Talabasi sharipov nodirjonning

Loyiha ishtirokchilari riski - bu ishtirokchilarning loyiha faoliyati doirasida o`z majburiyatlarini anglagan holda yoki majburiy tarzda bajarmaslik riski.
Loyihasmetaqiymatiningoshishriskiga- quyidagilarsababbo`lishimumkin: loyihalashjarayonidagixatolar, pudratchilarningresurslardansamaralifoydalanishnita`minlayolmasligi, loyihaniamalgaoshirishshartlarinio`zgarishi va boshq.
Qurilishnio`zvaqtidatugallanmaslikriskigaquyidagilarta`sirko`rsatadi: pudratchilarningo`z majburiyatlarinibajarmasliklari; tashqishart-sharoitlarningo`zgarishi, qurilish ishlari muddatining cho`zilibketishinatijasidaqo`shimchaxarajatlarkelibchiqishi: kreditbo`yichafoizlarnihisoblash, narxlarninginflyatsiyanatijasidao`sishioqibatidaishvamaterialqiymatiningoshishikabiqo`shimcha xarajatlarnikeltiribchiqaradi.
Ishvaob`ektsifatiningpastligiriski - pudratchilarmajburiyatiningbuzilishi, loyihalashtirishdagixatolarvaboshqalarnatijasidakelibchiqishimumkin.
Konstruktsion risk - bu investitsiya fazasidayoq loyihaning texnik amalga oshmaslik riskidir.
Texnologik risk - bu ishlab chiqarish texnologiyalarining sanoat darajasida qo`llanilmasligi natijasida ma`lum texnik-iqtisodiy parametrlardan ob`ekt ekspluatatsiyasidagi cheklanishlar riski.
Ishlab chiqarish riski - bu ishlab chiqarish jarayonida kamchiliklarni yuzaga kelish riski.
Boshqaruv riski - bu ishlab chiqarish riskining bir turi, boshqaruvchi shaxsning tajriba va malakasini yetarli darajada emasligi natijasida ro`y beradi.
Sotish riski - bu loyiha mahsuloti sotish hajmining va shu mahsulot bahosining kamayish riskidir.
Moliyaviy riski. Bu riskning loyiha faoliyatidagi asosiy turlari: a) kredit riski; b)valyuta riski; c) foiz stavkasini o`zgarish riskidir.
Kredit riski - bu loyihani amalga oshirayotgan tashkilotning kreditor bankka kredit shartnomasi bo`yicha to`lov majburiyatlarini to`liq yoki umuman to`lay olmaslik riski.
Valyuta riski- bu risk loyiha mahsuloti mahalliy bozorda sotilganda va hokimiyat mahsulotni milliy valyutada sotilishini talab qilayotgan paytda yuqori bo`ladi.
Foiz stavkasining o`zgarish riski- bu risk kredit resurslari o`zgaruvchan stavkada qo`llanilganda ro`y beradi.
Mamlakat riski- bu tashqi loyiha risklariga tegishli bo`lib, uning mazmuni shundaki, loyiha amalga oshirilayotgan mamlakatning ijtimoiy-siyosiy jarayonlari va davlatning siyosati loyiha faoliyati uchun jiddiy qiyinchiliklar yaratishi va hatto loyihani barbod qilishiham mumkin.
Siyosiy mamlakat riski- hukumatning chet el investorlari va kreditorlari ishtirokidagi loyiha faoliyatini to`xtatish yoki cheklashga qaratilgan harakati bilan bog`liq. Iqtisodiy mamlakat riski davlatning loyihani amalga oshirilishi sharoitida qo`llaydigan soliq, valyuta, bojxona va boshqa iqtisodiy shart-sharoitlarni o`zgartirishi bilan bog`liq.
Ma`muriy risklar- loyiha kompaniyalari va loyiha faoliyatining boshqa ishtirokchilarini davlat nazorat va tartibga solish boshqarmalaridan turli litsenziyalar, ruhsatlarni olishi bilan bog`liq.
Huquqiy risk- bu risk qaysidir darajada mamlakat, ma`muriy va boshqaruv risklari bilan bog`liq.
Fors-major riski - loyiha faoliyatiga tegishli bo`lmagan tashqi risklardan biri bo`lib, unga yer silkinishi, yong`inlar, suv toshqini, bo`ronlar va boshqa tabiiy hodisalar.

MOLIYAVIY RISKLARNING SABABLARI
MOLIYAVIY RISKLARNING STATISTIK SABABLARI VA UNGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR.



ICHKI OMILLAR



SABAB

TASHQI OMILLAR


Aktivlari va passivlari va kapitalining samarasiz tuzilishi.

