SeçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ

 
Anar  Azərbaycan  mod;)niyyotinin  yaradıcılarına  təkcə  bədii,  sənədli  əsər-lor  həsr 
etməmiş, onlann ekran v ə səhnə obrazlarını yaratmamış, həm də onlar haqqında çoxsaylı 
məqalo  və  esselər  yazmışdır.  Ümumiyyətlə,  Anann  ayn-ayrı  seçkin  şair,  yazıçı,  alim, 
bəstəkar,  aktyor,  rəssam  ,  memar,  ifaçı  və  başqa  sənət-çilorimiz  haqqmda,  ədəbiyyat, 
tənqid,  musiqi,  teatr,  kino  və  s.  dürlü  sənət  sahə-ləri  xüsusunda  yazdığı  məqalə  v  ə 
esselərində, dünyadan köçmüş ədib və sənət-çilərə həsr etdiyi ağılar və anılarda, “Sizsiz” , 
“Mübarizə  bu  gün  də  var”  ,  “Gecə  düşüncələri”,  “Əsrim  və  nəslim  ”  kimi  dəyərli  və 
orijinal  janrlı  əsərlərində  yeni  çağ  Azərbaycan  mədəniyyəti  və  incəsənətinin  zongin 
palitrası  yaradıhr.  Elm,  incəsənət  və  ədəbiyyatımızm  yaradıcı  nüm  ayəndolərinə  Anarın 
nəfıs  baxışı,  onlann  yaratdıqlanna  dərin  araşdırmalar,  tutuşdurmalarla  müşayiət  olunan 
ince,  analitik  münasibəti  bütövlükdə  Azərbaycan  m  ədəniyyətinin  xarakterik  cizgi-lərini, 
önəmli keyfıyyətlərini, struktur mahiyyətini, şəbəkələnm ə prinsiplərini anlamaqda, onun 
təkamül  xüsusiyyətlərini  dərk  etmokdo,  perspektiv  gəlişm  ə  yönlərini  aramada  böyük 
əhəm iyyət kəsb edir. 
 
M ütofəkkir yaztçmın dünya sənətkarları haqda düşüncələri milli m ədə- 
 
niyyətim izin dünya m ədəniyyəti ilə təm as və ilişgilərini bir qədər də 
artırır 
və dorinləşdirir. Azərbaycan -  dünya m ədeniyyətləri arasındakı İpək 
Yolu 
 
həm də  Anartn klassik  və  m  odem üslubların orijinal sintezindən ibarət olan çoxşaxoli  - 
om am ental yaradıcıhğından, genişmiqyaslı ədəbi-ictim ai fəaliy-yətindon keçir... 
 
A  nar  yaradıcıhğm  m  mühüm  bir  qolunu  da  odəbi,  etnoqrafik,  siyasi  pub-Iisistika 
təşkil edir. Onun  A  zərbaycanın  etnoqrafıyası,  etnocoğrafıyası  ilə bu və  ya digər şəkildə 
bağlı  olan  yazılarında  V  ətən  torpağının  əlvan  m  ənzərəsi  yaradılır,  h  ər  qarışında  m 
ənəviyyatım  ızın,  estetik  düşüncə  və  duyğularımızın  boyaları  çalarlanan,  hər  qırçım 
genetik  yaddaşımızı  çiçoklədən  yurdumuzun  aşıb-daşan  sərvətleri  qədərincə  bolluca 
sevdirilir.  Azorbaycan  özü  boyda  bir  xalça  -  milli  varlığımızm  bütün  rənglərini  özündə 
ilm ələyib əks etdiren xalça şəklində göz önünə gətirilir. 
 
H  em  işə  zamanla  nəfes-nəfəsə,  sözü  totikdə  olan  sənətkar  Azərbaycanın  on  ağnlı 
problem lərinə vaxtında, həssaslıqla və bütün koskinliyi ilə m ünasi-botini bildirm iş, həm 
in  problem  lor  otrafında  ictimai  fikir  formalaşdırmağa  ça-lışmışdır.  Onun  1990-cı  ildə 
söylediyi  fıkirlor ölkom  izdə  vətondaşlığın tarixi m əsuliyyetinin dərk olunmasına güclü 
impuls  verən  qəti  mövqeyi  ortaya  qo-yur.  Homin  mövqedən  faciələrim  iz,  bizi  normal 
inkişafdan  m  ehrum  edən,  baş  m  eqsədlərdən  yaym  dıran  çatışm  azlıqlarım  ız  apaydın 
görünür:  “Altı  və  üstü  talan  olunm  uş  torpağımız,  azdırılmış  tariximiz,  unutdurulmuş 
adımız, dəyiş-dirilmiş elifbam ız, iller boyu kürül-kürül axan yalanlar, boş vedlər, təbiətin 
kor qoyulması, şəhərlərim izin zəherlənm əsi, m enəviyyatm pozulması, riya- 
 
karlıq, saxtakarlıq, rüşvətxorluq, qohum bazlıq, yerlibazlıq - 
cəm iyyətim izdə 
yer almış bütün bu  bəlalara görə  heç  birim iz m əsuliyyət, 
cavabdehlik  və 
təqsir yükünü boynumuzdan ata bilm ərik” ... 
 
