T. U. Usmonov, B. C. Mirzayev, I. S. Hasanov mutaxassislikka

Texnik topshiriq 
(TT) 
- loyihalashning asosiy m aqsadini 
ko'rsatib beradi, texnik iqtisodiy talablar va sifat darajasini 
xarakterlaydi. Loyihalashning bu stadiyasida m ashina ishchi organi 
tipi, bazasi, asoslash va texnik darajasi xaritasi keltiriladi (mashinani 
iqtisodiy asoslash va uning texnik darajasi loyihalashning barcha 
etaplarida bajariladi).
Ishning bosqichlari - texnik topshiriq ishlab chiqish, uni m a’qul- 
latish va tasdiqdan o'tkazish.
Texnik topshiriq usullar tahlili va texnologik jarayonlarni 
m exanizatsiyalash vositalari ham da soha texnikalari rivojlanishini 
o'rganish (prognoz!ash)ga tayanadi. Bunda davlat ichidagi va chet 
m am lakatlardagi m a’lumotlar o'rganib chiqiladi.
Texnik ta k lif 
- m ashina va uning ishchi organi, yig'ish 
birliklarini ishlab chiqarishning m aqsadga muvofiqligini texnik va 
texnik-iqtisodiy jihatdan asoslab beruvchi konstruktiv hujjatlardir. 
U texnik topshiriq asosida va mavjud variantlarni solishtirish yoTi 
bilan aniqlanadi.
Ishning b o sq ic h la ri-m a te ria lla r yig'ish, zarurat b o isa maxsus 
tadqiqotlar o'tkazish, texnik taklifni ishlab chiqish, m a’qullatish va 
tasdiqdan o'tkazish.
Konstruktorlik 
hujjatlarning 
komplektligi: 
texnik 
taklif 
vedomosti, hisob-tushuntirish xati, um umiy ko'rinish chizmasi, 
gabaritlari, patent formulyari. Agar m ashina konstruksiyasiga yangi
157

---

farq qiladigan jih at kiritilgan bo‘lsa, unda loyiha ishlanmasining 
patentdorligi xulosasi tuziladi.
Eskiz lo y ih a s i- 
(ba'zan texnik tak lif bilan birgalikda ham
ishlaniladi) - konstruktorlik hujjatlari yig‘indisi bo‘lib, m ashina 
va uning ishchi qism ining prinsipial konstruktorlik yechim iga 
m oijallangandir. Uzellarning um umiy komponovkasi, kinem atik 
sxemasi, 
m ashina 
ishini tashkil lashtirish 
sxemalari 
beriladi. 
Komplektlovchi yig'ish birliklari va qism larning vedomostlari 
(qaydnomalari), sinash uslubi hamda dasturi tuziladi. Konstruktorlik 
hujjatlarining komplektligi (butligi) buyurtm achi bilan kelishib 
olinadi.