Sevda ağAMİRZƏ qizi əHƏdova müASİr dünyada
Yüklə 259,82 Kb. Pdf görüntüsü
|
İnsan yeni vaxtda bir neçə identikliyə (ölkə, milli, regional, etnomədəni, professional və s.) sahib ola bilər. Şübhəsiz, çoxmillətli, çoxetnos- lu ölkələrdə poliidentikliyin inkişaf etdirilməsi müasir reallıqlara adekvat cavab verən strategi yanın - mədəniyyətlərin, sivilizasiyaların, xalq ların münaqişəsiz, dinc yanaşı yaşama strategi yasının uğurunun əsas şərtlərindən birini təşkil edəcəkdir. Ölkəmizdə ümumi tarixi tale, genetik-et- nik yaddaşm daşıyıcı olan bütün xalqlar, et nik qruplar "Azərbaycançılıq" məfkurəsi ətra fında sıx birləşərək haqlı olaraq özlərini azər baycanlı adlandırırlar. Ölkədə etnik-milli bir liklərin qarşılıqlı münasibətləri, tarixi-mədəni ənənələri, həyat tərzi müxtəlifliyin vəhdətini müəyyənləşdirmişdir. Ölkəmizdə yaşayan etnik birliklərin nümayəndələrinin özlərini azərbaycanlı kimi hiss etmələri heç bir vəchlə etnik hiss və identiklikdən məhrum edilmək deyil, əksinə, yuxarıda qeyd edildiyi kimi, dualist identikliyin ən bariz nümunəsidir. Milli-etnik mənsubiyyətindən asılı olmaya raq Azərbaycan dövlətinin vətəndaşı olmaqdan qürur duyan hər kəs üçün Azərbaycan doğma vətəndir. Heydər Əliyevin qeyd etdiyi kimi, res publikanın ən başlıca sərvəti qədimlərdən bu tor paqda yaşayan, öz taleyini, öz həyatını bu torpa ğa bağlayan, müxtəlif millətlərdən olan, müxtəlif dinlərə etiqad edən adamlardır. Ölkə nə qədər m Sevda Ağamirzə qızı Əhədova çox xalqı birləşdirirsə, bir o qədər zəngin olar [3, I cild]. Azərbaycanın polietnikliyi dövlətimizin, xalqımızın tolerantlığının, humanistliyinin əyani sübutudur. Əks təqdirdə bəzilərinin sayı bir neçə min təşkil edən bu azsaylı etnik qruplar və xalq lar çoxdan assimilyasiya olunaraq dünyanın et nik xəritəsindən silinmiş olardı. Onların dilini, mədəniyyətini, etnik varlığını qoruyub saxlayan, milli hüquqlarının təminatında olan, bunun la da planetin mozaik etnik mənzərəsini daha da zənginləşdirən məhz Azərbaycan dövlətidir. Əslində Azərbaycanın polietnikliyi, etnomədəni müxtəlifliyi xalqımızın bədxahlarına verilən ən tutarlı cavabdır. Ölkəmiz etno-mədəni münasi bətlərin unikallığı baxımından dünyaya əsil örnək ola biləcək təcrübəyə malikdir. Bu gün Azərbaycan Respublikasmda bütün xalqların et nik-milli hüquqları ən yüksək səviyyədə qoru nur. Millətlərarası münasibətləri tənzimləyən mütərəqqi milli qanunvericilik sistemi, həyata keçirilən milli-mədəni siyasət dilindən, dinindən, irqindən, etnik mənsubiyyətindən asılı olmaya raq bütün vətəndaşların hüquq və azadlıqlarım tam təmin etməyə imkan verir. Bu baxımdan Heydər Əliyevin azərbaycançılıq ideologiyası bütün Azərbaycan millətinin ümdə maraqlarını təmin edən bütöv elmi nəzəriyyədir. Azərbaycançılıq mahiyyətcə müxtəlif xalqla rın, mədəniyyətlərin, ənənələrin, konfessiya- lann vəhdətidir [62, 30]. Azərbaycançılıq