Сўз туркумлари

Qo’qon davlat pedagogika instituti O’zbek tili va adabiyoti fakulteti 103 - guruh talabasi Musayeva Shohsanamning Lingvistik tahlil asoslari fanidan tayyorlagan

O’zbek tilida sòz turkumlari. Yordamchi sòz turkumi va alohida guruh sòzlari tahlili

• REJA:
• Mustaqil so’z turkumlari
• Yordamchi so’z turkumlari
• Alohida xususiyatga ega so’zlar

• www.arxiv.uz

MUSTAQIL SO’Z TURKUMLARIGA NIMA KIRADI?

• OT
• SIFAT
• SON
• OLMOSH
• FE’L
• RAVISH

• KIM? NIMA?
• QANDAY? QANAQA?
• NECHTA? QANCHA? NECHANCHI?
• KIM? QANDAY? QANCHA?
• NIMA QILDI? NIMA QILYAPTI? NIMA QILMOQCHI?
• QANDAY? QAY HOLDA? QAY TARZDA? QACHON? QAERGA? QAERDA? QAERDAN?

• www.arxiv.uz

OT bu nima?

• shahs,narsa-buyum nomlarini bildiradi, turlanadi.

• Bilimdon it

• Yo’l

• Informatika o’qituvchisi

• Shifokor

• www.arxiv.uz

Otlarning yasalishi

Ot yasovchi qo’shimchalar	Misollar	Suzlarni qushish, juftlash, qisqartirish	Misollar
-chi	Tabelchi	Tosh+temir	Toshtemir
-dosh	Sinfdosh	Yangi+yo’l	Yangiyo’l
-soz	Soatsoz	Gaz+mol	Gazmol
-don	Tuzdon	Qo’l+qop	Qo’lqop
-im	Bilim	Er-suv	Er-suv
-gi,-ki,-ki	Turtki	Daftar-qalam	Daftar-qalam
-k	Tilak	TDPU	Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti
-cha	Qizcha	BAR	Birlashgan Arab Respublikasi
iston	Guliston

• www.arxiv.uz

Predmet belgisini bildiradi, turlanmay-di, daraja bildiradi.

• Sifat

• Predmet belgisini bildiradi, turlanmay-di, daraja bildiradi.

• www.arxiv.uz

rangi (ko’m-ko’k osmon)

• rangi (ko’m-ko’k osmon)
• shakli (dumaloq stol)
• hajmi (katta uy
• harorati (iliq shabada)
• Ta’m -mazasi(achchiq-sho’rva)
• tadhqi ko’rinishi (semiz qo’y)

• www.arxiv.uz

So’zlarni sifat turlari bo’yicha guruhlang:

• Mayin, hayotbahch, baland, past, yoqimli, erksevar, yangi, esli-hushli, xushsurat, barra, xosiyatli, yuksak, sheryurak, yakkayu-yagona, lo’ppi, katta-kichik, chiroyli, jajjigina, shirin, yorug’, nurli, bilimli, keng, oppoq, ko’kimtir, tekis, ravon, sarg’ish, xushfe’l, a’lo.

• www.arxiv.uz

Predmetning ish harakati, holatini bildiradi. O’z shakillariga, shakl hosil qiluvchi qo’shimchalarga ega, tuslanadi.

• Predmetning ish harakati, holatini bildiradi. O’z shakillariga, shakl hosil qiluvchi qo’shimchalarga ega, tuslanadi.

• Zinadan tushmoq

• Yig’lamoq

• www.arxiv.uz

HARAKAT VA HOLAT FE’LLARI

• HARAKAT VA HOLAT FE’LLARI
• Bilib oling. Fe’llar nimani atab kelidhiga ko’ra harakat fe’llari va holat fe’llariga bo’linadi.
• Shaxs va narsalarning jismoniy faoliyati natijasida ro’y bergan harakatni bildiruvchi fe’llar harakat fe’llari hisoblanadi. Shaxslarning ichki kechinmalari va hardalarning bir holatdan ikkinchi holatga o’tish jarayonini ifodilovchi fe’llar esa holat fe’llari sanaladi.

• Zinadan tushmoq

• Yig’lamoq

• Fe’l

• www.arxiv.uz

Fe’llar tuzilishiga ko’ra turlari:

• Sodda (sodda tub, sodda yasama):
• o’qidi, yozdi, nomladi.
• Qo’shma:
• o’qib chiqdi,borib keldi.
• Juft (takror):
• aytdi-qo’ydi, yoza-yoza.

• www.arxiv.uz

Fe’l zamonlari:

• O’tgan zamon:
• o’qidi, keldi.
• Hozirgi:
• o’qiyapti, kelayotir.
• Kelasi:
• o’qiydi, kelar.

• www.arxiv.uz

Fe’l nisbatlari:

• Aniq: o’qidi, o’qiyapti, o’qimoqchi.
• O’zlik: tarandi, yuvindi.
• Majxullik: taraldi, o’qildi.
• Orttirma: o’qitdi, yozdirdi.
• Birgalik: o’qishdi, yozishdi.

• www.arxiv.uz

E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT !

• www.arxiv.uz