Anar,  həm  işə  olduğu  kimi  bu  giin  do  Azərbaycanın  m  enəvi-siyasi  m  öv-qeyini 
ləyaqətle qorum aq m  issiyasını davam etdirməkdədir. M əlum olduğu kimi,  Azərbaycan 
m üstəqillik qazanandan sonra da onun m üxtəlif bohane-lərlə suçlandınlması, təklənm əsi 
siyasoti  səngiməyib.  Anar  “Azərbaycançılıq  haqqında  düşüncələr”ində  bu  siyasotin  əsas 
yönlərini nişan  verərək,  Moskva televiziya kanallarının  “A  zərbaycanda çeçenlərin hərbi 
düşərgələri,  bazaları  var,  silahlar  tranzit  olaraq  A  zərbaycandan  keçir,  A  zerbaycanda 
islam fanatizmi güclənir, təm əl dinçilik (fundamentalizm) təm ayülləri artır, radikal dinçi 
m ərkəzlər fəaliyyət göstərir” ve b. kimi axm  -axın iftiralarını sərrast m əntiqlə belə puça 
çıxarır:  “Azərbaycanm  Çeçenistanla  sərhədi  yoxdur.  Sual  olunur,  əgər  Azərbaycandan 
Çeçenistana  silah  keçirilirsə,  dem  əli,  Dağıstan-dan,  yəni  Rusiya  ərazisindon  keçirilir  və 
əgər Rusiya öz erazisine nəzarət edə bilm irsə, Azərbaycanı nədə günahlandıra bilər?” 
 
 
Azorbaycan  artıq  öz  yolunu  seçib.  Onu  belə  fıtnələrle  yolundan  azdırmaq  olmaz. 
Yazıçı ölkəsinin bu yolda qətiyyətlə irəliləm esinə sözü, məntiqi, uzaqgöronliyi ilə dayaq 
durmaqdadır. 
A  rtıq  Avrasiya  ölkələrinin  heyatında  mühüm  rol  oynayacaq,  Şərq-Q  orb 
sivilizasiyalannın  qarşılıqlı  əlaqolerini  bir  qədər  də  dərinləşdirəcok  İpək  Yolu  layihəsi 
həyata keçirilm əyə başlayıb. Bu ideyanın ilk rüşeymlərini, özü 
 
də  onun  məhz  A zərbaycana,  üm um ən 
türk  dövlətlerinə 
fayda  gətirəcək 
şəkildə ireli sürülməsini Anarın  1991-ci 
ildə  yazdığı “İpək 
yolu” m əqalo- 
 
sində  görürük.  O,  dünyanın  siyasi  m  ənzərəsinin  dəyişm  əsi,  yeni  düzən  yara-dılması 
istiqamotində A zorbaycanm bir müstəqil dövlət olaraq strategiyasını 
 
m üəyyənləşdirən  am illəri  önə  çəkir. 
Bu 
strategiyanın  prioritet  yönlorini 
düzgün  seçim ləyərək  yazır:  “Tarixi, 
dini vo  ideoloji  fərqlorlo 
aralanmış, 
m üxtəlif əlifbalara malik olan türk xalqlan 
həlo qeyri-m üoyyon 
voziyyotdo 
olan türk alomini - 
Vahid Türk dünyasına çevirm əyo qadir olan intellektual, 
m edəni  inteqrasiya 
vo koordinasiya m exanizmləri, institutları yaratm alıdır- 
 
lar”  .  Yazıçı-publisist  tam  am  ilo  doğru  olaraq  qeyd  edir  ki,  Vahid  Türk  dünya-sımn 
yaranması  -  türk  dövlotlərinin  m  üstəqilliyinin  itirilməsi  demok  deyil,  oksino,  bu  tobii 
inteqrasiya prosesində m üstəqilliklərini m öhkom ləndirorək, onların vahid, yenilməz bir 
gücə  çevrilmosi  deməkdir.  O,  müasir  dünya  tari-xindon  orəb,  ingilis  dilli  ölkolori,  Latm 
Amerikası  respublikalarını  örnok  go  -  tirorok,  tiirk  dövlətlori  inteqrasiyasm  m  da  yeni 
dünyanın  qlobal  inkişaf  montiqindon  doğduğu  qonaətino  golir.  O,  bu  inteqrasiya 
prosesindo Azor-baycanın geostrateji önəm daşım alı olduğunu da xüsusi vurğulayır: “Bu 
tari-xən  tobii  prosesdo  A  zorbaycan  vacib  rol  oynamalıdır.  Qismon  Avropameylli  türk 
saholori (Türkiyonin özü, Kiprin türk hissosi, Balkan türk anklavları) vo Uyğur çöllorindən 
Q  azaxıstan  və  O  rta  Asiyaya  qoder  uzanan  türk  orazilori  arasında  körpü  rolunu  A 
zərbaycan ovnamalıdır. O, həmin fozanın m or-kəzindodir. Həm coğrafi-siyasi m övqeyinə 
görə, hom də tarixon bir çox m o-sololordo birinciliyine göre ...” Son on iki ilin çalxantılı 
siirocləri aydınladır 

---