Sog’liqni saqlash vazirligi ogohlantiradi
Yüklə 0,77 Mb. Pdf görüntüsü
|
31 Shaxsiy
muhimlik tuyg’usidan qutulish uchun siz bu dunyoga mehmon ekaningizni – bu dunyoda siz hech bir boshqa mavjudotdan yuqori qilib yaratilmaganligingizni, siz ham xato qilishingizni, sizda ham hamma singari kuchsiz tomonlar bor ekanini eslang. Bu bilan siz o’zingizni kimdandir yoki nimadandir quyiroq qo’ygan bo’lmaysiz. Sizga berilgan fazilat – boshqalarda bo’lmasligi mumkin. Bu dunyoda har kim va har narsaning ahamiyati bir xil. Tabiiy ofat bo’lgan holatda tabiat na yerdagi qurt-qumursqani tirik qoldiradi va na odamni – uning uchun sayyoradagi barcha jonzotlar barobar. Oddiygina viruslar yo’qolib ketsa ham tabiiy muvozanat buziladi va Yerdagi hayot barham topadi. Shunday ekan, bir-birimizga o’z muhimligimizni isbotlab, ko’z-ko’z qilib, buning
ortidan odamlar
bilan munosabatimizni buzib yashashdan nima foyda? Tashqi muhimlik tuyg’usining davosi – hayot, undagi jarayonlar, yoqimli- yoqimsiz vaziyatlar – hammasi bir xayoliy o’yin ekanini yodda tutish. Hayotdagi hech bir voqea “ko’proq” ahamiyatga ega emas. Hayotdagi jarayonlarga ta’sir o’tkazish niyatida aql ularni muhimlik bo’yog’iga botirib ko’rsatadi. Aqlning bu qopqoniga tushmaslik uchun – uning o’ylab topgan o’yinida sergak qatnashish, u bergan g’aflat dorisini ichib qo’ymaslik darkor. Muhimlik haqida gapirsa – gap ko’p. Bu borada sizga yetarlicha sirlarni ochib berdim deb o’ylayman. Bu yog’ini o’zingiz uddalaysiz. Faqat, ehtiyot bo’ling – siz muhimlik yaxshi narsaga olib kelmasligini bila turib, xatoga yo’l qo’ysangiz, natijada muammo juda katta bo’ladi. Chunki bilib qilganning aybi bilmay qilgannikidan og’irroq. Sizga dunyo qonuniyatlari qanday ishlashi anglatilgan bo’lsa-yu, shunda ham ularni buzsangiz – unda sizga beriladigan jazo ham keskinroq bo’ladi. Ammo, ishonchim komilki, bundan buyon siz o’zingiz muhimlikning nayrangiga uchishni istamaysiz va hayotingizni unday illatdan tozalay olasiz. Buning oqibatida kundalik hayotingizdan muammolar arib ketganini ko’rib o’zingiz ham hayron bo’lasiz hali.
32 CHORSHANBA Kemtiklar Komplekslar Kompleks atamasi amaliy psixologiyada juda tez-tez qo’llaniladi. Unga juda turli xil ta’riflar berilgan. Men sizga eng sodda izohni berishga harakat qilib ko’raman. Kompleks – bu sizning fe’l-atvoringiz, xatti-harakatlaringiz, ichki tuyg’ularingiz yoki tashqi ko’rinishingizda sizni qoniqtirmaydigan, tashvishga soladigan va sizni cheklaydigan jihatlar. Albatta, bu mukammal ta’rif emas, ammo bayon davomida siz kompleks deganda nimani nazarda tutilishi haqida yetarlciha aniq tushunchaga ega bo’lasiz. Barchamiz qandaydir kamchiliklarga egamiz – hech kim nuqsonlardan holi qilib yaratilmagan. Kimdir jismoniy kuch bilan taqdirlangan bo’lsa, kimdir o’tkir zehn bilan mukofotlangan. Aslida, biz avvaldan bir fazilatga boy, boshqasidan benasib qilib yaratilmaymiz. Yangi tug’ilgan chaqaloqqa istalgan fazilatni rivojlantirish imkoni berilgan bo’ladi. Ammo ota-ona tarbiyasi, atrofdagilar munosabati va bolaning o’z xohish- istaklariga qarab unda ba’zi xislatlar kuchliroq rivojlanib, boshqalari e’tiborsiz qolib ketadi. Misol uchun, farzandini yoshlikdan badantarbiya va sportga qiziqtirib katta qilgan ota-ona farzandida intellektual qobiliyatlar o’sishi haqida unchalik qayg’urmaydi. Va aksincha, farzandini bilim olishga yo’naltirgan ota-ona undan jismoniy faollikni talab qilmaydi. Ammo yuqoridagilar jismoniy va aqliy qobiliyatlarning rivojlanishiga misollar, xolos. Psixologik komplekslar ildizi ancha chuqur ketadi va ular uzoq muddat davomida shakllanib boradi. Psixologik komplekslar haqida tasavvur hosil qilishingiz uchun sizga bir qator misollar keltirib o’tay: tortinchoqlik, uyatchanlik, mahmadonalik, kamgaplik, qitmirlik, manmanlik, ortiqcha kamtarlik, jahldorlik, maqtanchoqlik, surbetlik, qaysarlik, injiqlik, talabchanlik, terslik, qo’pollik, laganbardorlik, ta’magirlik, doimiy tushkunlik holati, aybdorlik tuyg’usi, mukammallikka intilish odati va hokazo. Komplekslar odamda tashqi ta’sirlar yoki ichki ishonchsizlik sababli hosil bo’ladi. Ularning kelib chiqishi juda sekin va sezilarsiz kechadi – shunga monand ulardan qutulish ham uzoq vaqt talab etadi. Shaxsiy muhimlik tuyg’usi ta’sirida odam o’z bahosini oshirib yuborsa, komplekslar – odam o’ziga past baho berishi natijasida paydo bo’ladi. Bu jihatdan komplekslar – shaxsiy muhimlik tuyg’usining manfiy ko’rinishi deyish mumkin. Barchamiz yaxshi biladigan termometrni tasavvur qiling. Uning o’rtasida “0” belgisi bor. U o’ziga xos muvozanat nuqtasi – bunda suv suyuqlik va muz holati o’rtasida bo’ladi. Harorat ko’rsatkichi noldan yuqori ko’tarilsa ham, manfiy tomonga tushib ketsa ham – bu muvozanatdan og’ish degani. Odam shaxsiyatida ham xuddi shunday o’lchagich bor. Agar odam o’z muhimlik darajasini noldan yuqori ko’tarib yuborsa, ya’ni odam o’ziga ortiqcha baho berib yuborsa – bu shaxsiy muhimlik tuyg’usiga olib keladi. Bordi-yu kishi o’z qadrini o’ta
Yüklə 0,77 Mb. Dostları ilə paylaş:
|