Seleksiya jarayonida geterozis olish va undan

Autbriding – Bir - biridan uzoq organizmlarni chatishtirish.

• Autbriding – Bir - biridan uzoq organizmlarni chatishtirish.
• Inbriding – Bir – biriga yaqin organizmlarni chatishtirish. Ib­riding xayvonlarda, insuxt o‘simliklar bilan ishlaganda qullaniladi. Fanda faqat o‘zidan changlanuvchi o‘simliklarning bug‘ini – liniya chetdan chanlanuvchi – o‘simlik avlodi oila, vegetativ ko‘payuvchi o‘simlik avlodi – klon deyiladi.
• O‘simliklarni insuxtlash natijasida ularning hosildorligi, unuvchanligi va hayotchanligidan pasayishiga – depressiya deyiladi.

Sabzavot ekinlarning geterozis duragaylarining olish usullari.

• Sabzavot ekinlarning geterozis duragaylarining olish usullari.
• Bir uyli, ayrim jinsli o‘simliklar (bodring, qovoqga)ning ge­terozis urug‘larini yetishtirish uchun erkin holda qayta changlash usullaridan foydalaniladi. Buning uchun ota va ona formalarining ona o‘simligi tariqasida rivojlanishining ilk boskichlarida erkak gullari juda kam bo‘ladigan yoki umuman bo‘lmaydigan o‘simliklardan foydalaniladi.
• Bodringning ochiq maydonlarda. Plodovitыy 147 x Margilanskiy – 822 geterozis duragayini olish uchun. Erkak gullarni ko‘paytirish uchun nihollar 1-2 barg chiqargan davrda 0,15-0,20%i gibberillin eritmasi purkaladi, urg‘ochi va ota o‘simliklar navbatlashib qatorlab ekiladi va duragay urug‘lar olinadi.

Xulosa

• Geterozis faqat F1 da namoyon bo‘ladi. Men seleksiyaning maqsad va muammolaridan biri geterozisni keyingi bo‘g‘inlarda saqlash uchun, vegetativ ko‘payuvchi o‘simliklarda geterozis duragaylarning olish va saqlash, urug‘ bilan ko‘payuvchi o‘simliklarda uni urug‘lantirmasdan (apomiksis) ko‘paytirish. Xromasomalar sonini oshirib poliploldiya usulida geterozisni avlodlarda saqlash.
• Ammo bu usullarning imkoniyati cheklangan bo‘lib ularni amalda qo‘llash cheklangan. Masalan, bug‘doyning geterozis duragaylarini olish hozirgacha hal etilmagan

Adabiyotlar ro`yxati:

1. A. Abdukarimov D.T., Safarov T.S., Ostonaqulov T.E.. «Dala ekinlari seleksiyasi, urug‘chiligi va genetika asoslari». Toshkent., «Mehnat», 1989 y.

2. Bo‘riev X.Ch. «Sabzavot ekinlari seleksiyasi va urug‘chiligi». Toshkent. 1999 y.

3. Bo‘riev X.Ch., Boymatov K., Juraev R., «Meva va rezavor meva ekinlari seleksiyasi va navshunosligi». Toshkent, «Mehnat», 2001 y.

4. Veselovskiy I.A., «Seleksiya i semenovodstvo ovoщnыx i plo­dovыx kultur»., Leningrad., «Kolos»., 1965 g.

5. Gusaeva I.N. «Yablonya v vashem sadu»., M., izd. MGU., 1992 g.