Sirti bo’lim Jismoniy madaniyat yo’nalishi 2-amaliy topshiriq

/

Jizzax DavlatPedagogika Universiteti

Sirti bo’lim Jismoniy madaniyat yo’nalishi 2-amaliy topshiriq
/Maktabgacha yoshdagibolalar jismoniy tarbiyasining vositalari
mavzusidako’rgazmasi

Maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiyasida tabiatning sog’lomlashtirish kuchlari, gigienik omillar va jismoniy mashqlar katta ahamiyatga ega. Yuqoridagilarning ta’siridan tashqari, bolaning kunlik harakat faoliyati (har kunlik harakati, rasm chizish, har xil o’yinlar, musiqa, jismoniy mehnat) shunday rejalashtirilishi kerakki, bularning hammasi uning rivojlanishiga imkoniyat yaratsin. Mashqlarni ham tanlab berish lozim, toki ular mushaklar kuchini yaxshilashga yordam bersin. Maktabgacha yoshdagi bolalarda hamma organ va tizimlarni, jarayonlarni ishga solib, chidamlilik sifatini rivojlantirish maqsadga muvofiqdir. Yurish, yugurish, suzish va velosipedda uchish mashqlarining me’yori barobariga orttirilsa, bu sifat rivojlanadi.
/
/Maktabgacha yoshdagi bolalarni jismoniy tarbiyalash shakllari Mamlakatimizda maktabgacha yoshdagi bolalar jismoniy tarbiyasi davlat va jamoat muassasalarida olib boriladi. Davlat muassasalari yaslilar, bolalar bog’chalari; HYPERLINK "https://kompy.info/jamoat-transportda-yolovchi-tashishni-tashkil-etish-va-takomil.html" \h jamoat HYPERLINK "https://kompy.info/jamoat-transportda-yolovchi-tashishni-tashkil-etish-va-takomil.html" \h HYPERLINK "https://kompy.info/jamoat-transportda-yolovchi-tashishni-tashkil-etish-va-takomil.html" \h mahkamalar, korxonalar, xususiy bog’chalar. Jismoniy tarbiya, asosan, davlat muassasalarida amalga oshiriladi.

Ta’lim muassasalaridagi jismoniy tarbiya. Bolalar bog’chasi va yaslidagi jismoniy tarbiya jarayoniga mudir rahbarlik qiladi. Jismoniy tarbiya ishini tarbiyachi olib boradi, u mashg’ulotlarni musiqachi, shifokor bilan birgalikda rejalashtiradi. Shifokor tarbiyachiga jismoniy mashqlarni tanlashga, ularning me’yorini aniqlashga yordam beradi.
/Bog’chalarda jismoniy tarbiya jarayonini amalga oshirish uchun o’quv tipidagi mashg’ulotlar HYPERLINK "https://kompy.info/mavzu-ertalabki-giginek-gimnastika-uning-organizmga-tasiri-rej.html" \h HYPERLINK "https://kompy.info/mavzu-ertalabki-giginek-gimnastika-uning-organizmga-tasiri-rej.html" \h gimnastika, jismoniy tarbiya daqiqalari, chiniqtiruvchi muolajalar, harakatli o’yinlar, ekskursiyalar, sayohatlar, bayramlar, yakkama-yakka va mustaqil mashg’ulotlar tarzida uyushtiriladi. Bulardan tashqari musiqa darslarida ham jismoniy tarbiyaning vazifalarini hal qiladigan jismoniy mashqlar, o’yinlar va raqslardan vosita tarzida foydalaniladi./
O’quv tipidagi jismoniy mashqlar bilan shug’ullanish mashg’ulotlari bolalarni harakatga o’rgatishda asosiy rol o’ynaydi. Bu mashg’ulotlar yasli va bog’chalarning hamma guruhlarida o’tkaziladi. 1 yoshgacha bo’lgan bolalarda har bir bola bilan ayrim jismoniy mashqlar uqalash bilan qo’shib olib boriladi.
1-3 yoshgacha bo’lgan bolalar guruhlarida haftada 1 marotabadan, 3-7 yoshdagi bolalar guruhlarida haftada 3 marta jismoniy tarbiya mashg’ulotlari o’tkaziladi. Yosh ortgan sari mashg’ulotlarning davomiyligi 10-45 daqiqagacha oshirilib borilaveradi.

