Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

  RIVOJLANGAN  MAMLAKATLARDA  IJTIMOIY
 
TA'MINOT  VA  IJTIMOIY  HIMOYA
15.1.  M ustaqil  davlatlar  hamdo‘stligi
Rivojlangan  mamlakatlarda  uzoq  yillik  taraqqiyot  va  to'plan- 
gan  boy  tajriba  asosida  ancha  mukammalashgan  huquqiy  tizim  va 
m exanizmlar  yaratilgan  va  ular  samarali  ishlab  turgan  bo‘lsa, 
rivojlanib  kelayotgan  m am lakatlarda  bu  sohadagi  qonunchilik 
shakllanish  va  takomillashish  bosqichidadir.
Barcha  davrlarda  va  jamiyatlarda  ham  aholini  ijtimoiy  ta'm in- 
lash  hamda  ijtimoiy  himoya  qilish  ijtimoiy  zaif  aholi  qatlamlarini 
m oddiy-ijtim oiy  q o ‘llab-quvvatlash,  ularga  davlat  va  jam iyat 
ko'magi,  g‘amxo‘rligi  ko‘rsatilishi  orqali  ijtimoiy  adolatni  o‘ma- 
tish,  ijtim oiy-siyosiy  barqarorlikka  erishish,  jam iyatning  turli 
qatlam lari  o'rtasida  o ‘zaro  totuvlik,  tinchlik  va  barqarorlikni 
saqlab  turish  maqsadlarini  ko‘zlaydi.
Bugungi  kunda  insoniy  aloqalar  va  kommunikasiya  vositalari 
keng  taraqqiy  topgan  sharoitda  ijtimoiy  ta 'm in o t  va  ijtimoiy 
muhofaza  sohasidagi  o ‘zaro  tajribalarni  baham  ko'rish,  yutuq- 
lardan  birgalikda  foydalanish  imkoniyati  mislsiz  kengaymoqda. 
Xorijiy  mamlakatlar  qonunchilik  tizimi  va  uni  qoMlash  tajribasini 
diqqat  bilan  o'rganish  har  qanday  mamlakat  uchun  ham,  ay- 
niqsa  o‘z  mustaqil  taraqqiyot  yo‘liga  yaqin  davrlarda  kirgan,  rivoj- 
lanayotgan  mamlakatlar  uchun  foydadan  holi  emasligi  ayondir.
Jahondagi  mamlakatlarda  aholini  pensiya  va  nafaqalar  bilan 
ta'm inlashning  turli-tum an  tizimlariga  amal  qilinadi.  U lam ing 
aksariyatida  jam g‘arib  boriladigan  pensiya  ta'm inotiga  amal  qiladi 
va  uning  mablagMari  shakllanishida  bo ‘lg‘usi  pensioner  o ‘zining 
ish  haqi  va  boshqa  daromadlaridan  toManadigan  badallari  bilan 
ishtirok  etadi.
Boshqa  mamlakatlarda  esa  davlat  pensiya  ta'm inoti  tizimlari 
joriy  qilingan  boMib,  ishlovchilarning  oylik  maoshlaridan  davlat 
solig‘i  shaklida  maqsadli  ravishda  budjetga  o ‘tkazilgan  mablagMar 
hisobidan  qat'iy  normalangan  tarzda  pensiya  ta'm inoti  amalga 
oshiriladi.
Masalan,