyat  qəzeti”  adıyla  Yazıçılar  Birliyinin  orqanı  olmuş,  “Qobustan”  toplusu  da 
Yazıçılar Birliyinin orqanına çevrilmişdir. Birliyinin təklifı və təşobbüsü ilə A zər-baycan 
PEN klubu - Beynəlxalq Yazıçılar Toşkilatının Azərbaycan bölməsi yaradılmış, M oskva, 
Türkiyə,  Gürcüstan  və  Polşanın  yazıçılar  təşkilatları  ilə  ikitərəfli  m  üqavilələr 
bağlanmışdır. 
 
1987-ci  ildə  erm  əni  fıtnəkarlarmm  təhriki  ilo  Qarabağ  məsələsi  ortaya  atılandan 
bəri Yazıçılar Birliyi fəal  mövqe tutmuş,  ilk dəfə Moskvaya  etiraz moktubları  yazıçılar 
ocağmdan,  onlarm  imzasıyla  göndorilmişdir.  Yazıçılar  Birliyinin  Ağdam  döyüş 
bölgəsindo vo G oncədə plenumları keçirilmişdir. Anar Naxçıvan, Ağdam, Goranboy vo 
Qazaxda  döyüşçülərlə  görüşmüş,  qaç-qın  ailəlorinin  Y  azıçdar  Birliyinin  Şüvəlandakı 
Yaradıcılıq evində yerləş-dirilməsini tomin etmişdir. 
 
1988-ci ildən bəri Azərbaycan Ali Sovetinin deputatı, SSRİ xalq deputatı vo SSRİ 
Ali  Sovetinin  üzvü  Anar  Azərbaycanın  on  ağır  günlərində  istər  Azorbaycan 
parlamentindo,  istorso  də  SSRİ-nin  ali  moclisindo  Qarabağ  problemi  xüsusunda 
dofolorlo çıxış edib. Başqa Azorbaycan deputatları ilə birlikdo bir neçə dəfə Qorbaçovla 
görüşüb vo ona Azorbaycanın haqq sosini çatdırıb. Yanvar hadisələrinin günahkarlarının 
cozalandırılmasını  təlob  edib.  1990-cı  ilin  Qara  Yanvar  gecosindon  sonra  Anar  rus 
dilindo  “Müsibət”  adh  müraciət  yazıb  vo  sohori  gün  yüzdon  artıq  ünvana  -  SSRİ  xalq 
deputatlarına  vo  Yazıçılar  İttifaqlarına  göndorib.  Yanvarın  21  -do  Akademiyada 
Azorbay-can  ziyalılarının  etiraz  iclasını  Anar  aparıb.  Yanvarın  22-do  Azərbaycan  Ali 
Sovetinin  biitün  geco  davam  edon  sessiyasında  çıxış  edib,  təkliflor  verib,  bo-yanatlar 
imzalayıb.  1988-ci  ildo  Azorbaycanda  milli-siyasi  hərokat  başlayan  çağda  bu  çağm  m 
illi-m  onovi,  oxlaqi-intellektual  tomolini  yaradanlardan  biri  olmuş  Anar  bir  neço 
mitinqdo  vo  1990—cı  il  yanvarın  20-do  indiki  Prezident  sarayı  qarşısındakı  mitinqdo 
çıxışlar edib. 
 
1995-ci  ildo  Azorbaycan  Respublikası  Milli  Moclisinin  deputatı  seçilon  Anara 
müstoqil Azorbaycanın ilk Milli Moclisini açmaq, ilk iclasını aparmaq şorəfı nəsib olub. 
Anar,  yaradıcı  şoxsiyyotin  özoyini  təşkil  edon  müqoddos  tənhalığını  qonıya-qoruya 
ünsiyyotsevor  osilzadoliyi  ilo  fəal  ictimaiyyotçi  olaraq  sanki  yüz  illər  bundan  önco 
başladığı  işi  sobrlo,  təmkinlo  davam  etdirir.  Yaşadığı  çağı  ömrü,  düşüncolori,  omollori 
ilo daha mənalı, yaşamalı edon Anar "M übarizo bu gün do var” məramı ilo, sanki hər işi 
yenicə baş-layırmış kimi tükənm oz enerjisi ilo yazıb yaratmaqdadır... 
 