/Mashg’ulotlar 4 HYPERLINK "https://kompy.info/har-qanday-tizim-necha-qismdan-iborat-boladi-qismdan-kiritish.html" \h HYPERLINK "https://kompy.info/har-qanday-tizim-necha-qismdan-iborat-boladi-qismdan-kiritish.html" \h n - HYPERLINK "https://kompy.info/har-qanday-tizim-necha-qismdan-iborat-boladi-qismdan-kiritish.html" \h tayyorlov, asosiy, yakuniy qismlardan iborat bo’ladi va ularning har birida aniq vazifalar hal qilinadi. Jismoniy mashqlar osonlashtirilib, harakatli va syujetli (o’rmonga sayohat va boshqa) shakllarda olib boriladi. Tarbiyachi oldin jismoniy mashqlarni tanlab, so’ngra syujet tanlaydi. Yurish, yugurish, to’siqlardan oshish, suzish va ochiq havoda bo’lish ob-havoga hamda jihozlarga qarab o’tkaziladi. Ertalabki gimnastika yasli va bog’chalarda ertalabki ovqatlanishdan oldin, bolalar uylarida esa uyqudan turgandan keyin o’tkaziladi. Yaslilarda 2 yoshgacha bo’lgan bolalar bilan ertalabki gimnastika individual yoki 5-10 kishiga bo’lingan guruhlarda, kattaroq yoshda esa bolalarning barchasi bilan birgalikda umumiy o’tkaziladi. Ertalabki HYPERLINK "https://kompy.info/1-gimnastika-snaryadlari-kup-komplektli-gimnastika-snaryadlari.html" \h gimnastik HYPERLINK "https://kompy.info/1-gimnastika-snaryadlari-kup-komplektli-gimnastika-snaryadlari.html" \h HYPERLINK "https://kompy.info/1-gimnastika-snaryadlari-kup-komplektli-gimnastika-snaryadlari.html" \h xilma-xi HYPERLINK "https://kompy.info/1-gimnastika-snaryadlari-kup-komplektli-gimnastika-snaryadlari.html" \h HYPERLINK "https://kompy.info/1-gimnastika-snaryadlari-kup-komplektli-gimnastika-snaryadlari.html" \h yurish, yugurish va turli mashqlar bajarish hamda sakrash bilan olib boriladi. Ayrim hollarda mashq syujetiga, ritmiga moslashtirilgan qo’shiqlar bilan o’tkaziladi.

/Jismoniy tarbiya jarayonida bolalarni harakatga o`rgatish tarbiyachining bevosita rahbarligi hamda uning kuzatuvi ostidagi bolalarning mustaqil faoliyatida
amalga oshiriladi. Harakat faoliyatiga o`rgatishda bolaning anglash, irodaviy va emotsional kuchlari rivojlanadi hamda uning amaliy harakat ko`nikmalari shakllanadi.
Harakatlarga o`rgatish bola ichki dunyosi his-tuyg`usi, tafakkuri, asta-sekin shakllanadigan dunyoqarashi, axloqiy fazilatlariga; bolalar tomonidan bajariladigan,
salomatlik va umum-jismoniy rivojlanish uchun foydali bo`lgan harakat faoliyatiga maqsadga yo`nalgan tarzda ta’sir etadi.
Ta’lim mazmunini muvofiq maktabgachayoshdagi bolalar ta’lim-tarbiyasiga qo`yiladigan davlat talablari asosida tanlanganjismoniy mashqlar, harakatli o`yinlar tashkil etadi.
/Ta’lim jarayonida kattalar bolalargamaqsadga yo`naltirilgan faoliyatning tajribasini beradi. Uning mazmuniga rivojlanishva takomillashishiga xizmat qiluvchi harakatlarni egallash tajribasi ham kiradi.Maktabgacha yoshdagi bolalar bilan ishlashda ularning yosh xususiyatlarini hisobga olish juda zarur, bolaning ongli harakat faoliyatida asqotadigan ayrim bilimlar; bolani harakatlarga o`rgatuvchi faoliyat metodlari, faoliyat va ularni amalga oshirishning malaka va ko`nikmalari haqidagi bilimlar birligi ish jarayonlaridan kelib chiqqan holdatarkibiy qismlarni tashkil etadi. Qismlardan biri ijodiy faoliyat tajribasi hisoblanadi.
Bolalikdan mustaqil fikrlashga o`rgatilmagan va hamma narsani tayyor berilgandan so`ng o`zlashtiradigan kishi unga tabiat tomonidan berilgan sifatlarni namoyon qila olmaydi. Shuning uchun jamiyat yosh avlodning ijodiy faoliyatga o`rganishiga tamoman befarq qarab turolmaydi. Harakat faoliyatini tarbiyalash jarayonida kattalar (otaonalar, tarbiyachilar) bolalar rivojlanishining psixofiziologik xususiyatlarini hisobga
olgan holda, ular oldiga yangi harakat vazifalarini qo`yadilar. Bolaning mashqlar jarayonida yangi harakat vazifalarini tobora hal eta borishi va shu bilan bog`liq ravishda vujudga keladigan katta imkoniyatlar harakatlar xarakteri va sifatini o`zgartiradi. Bu yosh davri uchun juda xarakterli bo`lgan narsa yangi mashqlarga o`rgatish jarayonida go`yo bir aylanib yangicha sifat kasb etadi.

/Qismlardan biri ijodiy faoliyat tajribasi hisoblanadi.
Bolalikdan mustaqil fikrlashga o`rgatilmagan va hamma narsani tayyor berilgandan so`ng o`zlashtiradigan kishi unga tabiat tomonidan berilgan sifatlarni namoyon qila olmaydi. Shuning uchun jamiyat yosh avlodning ijodiy faoliyatga o`rganishiga tamoman befarq qarab turolmaydi. Harakat faoliyatini tarbiyalash jarayonida kattalar (otaonalar, tarbiyachilar) bolalar rivojlanishining psixofiziologik xususiyatlarini hisobga olgan holda, ular oldiga yangi harakat vazifalarini qo`yadilar. Bolaning mashqlar
jarayonida yangi harakat vazifalarini tobora hal eta borishi va shu bilan bog`liq ravishda vujudga keladigan katta imkoniyatlar harakatlar xarakteri va sifatini o`zgartiradi. Bu yosh davri uchun juda xarakterli bo`lgan narsa yangi mashqlarga o`rgatish jarayonida
go`yo bir aylanib yangicha sifat kasb etadi.