Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
Milli Kitabxana 76 etmişik ki, bolşevik hökumətinə tabe olmayaq. Bizim üstümüzə gəlsələr, müharibə edib babalarımızın yurdunu müdafiə edəcəyik. Bu bizim qətnaməmiz! Buna siz də tabe olmalısınız. Molla Sadıq, siz Mehrəli bəyin itaətində olacaqsınız, hər nə əmr etsə, fori bitirəcəksiniz. Hacı İmamqulu, siz də Muxtar bəyin əmrinə tabesiniz. Millətdən topladığınız paranı millət yolunda məsrəf edəcəksiniz. H a c ı İ m a m q u l u. Başınıza dönüm, Əmiraslan ağa, mənim param harada idi ki, məsrəf edim? Ə m i r a s l a n a ğ a. Onu Muxtar bəy bilər. O, onun vəzifəsidir. M u x t a r b ə y. O, bizim xüsusi işimizdir. Əmrinizin dalını buyurunuz. Ə m i r a s l a n a ğ a. Molla Sadıq, siz də o fəsahət, bəlağət qapısı olan ağzını açıb camaatı bizim itaətimizə çağıracaqsınız. İndi cümləniz mürəxxəssiniz. Gediniz, iş dalınca olunuz. (Ayağa qalxırlar.) O da məxfi qalmasın ki, hər kim mənim əmrimdən baş qaçırarsa, güllə qabağına qoyulacaqdır. M u x t a r b ə y. Hacı İmamqulu, eşitdinmi? M e h r ə l i b ə y. Molla Sadıq, anladınmı? B ə y l ə r. Əmiraslan ağa, xudahafiz. Ə m i r a s l a n a ğ a. Xudahafiz, qeyrətli bəylərim. Çıxırlar.
İKİNCİ PƏRDƏ Birinci pərdənin səhnəsi. P ə r i c a h a n x a n ı m (yalqız). Ah! Nə dəhşətli xəbər! Nə fənabir hal! Qırmızı Ordu tərəfindən kəndlər tutulmuş. Kəndlilər də bolşeviklərə qarışıb bəylər üzərinə üsyan edirlər. Bizim rəiyyətə də etibar yoxdur. Bu axır vaxtlar xidmətçilərimizin rəftarı bizlə büsbütün dəyişilib. Xanədanımızda ən müti, ən fədakar sayılan Hadi lələ də yox olmuşdur. Yəqin o da bolşeviklər tərəfə keçibdir. Daha bundan sonra kimə ümid bağlamalı? Kimdən nicat gözləməli? Ah, harada qalmışsan ey sevgili əmizadəm! Gəl, gəl, meydanda tək qalmış zavallı əmucənin Milli Kitabxana 77 imdadına çat! Uğrunda göz yaşı tökməkdən kor olan xəstə əmmənin fəryadına yetiş! Hadi lələ daxil olur. H a d i l ə l ə. Uğurlar olsun, Pəricahan xanım. P ə r i c a h a n x a n ı m Ah! Hadi lələ! A kişi, haraya getmişdin? Bir aydan artıqdır ki, yox olmuşsan. H a d i l ə l ə. Bakıya getmişdim. P ə r i c a h a n x a n ı m. Nə işə? H a d i l ə l ə . Cahangir ağadan xəbər bilməyə. De görüm Gövhər xanımın xəstəliyi nədir? P ə r i c a h a n x a n ı m. Nə olacaqdır?! Cahangirin qəm-qüssəsini çəkməkdən biçarə əmməm şam kimi əriyir. H a d i l ə l ə. Gətirdiyim xəbərdən dirilər. P ə r i c a h a n x a n ı m. Cahangirdən xəbərmi gətirmisən? H a d i l ə l ə. Bəli. P ə r i c a h a n x a n ı m. Ah! Ürəyim necə atlanır, Hadi lələ, tez ol, söylə. Mən sənin barəndə nə fikirdəydim! Əfv et. H a d i l ə l ə. Yəqin fikir etmisən ki, mən bolşevik tərəfinə keçmişəm, beləmi? P ə r i c a h a n x a n ı m. Bəli, mən nə edim. Sən yox olmuşdun. Əlbəttə, şübhəyə düşmək olardı. H a d i l ə l ə. Xanım, fikriniz səhv deyil. P ə r i c a h a n x a n ı m. A kişi, nə deyirsən? Doğrudanmı onlar tərəfə keçmisən? H a d i l ə l ə. Bəli. P ə r i c a h a n x a n ı m. Yox, yox, inanmıram. Sən məni imtahan edirsən. Sən elə qaniçici, dünyanı oda tutub viran edənlər tərəfinə keçməzsən. Sən istəməzsən ki, belə gözəl yurdumuz tarmar olub qızıl qana boyana. H a d i l ə l ə. Bu son sözlərinə mən də şərikəm. Lakin bolşeviklər qaniçici deyillər. Bunlar düşmənlərin iftirasıdır. Bolşeviklər məzlumlar, yoxsullar, füqareyi-kasibə tərəfdarıdırlar. Onların fikri işçi-kəndli sinfini azad etməkdir. Bu yolda öz qanlarını tökürlər. Məgər bu pis bir hərəkətdir? Pəricahan xanım, istəyirsən ki, doğrudan da, əcdadının gözəl mülkü və belə binası sən deyən hala düşməsin, sənə həvalə olunan bir təklifi qəbul et. Mən onun üçün buraya göndərilmişəm.
