T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka
KITOB USTIDA ISHLASH VA UNING BOSQICHLARI
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kitob bilan ishlashning birinchi bosqichida
- Kitob ustida ishlashning ikkinchi bosqichida
| 2.2. KITOB USTIDA ISHLASH VA UNING BOSQICHLARI
Kitob har bir kishida, ayniqsa, yoshlarimizda onglilikning shakl- lanishida, nutq madaniyati va lug‘at bovligini o‘stirishda, hayotda o‘ziga munosib o'rin topishda, kasblarni to‘g‘ri tanlashda, dunyoqarashning kengayishida va takomillashuvida yaqindan yordam beradi. Yoshlarimizni kitobga muhabbat ruhida tarbiyalash uchun o‘qituvchi- pedagoglarimizning o‘zlari ham aktiv kitobxon bo‘lishlari va kitoblarni ko‘z qorachig'idek saqlashda namuna ko‘rsatishlari kerak. Kitob bilan ishlashning birinchi bosqichida adabiyotlar tanlanadi, ya’ni zaruriy kitoblar jam lanadi. Sizga birinchi kurs talabalariga o‘qitiladigan har bir fan yuzasidan tuzilgan o‘quv dasturida ko'rsatilgan asosiy va qo‘shimcha adabiyotlar ro‘yxati hamda har bir o‘qituvchining u yoki bu m asala yuzasidan chop etilgan yangi asarlarni o‘qish lozimligi haqidagi ko‘rsatm alari bu masalani hal etishda yaqindan yordam beradi. Shu bilan birga, har bir talaba o'zini qiziqtirayotgan masalalarga taalluqli adabiyotlarni mustaqil ravishda topishga odatlanishi kerak. Kitob ustida ishlashning ikkinchi bosqichida kitoblarni o‘rganishga va tahlil qilishga kirishiladi. Bu bosqich ham o‘z tartibi 82 va qoidasiga ega. Kitob varaqlab ko‘riladi. Oldin m uallif norni, kitobni qanday atalishi, qayerda va qachon nashr etilganligi bilan tanishib chiqasiz. Bu m aium otlarning o‘ziyoq qimmatli axborot beradi. Chunonchi: agarda kitob yaqinda chop etilgan bo'lsa, unda yangi tariflar, so‘nggi yutuqlar qamrab olingan bo’ladi. Yangi muhim m asalalar bayon etilgan b a lsa , basharti, kitob qayta to idirilib, nashr etilgan b o isa, oldingi nashri ijodiy baho olganligidan darak beradi. Titul varaq bilan tanishib chiqqandan stvng. kitobning mun- darijasini sinchiklab o‘rganish zarur. Chunki m undarijada kitob ning rejasi, qisqacha m azm uni aks etgan bo'ladi. Agarda kitob darslik yoki o‘quv qoTlanmasi bo‘lsa, mimdarijasini o‘quv dasturi solishtirib, uning qanchalik mos kelishini aniqlash, so‘ngra o‘rganish zarur b o ig an qismlar, boblar, paragraflarni belgilab chiqish kerak. Titul varag‘ining orqasidagi annotatsiyani (kitobning qisqacha m azm uni) birinchi galda o‘qib chiqish zarur. Ko‘pincha, qisqa yozuv o‘rganilayotgan m asala yuzasidan tanqidiy baho va asosiy g‘oyalar qisqacha berilgan boTadi. Kitobni shu tarzda ko‘zdan kechirib boigach, uning so‘z boshisi yoki m uqaddima qismini o'qib chiqish kerak. Ular avtor yoki mu-taxassis kitobida ilgari surilgan g‘oyani tushuntirib beradi, hal qilinayotgan m uam m oning mohiyati va uning qanday yechilishi, uni hal qilishga yondashish yoTlari xususida qisqacha axborot beradi. Kitobni qay tariqa jiddiy o‘qish mumkin? Maqola yoki risolani bir y oia o‘qib tushunish kerak, katta kitob yoki darslikni esa ayrim boblar yoki tugal bo'limlariga ajratib o‘qish tavsiya etiladi. Kitobni o‘qib chiqqandan so‘ng o'rganilayotgan masala yuzasidan qisqacha qilib mazmunini yozib olish kerak, alohida boblarni o‘qiganigizda ham shunday qiling. Basharti bir necha manba ustida ishlayotgan boTsangiz, har bir kitobni alohida o‘qib chiqing va reja tuzing. Bu rejada o‘rganishingiz lozim boigan hamma boblar, paragraflarni birrna- bir yozib chiqing, so‘ngra ikkinchi marta sinchiklab o'qib chiqing. Kitob ustida ishlayotgan vaqtingizda uning har bir b oiim i yuzasidan asosiy mazmuni bo‘yicha xulosa chiqarishga harakat qiling va bunga o‘zingizni o:rgating. 83 Oliy o'quv yurtiga qadam qo‘ygangizdan boshlaboq m untazam bilim ingizni oshirib borishga o‘zingizni odatlantiring. 0 ‘tgan ishni o'zlashtirm asdan turib, navbatdagi yangi ishga urinmang. 0 ‘qiyotgan vaqtda m asalaning m ohiyatini to'liq tushunib olish m uhim dic Shuning uchun ham kitobni diqqat bilan sinchiklab, ba'zi bir tushunilm agan joylarini erim nasdan, qayta-qayta o qish va mulohaza yuritish lozim. Yüklə Dostları ilə paylaş:
|