N a z 1
1
. Ay dayı, sən allah hirslənmə. Yoxsa, o səfərki kimi ürəgin bitab olar.
A 1 1 a h q u 1 u. Ata, son sözlerin doğrudur. M enim nə dinim var, nə də
məzhebim.
U s t a İ m a n . A qız, di eşit, m ən necə hirslənmeyim, arvad -cinatdel, oğul -
komsomol, qız - penirkə.
N a z 1
1
. Ala iç, özün də təbiətdən çıxma.
U sta İm an suyu alıb içir.
A 1 1 a h q u 1 u. Bibi qızı doğru deyir. Niyə özündən çıxıb hər söz başı föhş
edirsən. Kişi kimi sözünü de, cavab al.
U s t a İ m a n . M ən kişi olsaydım arvadım cinatdel, oğlum komsomol, qızım da
pənirkə olmazdı.
N a z 1 ı. Ay dayı, daha bəsdir. Niyə kişi deyilsən. Hamı ərlərin arvadları
Jenatdel klubuna gedirlər. Orada oyun çıxardanlara tamaşa edirlər. Burada nə pis iş
var?
U s t a İ m a n . Yoxsa sən kafir qızı da oraya gedirsən?
N a z 1
1
. Xeyr, m ən oraya getmirəm.
U s t a İ m a n . Bəs bu işləri haradan bilirsən?
N a z 1
1
. Ora gedən arvadlar söyləyirlər.
U s t a İ m a n (Allahquluya). Bir de görüm arvad-cinatdel, oğul-komsomol,
qız - penirkə, bəs m ən başı daşlınm adı nə?
A 1 1 a h q u 1 u. Sən də qeyrətli, məşədi, kərbəlayı, müsəlmanlarm qırxıq
başlarma namus papağı tikən Usta İmansan.
U s t a İ m a n . Belə atan oldu rəhmətlik, doğru söz dedin. Bəs mənim bu
batmış başım a bu biqeyrət, binamus papağımı kim tikmiş? (Papağı yerə zollayıb
ayaqları ilə tapdalayır.)
N a z 1
1
. Ay dayı, sənə qurban olum, sakit ol. Bircə otur. (Altına sandalya çəkib
oturdur, papağım düzəldib başına qoyur, sonra su verir.) Bu suyu iç, hirsin yatsm.
U s t a İ m a n . Yox, daha səbir kasam dolub daşıbdır. Gərək ürəyimdə nə varsa
deyəm.
A 11 a h q u 1 u. Onda başla gəlsin.
U s t a İ m a n . Sən anadan olandan üç ay sonra, ay kaş heç olmayaydm, mən
böyük bayram edib molla ilə, quran ilə sənə bu batmış Allahqulu adım qoydum.
İndi onu niyə dəyişmisən? Siz dinsiz bolşeviklər, adm da düşmənisiniz?
A 11 a h q u 1 u. Hansı ad ki, bizim əqidəmizə düz gəlmir onu dəyişdiririk. M ən
heç kəsə qul olmaq istəmirəm. Onda da adı var, özü yox allaha!
U s t a İ m a n . Vay, allah sənə lənət eyləsin.
A 11 a h q u 1 u. Varsa eləsin.
U s t a İ m a n . Qız, eşidirsən, a allahı inkar edən şeytani-məlun! Bəs allah kimi
böyük bir adm əvəzinə nə qoymusan. M ənə xəbər veriblər ki, özünə zilimi, milimi
bir belə ad qoymusan.
A 1 1 a h q u 1 u. Doğrudur, adımı dəyişmişəm, Böyük Oktyabr bayramı
münasibəti ilə yeni adlar qoyurdular...
U s t a İ m a n . Daha nə deyim? Küfr bu torpağı basmış. Buradan qaçmaq
lazımdır. Gec-tez allahtaala və təbarək Lut şəhəri kimi bu şəhəri də alt-üst
edəcəkdir.
A 1 1 a h q u 1 u. Yoxsa onun üçün M əşhəd ziyarəti bəhanəsi ilə buradan
qaçırsan?
U s t a İ m a n . Xeyr, o deyil, fikrim odur ki, gedib imamhəzrətlərinin qəbri-
şərəfinə yıxılıb yalvaram ki, siz bidinləri həq yola gətirsin.
A 1 1 a h q u 1 u. Xeyr, biz ilə işin olmasm. Ağana yalvar ki, məşədi,
kərbəlayıları insafa gətirsin. Arvadlarmı heç zad üstə gündə dörd dəfə döyüb
başlarmı yarmasmlar. Qol-qabırğalarmı smdırmasmlar. Onlarm üstə üç arvad
almasmlar. On yaşm da qızlarmı qoca kaftarlara ərə verməsinlır. Uşaqları məktəbə
girmək istıymdə mane olmasmlar.