Milli Kitabxana 78 P ə r i c a h a n x a n ı m. O nə təklifdir? Səni kim göndərmişdir? H a d i l ə l ə. Sənə məlumdur ki, Azərbaycanda Şura hökuməti qurulduqdan sonra bir neçə mülkədar, bəylər itaətdən boyun qaçırıb tabe olmaq istəmirlər. Ona görə də Qızıl Ordu hissələri bu tərəfə gəlib çıxmışdır. Hər yerdə kəndlilər Qırmızı Ordu tərəfinə keçirlər. Təklif budur ki, Əmiraslan ağa qovğasız təslim olsun. Səndən başqa da onu bu yola gətirən şəxs tapılmaz. Bizə məlumdur ki, bu saat Əmiraslan ağa Nadir bəygildə bəylərlə birlikdə məşvərət edir. P ə r i c a h a n x a n ı m. Mənə bu təklifi kim edir? H a d i l ə l ə. Cahangir ağa. P ə r i c a h a n x a n ı m. Kim? Cahangir, mənim sevgilim, nişanlım əmizadəm? Yox, yox elə iş ola bilməz, inanmıram. H a d i l ə l ə. Buyur, öz dəst-xətti ilə sizə yazdığı məktub. (Verir.) P ə r i c a h a n x a n ı m (məktubu açıb oxuyur.) Ah! Doğru. Cahangir bolşevik olub. Ordu başında durubdur, əcdadının yurdunu da tutmaq istəyir. Ah, ağlım çaşır! Otaq başıma fırlanır. Cahangir, Cahangir, hansı şeytana aldanıb belə alçaq, gədəyə yaraşan vəzifəni öhdənə götürmüsən?! Məni də, sevgili əmizadəni, məhəbbətin uğrunda atəşə yanan nişanlını da belə yola dəvət edirsən? Yox, yox, mən sənin kimi alçaq olmaq istəmirəm. Əcdadımın yurdunu, şərəfini sənin kimi düşməndən müdafiə etməyə hazıram. Onun uğrunda canımı fəda etməyə hazıram. Hadi kişi, ağan Cahangir məndən cavab istəyir. (Məktubu cırıb Hadi lələyə atarkən.) Bu mənim birinci cavabım. (Sonra boynundan qızıl medalyonu, içindəki Cahangirin rəsmi ilə bərabər çıxarıb Hadi lələyə atır.) Al, tam üç ildir ki, bu rəsmi ürəyim üstə sevə-sevə saxlamışam. Gecələr onu bağrıma basıb əzizləmişəm, öpmüşəm. Ta hicran oduna dözüb təsəlli tapmışam. Hadi kişi... H a d i l ə l ə. Pəricahan xanım, kifayətdir. Məni oda yaxma. Mən sənin lələnəm. Səni də Cahangir ağa kimi bu əllərim üstə bəsləmişəm. Mənə Hadi kişi demə.
P ə r i c a h a n x a n ı m. Bolşevik tərəfinə keçmiş lələni mən istəmirəm. Dinlə, üçüncü verəcəyim cavab qaldı. Bilirsənmi o nədir? H a d i l ə l ə. Xeyr, xanım. P ə r i c a h a n x a n ı m. İndi görərsən, çıx, ey itlərcə qəlbimdə məskən etmiş ilan! Çıx, ey zəhərli, məni atəşə yaxan məhəbbət. Orada indi başqa məhəbbət, başqa eşq aşiyan edəsidir. Hadi kişi, Cahangirə de ki, Pəricahanın ürəyi onun üçün daha qapanmışdır. Açmaq istəsə xəncərlə gəlsin. İndi gedə bilərsən.
Yüklə 3,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|