Ta’lim vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

Yaponiyada 
ijtimoiy  himoya  bevosita  pul  toMovlarini 
amalga  oshirish  orqali  ham da  ijtimoiy  natural  yordam lar  va 
imtiyozlar  berish  yoMi  bilan  olib  boriladi.  Demografik  noxush
1 6 7
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

tendensiyalarga  qarshi  kurashish  m aqsadida  (aholining  qarish 
ko‘rsatkichlari  m untazam   ortib  borayotgani,  tu g ‘ilishning  esa 
kamayib  borayotgani)  yosh  bolali  oilalarni,  keksalarni  qo‘llab- 
quvvatlashga  oid  d astu rlar  qabul  qiiindi.  Shuni  qayd  etish 
kerakki,  bugungi  kunda  Y aponiya  jahondagi  eng  uzoq  um r 
ko‘radiganlar  yurti  bo‘lib,  o ‘rtacha  umr  kechirish  yoshi  ayollar 
uchun  84  yoshni,  erkaklar  uchun  esa  77  yoshni  tashkil  etadi'.
Yaponiyada  ijtimoiy  himoyaning  besh  toifasi  nazarda  tutilgan 
bo‘lib,  ular:
—  hayotni  muhofaza  qilish;
—  ijtimoiy  ta'm inotni  amalga  oshirish;
—  ijtimoiy  sug‘urtalash;
—  sog‘liq  va  gigiyenani  ta'm inlash;
—  ishsizlik  nafaqasi  berish.
Yaponiyada  pensiya  ta'minoti  tizimi.
  Yaponiyada  milliy  pensiya 
tizimi  va  ishlayotganlaming  pensiya  sug‘urtasi  pensiya  ta'm inoti 
tizimi  faoliyat  ko‘rsatadi.
Pensiya  yoshi  milliy  pensiya  ta'm inoti  tizimi  orqali  pensiya 
ta y in la sh d a   65  yosh,  ish lo v ch ilar  uch u n   ijtim o iy   sug‘urta 
pensiyasida  60  yoshdir.  Ammo,  ijtimoiy  sug‘urta  pensiyasida  ham 
pensiya  yoshini  65  yosh  qilib  belgilashga  harakat  qilinmoqda.
Germaniyada
  ijtimoiy  ta'm in o t  va  ijtim oiy  himoya  tizimi 
takom illashgan  b o ‘lib,  bu  sohada  o 'n la b   q o n u n larg a  am al 
qilinmoqda1
 2.  Davlat  pensiyasi  bilan  bir  qatorda  nodavlat  pensiya 
tizimlariga  ham  amal  qilinadi  va  ishlovchilarning  o ‘zlari  tomo- 
nidan  o ld in d an   to 'la b   turilgan  b ad allar  hisobiga  ja m g 'a rib  
boriladigan  pensiya  tayinlanadi  va  lo'lanadi.
Bu  mamlakatda  yashovchi  ota-onalar  bolalari  uchun  nafaqa 
olishga  haqli  bo‘ladilar  (Kindergeld).  Nafaqaning  miqdori  oiladagi 
bolalar  soniga  bog'liq.  Bolalarga  tayinlangan  nafaqa  ular  18  yoshga 
kirgunlariga  qadar,  agar  ular  o'qishni  davom  ettirayotgan,  kasb 
o ‘rganayotgan  bo'lsalar,  nafaqa  ularga  27  yoshga  yetgunlariga 
qadar  to ‘lanishi  m um kin3.
Fransiya  Respuhlikasi.
  Bu  mamlakatda  ijtimoiy  ta'm inot  va 
ijtim oiy  him oya  aholining  tobora  keng  qatlam larini  qam rab
1
  Qarang:  Suneo  inako. 
CoBpeMeHHoe 
npaBO  H
f io h h h
. 
M.,  1981.
2  Masalan,  o‘nta  kitobdan  iborat  ljtimoiy  ta'm inot  kodeksi,  Jjtim o iy  
ta'minot  to‘g‘risida“gi,  „Bolalarga  federal  nafaqalar  to‘g‘risida“gi,  „Ijtimoiy 
yordam  to‘g‘risida“gi  va  boshqa  qonunlar  mavjud.
3  UJanflH.  OcHOBbi  rpaxaaHCKoro  npaBa  fepMaHHn.  M.,  1996.
168
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

olayotgani  bilan  e'tiborga  loyiq.  Pensiya  ta'm inoti  mablagMari 
tadbirkorlar  va  xodimlar  toMaydigan  badallardan,  qisman  davlat 
ajratadigan  mablagMardan  tashkil  topadi1.
Pensiya  ta ’minoti  bilan  bogMiq  boMgan  munosabatlar  1956- 
yilda  qabul  qilingan  ijtim oiy  ta 'm in o t  kodeksi  bilan  tartibga 
solinadi.  Ushbu  qonunda  pensiya,  ishlab  chiqarishda  jarohat 
olishi,  kasb  kasalligiga  chalinishi  tufayli  nogiron  boMgan,  boquv- 
chisini  yo ‘qotgan  shaxslarga  nafaqalar  tayinlash  va  toMash 
nazarda  tutilgan.  Pensiya  yoshi  65  yosh,  ammo  37,5  yil  sug‘urta 
badali  toMangan  holda  pensiya  yoshi  erkaklar  uchun  ham , 
ayollar  uchun  ham  60  yoshni  tashkil  qiladi.
Bolalarga  va  yosh  bolali  oilalarga  nafaqalar  tayinlash  va 
toMash  1986-yilgi  „Bolalarga  toManadigan  nafaqalar  to ‘g‘risida“gi 
qonun  bilan  tartibga  solinadi.