N a z 1
1
. Ay dayı, Allahqulu bunları lap doğru deyir.
U s t a İ m a n . Kəs səsini, bihəya... Görürəm səni də bu məlunlar yoldan
çıxartmışlar.
N a z 1 ı. Dayı can, dünən gecə Məşhədi Səfdərqulu arvadı Şahsənəmi o qədər
döymüş ki, yazıq arvadm bədəni qara tuluğa dönmüş.
U s t a İ m a n . Çox əcəb də etmiş. Görünür ərinin itaətindən çıxmış. O da
döymüş. Arvadm əqli kəm olar. Özü də hücət. Onları başma buraxmaq olmaz.
A 1 1 a h q u 1 u (istehza ilə). Düz buyurursan, atacığım. Klara Setkinin əqli
M əşədi Səfdərquludan kəmdir?
U s t a İ m a n . Ay qız, sən bu səfih sözlərə nə qulaq asırsan. Get xörəyini bişir.
(Nazlı qaçır.) M ən Klaranı tanımıram. O arvad əqilli olsaydı, allah-təala onu kişi
yaradardı.
Səlim ə daxil olur.
U s t a İ m a n . Arvad haradan gəlirsən?
S ə l i m ə . Sənə nə borcdur hardan gəlirəm.
U s t a İ m a n . Bəs mən sənin ərin deyiləm?
S ə 1 i m ə. Əfsus ki, ərimsən.
U s t a İ m a n . Nə ücün əfsus?
S ə 1 i m ə. Çünki gorbagor olmuş atam məni gözü yaşlı zor ilə sənə vermiş.
İyirmi il bu viranədə sənin zülmün altmda cəhənnəm odu çəkmişəm. Elə indicə
işıqlı dünyaya çıxmışam.
U s t a İ m a n . Çünki dinsiz, axirətsiz cinatdel olmusan, beləmi?
S ə 1 i m ə. Bəli, kluba çilen olmuşam. Bu da mənim üzvülük kitabçam. Buyur
bax. (Göstərir.)
U s t a İ m a n . Cəhənnəmə başbilit çıxarmısan.
S ə 1 i m ə. Xeyr, sənin zülmünün müqabilində bu kitabça mənim qalxanımdır.
İndi hünərindi mənə əl qaldır. Atana od vurub yandıraram.
U s t a İ m a n . Odu mənə bu kafir oğlu vurmuş. Səninki lazım gəlməz. Arvad -
cinatdel, oğul - komsomol, qız - pənirkə. Bu cəhənnəm deyil, bəs nədir?
S ə 1 i m ə. Sən bizə sənələrcən cəhənnəm odu çəkdirmisən. Biz ki sənə bir şey
etməmişik.
U s t a İ m a n . Tələsmə, vaxt gələr yenə ixtiyarı əlimə alaram, onda sizə
göstərərəm.
A 1 1 a h q u 1 u. Bilirik, çox sənin kimi məşədi, kərbəlayılar əllərini göyə
qaldırıb dua edirlər ki, Şura hökuməti yıxılsm. Fəqət Antanta kimi nərlər yıxa
bilməyən bir hökuməti, sizin kimi m əşədilər yıxa bilməz. Proletariatm parlaq
günəşini sizlər kimi yarasalar söndürə bilməzlər.
S ə 1 i m ə. A kişi ey, bax, dilini farağat qoy. Yoxsa jenotdelə xəbər verərəm.
Səni tutub Çekaya salarlar.
U s t a İ m a n . Ay arvad, sən də qalmağal axtarırsan. Külfət söhbətidir edirik.
Bunun cinatdelə nə dəxli var.
S ə 1 i m ə. Çox dəxli var. Sənin kimilər ya gərək Şura hökumətinə tabe olalar,
ya da itilib hansı ölkəyə istəyirlər gedələr.
U s t a İ m a n . Yaxşı ay arvad, onuda edərik, daha acığm tutmasm.
S ə 1 i m ə. Necə acığmı tutmasm, o günü qızm kitab pulu istəyir, deyirsən itil
cəhənnəmə. Bəs belə atalıq olar?
U s t a İ m a n . Axı mən başı küllü nə edim? Kitab bir olar, iki olar, yoxsa on
yaşmda qıza altı-yeddi kitab lazımdır. Bu da sizin şura
Dostları ilə paylaş: |