Ta’lim yo‘nalishi Talabaning F. I. Sh guruh bitiruv malakaviy ishini bajarishga doir topshiriqlar mavzu

2. O‘zini ko‘rsata olish qobiliyati.
Ushbu shkala bo‘yicha yuqori ko‘rsatkichlar sub’ektlarning shaxsning tashqi ko‘rinishi va xatti-harakatlarini vaziyatning xususiyatlari va shartlariga moslashtirish muhimligini yaxshi bilishini ko‘rsatadi. Ular o‘zlarini qanday ko‘rsatishni biladilar hamda vaziyat va sharoit talablariga muvofiq qanday ko‘rinish va o‘zini tutish kerakligini yaxshi bilishadi. Past ballar buning aksini ko‘rsatadi.
3. Ijtimoiy-psixologik kompetentsiya. Ushbu shkala bo‘yicha yuqori ball to‘plagan sub’ektlar tezda yangi vaziyatda harakatlana oladilar, ular o‘z maqsadlariga erishish yoki muammolarini hal qilish uchun kimga va nima uchun murojaat qilishni biladilar. Ular turli xil variantlardan o‘z maqsadlariga eng samarali erishadigan eng to‘g‘ri muloqot usulini tanlashlari mumkin. Ular o‘z faoliyatlarida o‘z manfaatlarini oshirish yo‘llarini yaxshi bilishadi. Odamlar o‘rtasidagi munosabatlarda, turli xil ijtimoiy rollarda va o‘zaro ta’sir qilish usullarida yaxshi. Ular shaxslararo muammolarni hal qila oladilar, murakkab, ziddiyatli vaziyatlarda xulq-atvorning ishlab chiqilgan ssenariylarini samarali qo‘llaydilar. Shkalada past ball olgan sub'ektlar xatti-harakatlar va muloqotda qarama-qarshi xususiyatlarni ko‘rsatadi.
4. Hissiy barqarorlik.
Ushbu shkala bo‘yicha yuqori ball to‘plagan respondentlar umidsizlikka tushib qolganda ruhiy muvozanatini saqlash qobiliyati bilan ajralib turadi. Ular boshqa odamlarning xatti-harakatlarini to‘g‘ri baxolaydilar. Noqulay va hijolatli vaziyatdan so‘ng, ular tezda o‘zlarining xotirjamligini tiklaydilar. Ular kerak bo‘lganda bag‘rikenglik va chidamlilik ko‘rsatishga qodir. “Emosional barqarorlik” shkalasi bo‘yicha past ko‘rsatkichlar respondentning his-tuyg‘ulari va xatti-harakatlarida qarama-qarshi ko‘rinishlarni ko‘rsatadi.
5. Ishonch.
Ushbu shkala bo‘yicha yuqori ball respondentlarning o‘zlarini himoya qilish qobiliyatini ko‘rsatadi. Ular o‘z imkoniyatlari poymol qilinayotganini his qilganlarida, o‘z fikrlarini bemalol bildirishlari mumkin, hatto noqulay yoki boshqalarga yoqmasa ham. Shaxslararo aloqaga, muloqotga birinchi bo‘lib kirishga qodir. Ushbu shkala bo‘yicha past stavkalarda sub'ektlar xatti-harakatlarida teskari xususiyatlarni ko‘rsatadilar.
6. Kommunikativ kompetentsiya. "Kommunikativ kompetentsiya" shkalasi bo‘yicha yuqori ball to‘plagan sub’ektlar, atrofidagi odamlarning jinsi va yoshidan qat’i nazar, har qanday guruhda suhbatga osongina kirisha oladi. Agar kerak bo‘lsa, ular deyarli har qanday odam bilan muzokara olib borishlari mumkin. Suhbatni osongina to‘g‘ri yo‘nalishga aylantirishga qodir. Ular begonalar bilan muomala qilishda odob-axloq qoidalarini yaxshi bilishadi. Deyarli har doim shaxslararo muloqotda qiyin vaziyatdan chiqish yo‘lini toping. Ular odamlarning ijobiy fazilatlari haqida erkin va oson gapirishlari mumkin. Ular madaniy me'yorlar, urf-odatlar, an'analar, etiket va muloqot cheklovlarini yaxshi tushunadilar. Shkalada past ball olgan sub’ektlar xatti-harakatlar va muloqotda qarama-qarshi xususiyatlarni ko‘rsatadi.

Bob boyicha xulosa

Tadqiqot ishimizning oxirgi bobi haqida so‘z yuritadigan bo‘lsak, ushbu bobda asosan o‘smirlik davridagi o‘quvchilarning ijtimoiy intellekt xususiyatlari, ularning rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatadigan omillar, ularning kommunikativ kompetentlik darajani o‘lchash, ularning natijalarini taxlil qilish haqida ma’lumotlar berildi. Umuman olganda tadqiqot ishimizning har ikkala metodikasi ham qisman bir-biriga yaqin hisoblanib, o‘smir yoshidagi o‘quvchilarning ijtimoiy intellektiga kommunikativ kompetentlikning ta’sirini o‘rganishga yo‘naltirilgan.
Qo‘shimcha sifatida ilmiy tadqiqotimiz davomida gender jihatlariga ham alohida e’tibor qaratdik. Ya’ni o‘smir yoshidagi o‘g‘il bolalar hamda qiz bolalarning ijtimoiy intellektiga kommunikativ kompitetnlikning ta’sir jarayonidagi farqlarni aniqlashga harakat qildik. Tadqiqot ob’yekti sifatida olingan 22-IDUMning 8-sinf o‘quvchilarining jami soni 52 nafarni tashkil etib, ulardan 30 tasi o‘g‘il bolalar, 22 tasi qiz bolalardir. Aynan ikkinchi metodikamiz ya’ni VN. Koskomning “Ijtimoiy intellekt va komunikativligini o‘lchash” metodikasining kommunikativ kompetentlik shkalasi o‘smir yoshidagi qiz bolalarda yuqori chiqqanini va bevosita boshqa shkalalar (vaziyatni tushunish, o‘zini ko‘rsata olish va h.k.) ham yaxshi natijada ekanligini ko‘rish mumkin. Bundan esa qiz bolalar tabiattan ko‘proq muloqat qilishga moyil bo‘lishi, buning natijasida esa ularning intellekt xususiyatlari ham ancha yaxshi rivojlanishidan dalolat beradi. Ammo buni nisbiy tushuncha sifatida olishimiz zarur. Sababi o‘g‘il bolalar muloqatchan emas degan xulosaga kelish noto‘g‘ri. Bu natija bizning tadqiqot ob’yektlarimizda o‘tkazilgan metodika hamda savolnomalar natijasida chiqarilgan xulosalar hisoblanadi.