ide- m Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər yası milli azlıqların, onların adət-ənənələrinin, mədəni hüquqlarının hərtərəfli təmin edilməsini də özündə ehtiva edir. Bununla yanaşı azər- baycançılıq etnik və dini birliyi deyil, milli və re gional mənsubiyyətindən, sosial vəziyyətindən, dinindən asılı olmayaraq bütün vətəndaşların öz ümumi vətəninə - Azərbaycana mənəvi sadiqli yini əsas tutur. Vətənə sevgi, onun mənafeyi uğ- runda bircə mübarizə aparmaq əzmini özündə əks etdirir. Bu gün Azərbaycan cəmiyyəti dün ya birliyinə inamla inteqrasiya olunmaqla yana şı ölkəmizi əsil tərəqqi və çiçəklənməyə aparan milli ideya ətrafında daha sıx birləşir. Bunun ən bariz nəticəsi - etnik mənsubiyyətdən asılı olma yaraq hammın özünü Azərbaycan xalqının tərkib hissəsi kimi hiss etməsidir. Heydər Əliyevin müdrik siyasəti sayəsində ölkəmizdə millətlərarası sülh və anlaşma daha da dərinləşmiş, etnoslar, xalqlar arasmda hər hansı münaqişə, ziddiyyət, qarşıdurma ehtimalı həmişəlikaradanqaldmlmışdır. Bizim cəmiyyətdə insanlara etnik və ya dini mənsubiyyətinə görə deyil, ancaq xidmətlərinə görə qiymət verirlər. Bu baxımdan Azərbaycan tarixən etnik tolerantlığın, digər mədəniyyətlərə və adət-ənənələrə hörmətin mövcud olduğu unikal məkandır. Multikulturalizm mədəniyyətlərin qarşılıq lı nüfuz etməsi, zənginləşməsi və kütləvi mə dəniyyətin ümumbəşəri məcrada inkişafı məq sədilə onlann paralel olaraq mövcudluğunu tələb Sevda Ağamirzə qızı Əhədova /50 edən tolerantlığın bir aspekti kimi də nəzərdən keçirilir. Poliidentiklik getdikcə daha da postindus trial dövrün amilinə, bu və ya digər cəmiyyətin daxilində yanaşı yanaşmanın mühüm aspektinə çevrilir [146, 525-526]. Qloballaşma müxtəlif mədəniyyətlərin yanaşı mövcudluğunun əsas prinsipi kimi qəbul edilən multikulturalizmə də öz təsirini göstərməkdədir, bu da bir sıra neqativ meyllərin güclənməsində inkişaf etmiş ölkələrdə sosial-mədəni vəziyyətin mürəkkəbləşməsində özünü göstərir. Bir sıra tədqiqatçıların nəzərincə, qloballaşma şəraitində multikulturalizm mədəniyyətin əsas fəaliyyət prinsipi kimi mədəniyyətlərin pozitiv qarşılıq lı əlaqəsini, dialoqunu deyil, əksinə "lider" mə dəniyyətin (və ya mədəniyyətlərin) "periferiya" mədəniyyətlər üzərində hegemonluğunu təmin etməyə, mahiyyət etibarilə milli mədəniyyətlərin vəhdətinin və homogenliyin qarşısını almağa, onlar arasında fərqlərin aradan qaldırılmasına gətirib çıxarır [176, 289-290]. Qloballaşma multikulturalizm prinsipini le- gitimləşdirməklə (A.İ.Şendrik) mədəni dünyala rın unifikasiyasma (eyniləşməsinə) gətirib çıxa rır. Qlobalizmin məzmunu baxımından bu qərb, xüsusən Amerika mədəniyyətinin digər mə dəniyyətlər üzərində qələbəsi deməkdir. Qlobal laşma nəticəsində də məhz belə monomədəniyyət yaranır. Müasir dünyada mədəniyyətlərarası münasibətlər Yüklə 259,82 Kb. Dostları ilə paylaş:
|