Siyosiy





Ijtimoiy

Noto’g’ri risk siyosati



Xodimlar malakasining yetishmasligi



Huquqiy



Moliyaviy

Moliyaviy axborotlar bilan qoniqarsiz ta’minlanganlik



Raqobat

Texnik jihatdan yetarli ta’minlanmaganlik



Axborot

Xodimlarning suiste’molligi

Moliyaviy risklarda demak yuqoridagi sabablani e’tiborga olmaslik bu daromaddan ajralish foyda ko’rmaslik va shuningdek inqirozga sabab ham bo’lishi mumkin. Shuningdek moliya sohasida risklarni o’rganibgina qolmasdan balki uni boshqara olishni ham bilish kerak bu esa foyda olish qobilyatini oshiradi.

Xulosa
Mahalliy va xorijiy ilmiy manbalarda aks ettirilgan sanoat korxonasining moliyaviy risklarini boshqarishning uslubiy va amaliy yondashuvlarini tahlil qilish shuni ko'rsatdiki:
1) hozirgi vaqtda "moliyaviy risk" tushunchasini ko'rib chiqishga yondashuvlar aniqlangan, moliyaviy risklarni boshqarish algoritmi ishlab chiqilgan, moliyaviy risklarni miqdoriy baholash bilan bog'liq masalalar etarlicha yoritilgan, moliyaviy risklarni boshqarish usullarini tanlash muammolari. ta'kidlangan, moliyaviy risklarni boshqarish bilan bog'liq masalalar iqtisodiyotning nomoliyaviy sektori korxonalari hisoblanadi;
2) umuman olganda, bizning fikrimizcha, korxonaning moliyaviy risklarini tasniflash va moliyaviy risklar o'rtasidagi munosabatlarni tahlil qilish, korxonaning moliyaviy tavakkalchiligini tahlil qilishni takomillashtirish va moliyaviy risklarning ta'sirini kamaytirish bo'yicha chora-tadbirlar kompleksini amalga oshirish muammolari. korxonaning yakuniy moliyaviy natijalari bo'yicha moliyaviy risklar etarli darajada rivojlanmagan.
Moliyaviy risklar tashkilotning tavakkalchilik tizimida asosiy o'rinni egallaydi. Shu munosabat bilan ushbu kurs ishi moliyaviy risklarning o'ziga xos xususiyatlarini aniqlaydi:
-moliyaviy risk murakkab risk hisoblanadi, chunki u korxonaning barcha risklarini jamlaydi;
- moliyaviy risk pul qiymatiga ega.
Ushbu xususiyatlardan kelib chiqib, muallif moliyaviy riskning ta'rifini beradi.
Korxonaning moliyaviy riski - bu korxona faoliyati natijasida noaniqlik sharoitida daromad yoki kapitalni yo'qotish ko'rinishidagi salbiy moliyaviy oqibatlarning yuzaga kelish ehtimoli.
Muallif o'rganilgan nashrlar asosida xo'jalik yurituvchi sub'ektning moliyaviy risklarining tasnifini nazariy jihatdan asoslab bergan. Tasniflashning birinchi belgisi "moliyaviy risklarning asosiy turlari" darajalarga bo'linadi. Birinchi daraja - bankrotlik xavfi, ikkinchisi - umumlashtirilgan risklar: to'lovga layoqatsizlik xavfi va moliyaviy barqarorlikni pasaytirish xavfi, uchinchi daraja - o'ziga xos moliyaviy risklar. Ushbu turdagi risklar korxona faoliyatining muayyan turlari bilan bog'liq. Muallif moliyaviy risklarning asosiy turlari darajalari orasidagi vertikal va gorizontal aloqalarni ko'rsatadi.
Korxonaning moliyaviy tavakkalchiliklarining tavsiya etilgan tasnifi quyidagilarga imkon beradi:

1) korxona faoliyatiga ta'sir etuvchi, korxonaning nafaqat to'lov qobiliyati va moliyaviy barqarorligining pasayishiga, balki uning bankrotligiga olib kelishi mumkin bo'lgan aniq moliyaviy risklarni belgilash;

2) moliyaviy riskni bashorat qilish imkoniyatini va uning vaqt o'tishi bilan namoyon bo'lish xususiyatini aniqlash;
3) moliyaviy riskning tarkibiy qismlarini belgilash va moliyaviy riskning paydo bo'lish manbalarini (tashqi yoki ichki) aniqlash.
Mutaqil ishi sanoat korxonasi uchun moliyaviy risklarni boshqarish tizimini yaratish metodologiyasini taklif qiladi, u besh blokdan iborat:
1) moliyaviy risklarni boshqarish maqsadlarini aniqlash;
2) sanoat korxonasi faoliyatida namoyon bo'ladigan moliyaviy risklarni aniqlash;
3) risklarni boshqarish xizmati amalga oshiriladigan sanoat korxonasining tashkiliy tuzilmasini qurish;
4) sanoat korxonasi faoliyatidagi moliyaviy xavf omillarini tavsiflovchi ma'lumotlarni to'plash, axborotni qayta ishlash va tahlil qilish (moliyaviy risklarni tahlil qilish) bo'yicha sanoat korxonasi bo'linmalari bilan o'zaro hamkorlik qilish;
5) moliyaviy risklarni boshqarish usuli bo'yicha boshqaruv qarorini ishlab chiqish.