Sotsiolingvistika fani va uning o`rganish obyekti Tayyorladi: Xudoynazarova Munisa G`ofurjon qizi 415 “B” guruh. Reja: - 1. Ijtimoiy tilshunoslik fani.
- 2. Sotsiolingvistik tadqiqotlarga bo`lgan zarurat.
- 3. Sotsiolingvistika fanining boshqa fanlar bilan aloqasi.
- 4. Sotsiolingvistika atamasi haqida.
- 5. Tilda millatning ijtimoiy guruhlanishi haqida.
Tayanch so`z va iboralar: Til va jamiyat, til siyosati, nutq, lisoniy omil, ma'naviy tarbiya, etimologiya, psixologiya, falsafa, obyektiv borliq, shakl va mazmun, strukturalizm, nutq birliklari. - Sotsiolingvistika atamasi ikki tarkibiy qismdan iborat bo`lib, lotincha socialic - jamiyat va lingua - til so`zlaridan tashkil topgan. U ijtimoiy tilshunoslik demakdir.
- Tilshunoslikda u quyidagi ma'nolarda qo`llaniladi:
1. Til va jamiyat o`rtasidagi o`zaro munosabat, ya'ni jamiyat hayoti va rivojlanishida tilning o`rni, aksincha, tilning taraqqiyotida jamiyatning ahamiyati. 2. Tilda millatning ijtimoiy guruhlanishi munosabati bilan bo`ladigan farqlar. - Fan va texnika taraqqiyoti va XX asr o`rtalarida vujudga kelgan sotsial o`zgarishlar tufayli tilshunoslik fani ham boshqa fanlar qatori jadal sur'atlar bilan rivojlana boshladi.
- Sotsiolingvistika fani faqat tilshunoslik va jamiyatshunoslik fanlari orasidagi munosabatlarni emas, balki falsafa, ijtimoiy psixologiya, etnografiya, tarixga va boshqa fanlarga oid masalalarni ham qamrab oladi.
- Fanda ushbu yo`nalishga bo`lgan qiziqishning kuchayishi turli sabablarga bog’liq bo`lib, ular quyidagilar:
1. Jamiyatning ilmiy asoslangan til siyosatiga bo`lgan ehtiyoji. 2. Struktural tilshunoslikning tilning faqat ichki tuzilishini o`rganishga bo`lgan qiziqishi. - XX asrning 30-yillarida maydonga kelgan strukturalizm tilni asosan bir tomonlama o`rganishni, tilning tuzilishi va uni tashkil etuvchi birliklar orasidagi munosabatlarni o`rganishni tilga oid boshqa masalalardan ustun qilib qo`ydi. Natijada til birliklariga xos bo`lgan shakl va ma'no birligini rad etib, faqat shaklni o`rganishga e'tibor qaratildi. Ko`p o`tmay, bu oqim inqirozga uchradi, chunki u qo`yilgan maqsadlarni uzil-kesil hal qila olmadi. Tilning yashashi va rivojlanishi bu tilda gaplashuvchi jamiyat bilan uzviy bog`liq ekani ravshan bo`lib qoldi.
Dostları ilə paylaş: |