Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti Filologiya fakulteti 205- guruh talabasi Mustafoyeva Zarnigorning Hozirgi o'zbek tili fanidan taqdimoti Mavzu: Olmoshning deyktik xususiyatlari Reja

1. Olmoshning umumiy xususiyatlari Olmoshlarning deyktik xususiyati: Ko'rsatish olmoshining deyktik belgilari

Sharof Rashidov nomidagi Samarqand davlat universiteti Filologiya fakulteti 205- guruh talabasi Mustafoyeva Zarnigorning Hozirgi o'zbek tili fanidan taqdimoti
Mavzu: Olmoshning deyktik xususiyatlari
Reja
1. Olmoshning umumiy xususiyatlari
2. Olmoshlarning deyktik xususiyati: Ko'rsatish
olmoshining deyktik belgilari
3. Deyktik belgilarning nima bilan ifodalanishiga
ko'ra turlari
4. Deyktik belgilarning ma'no jihatidan turlari
5. Korrelyativ juftlik ko'rinishidagi deyktik belgilar
Olmoshlar predmet,belgi va miqdor tushunchalari bilan bog'langan holda , u yoki bu munosabatga kirishgan holda ifodalaydi. Olmoshning konkret ma'nosi kontekst, situatsiya nutq protsesida ishtirok etuvchilarning munosabatiga qarab konkretlashadi
Olmoshlar mustaqil so'zlar kabi shaxs ,predmet, belgi yoki miqdorni bildirmay bazan ular o'rnida almashinib qo'llanadi qandaydir yo'l bilan ularga ishora qiladi
Olmoshning muhim belgilaridan belgilaridan biri abstrakt va umumlashgan ma'nolarni ifodalanishidir
M: Ular kim- u, biz kim gapda kim olmoshi ikki marta qo'llanib ,ikki shaxsni ko'rsatgan
" Hozirgi o'zbek tili " (1975) darsligida olmoshlarga boshqacharoq yondashadi : ular ma'nosi va xususiyati jihatidan umumlashgan predmet( olmosh- ot) ,umumlashgan belgi( olmosh - sifat) ,umumlashgan miqdor(olmosh- son) bildiruvchi olmoshlarga ajratiladi. Ushbu darslikda ko'rsatish olmoshlariga qisqacha to'xtalib ,bu, shu,u,o'sha so'zlaridan iboratligi aytiladi.ana ,mana so'zlari bilan qo'llanib sostavli ko'rsatish olmoshi hosil qilinishi aytiladi
" O'zbek tili grammatikasi" ( 1975) da ko'rsatish olmoshlariga bu ,shu o'sha so'zlari kiritiladi. U olmoshi esa kishilik- ko'rsatish olmoshlari guruhiga kiritiladi .Ko'rsatish olmoshlari qaysi so'z turkumi o'rnida qo'llanishiga ko'ra ot o'rnida , sifat o'rnida va ravish o'rnida qo'llanuvchi olmoshlar tarzida uch guruhga bo'linadi .
"Hozirgi o'zbek adabiy tili " (1980) darsligida ko'rsatish olmosh xususida nisbatan kengroq fikr yuritilgan . Avvalo olmoshlar gapda bajaradigan vazifasiga ko'ra to'rt guruhga ajratiladi