Milli  klassik  mədoniyyotim  izin  bütün  şiroli  köklorindən  golon  irsi  güc,  qaynar 
enerji  Anar  yaradıcılığınm  ən  dərin  qatlarına  sirayət  edərok  bu  yara-dıcılığm 
rüşeymlorini  horokoto  gotirir.  Bu  səbobdon  Anar  klassik  irso  m  üna-sibətində  olduqca 
müasir, müasirliyo münasibətində olduqca ömokçidir. 
Xalqm  modoniyyot  qalası  yeganə  qaladır  ki,  heç  vaxt  tikilib  qurtarmır.  Hər  golon 
nəsil onun tozo qatını hörür. Hor qat hörüldükco, qalanm özülü - milli varlığm bünövrosi 
borkiyir...  "Kitabi-Dodə  Qorqud”un  yaranış  vo  yazı-yaalınm  a  tarixinin 
diirüstloşdirilmosində  vo  onun  neçə  illordən  sonra  1300  illik  yubileyinin  dünya 
miqyasında  keçirilmosindo  həlledici  xidmoti  olan  Anar  yazır:  "Kitabi-Dodo  Qorqud” 
tariximizin  tomol  məsoləsi  -  Azorbaycan  xalqmın  monşoyi  vo  moskoni  mosolosiylo 
birbaşa bağlıdır, daha doğrusu, bu mosololorin tam doqiqliklo açılması üçiin on etibarlı 
monbo və moxəzdir” . 
 
Anar  ölmoz  ırıilli  eposumuzu  mohz  belo  giivoncli  örnoktok  araşdıraraq  onun 
çağdaşlıq goroyini do iizo çıxara bilir. Bu essedo saysız-hesabsız tok-zibedilm oz tutarqa 
var.  Ancaq  ırıon  onun  birini  misilsiz  hesab  edirom:  Azor-baycan  xalqının  ilk  monovi 
dayaqlarının,  odobi  dilimizin  öziilloşmo  çağının  osas  olamotlorini  hifz  edon  bu  eposun 
on arxaik dil qatı altında heç bir başqa xalqın qodim dil izi yoxdur. Ən ilk qatdan belo bu 
dil  öz  bünövrosi  tizorindo  boy  atıb,  bu  dil  dünyanın  tomol  etnoslarından  olan  Türk 
Oğuzların dilidir ki, o da ınahiyyotco heç bir qoti doyişikliyo uğramadan indi do yaşayır, 
homin ulu dilin yaşadam da bizik. Bu elo etibarlı söykoncdir ki, artıq onu heç kim, 
 
hotta on qatı toossübkeşlor belo dana bilmoz. 
 
Anar, boşoriyyotin tarix boyunca yaradılmış say-seçm o incilorilo yanaşı araşdırdığı 
“Dodo  Q orqud” cposunun ilk laylarını yüksok sonotkarlıq  vo elmi  intuisiya ilo aça-aça 
belo  bir  tobii  qonaoto  golir  ki,  böyük  bodii-estetik  do-yoro  malik  olan  bu  abido 
Azorbaycan  tolbkkürünün  mohok  daşıdır  vo  m  odə-niyyotiınizin  inkişalinın  hor  yeni 
morholosindo ona tozodon dönmok zoruroti yetişocək. Abido hor zaman tarixi bir iftixar 
duyğusu doğuracaq. Aııcaq... 
 
tokco Ibxr ctmok azdır, başlıcası 
ona layiq olırıaq gorokdir. "Azorbaycan- 
çılıq haqqında düşüncolor” indo 
(Bakıda Amerika Universitetindo oxunmuş 
 
moruzo) Anar bir m ütofokkir sonotkar olaraq Azərbaycamıı tarixi taleyino vo Yeni Çağ 
A  zorbaycançılığm  ın  folsofi-ideoloji  m  ahiyyotino  konseptual  baxışlarını  iroli 
sürmüşdür.  Çağdaşlaşan  tarixin,  tarixloşon  çağdaşhğın  yazarı  Anar  müoyyon  monada 
“Tarixi-A llahın sobri” sayır bu osorindo. O, tarixo 

---