Tarix-7 2017.(Uzb). indd
Yüklə 3,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pàrij , Kîns tàntinîpîl , Milàn , Flîrånsiya , Kîrdîvà , Såviliya
| Shahar àhîlisi.
Shaharlàr àhî- lisining àsosiy qismini hunàr mànd- làr, sàvdîgàrlàr tàshkil qilgàn. Yirik shaharlàrdà bîy zî dàgînlàr, fåî dàl- làr, àmàldîrlàr, tàbiblàr, ruhî niylàr hàm tà làyginà bo‘lgan. Shahar àhîlisining kàttà qismi dåhqînchilik bilàn shu g‘ullànishdà dàvîm etgàn. Qàl’à dåvîri atrofidà ekinzîrlàr, bîg‘làr, pîliz hàmdà qo‘y, qîràmîl, îtlàr o‘tlàb yurgàn yaylîvlàr jîylàshgàn. O‘rtà àsr Yevropa shaharlàrida àhîlining soni 3–5 mingdan zi yod bo‘lmàgàn. XIV–XV àsrlàrdà hàm 20–30 ming kishi yashàgàn shaharlàr yirik shaharlardan hisîb- làngàn. Eng yirik shaharlàr: Pàrij , Kîns tàntinîpîl , Milàn , Flîrånsiya , Kîrdîvà , Såviliya làrdà 80–100 ming àhîli yashàgàn. Hunàrmàndchilik và sexlar. Shaharlàr õo‘jàligining àsîsi hunàrmàndchilik bo‘lgàn. Hunàrmànd ishlàb chiqàruvchi ish qurîllàri egàsi bo‘lib, õo‘jàligini mustàqil yuritgàn. 69 III BOB. JAHON XALQLARI O‘RTA ASRLARNING RIVOJLANGAN DAVRIDA Ulàr bîzîrlàrni o‘z buyumlàri bilàn tà’minlàgànlàr. Bàrchà ishlàr qo‘ldà bàjàrilgàni uchun ustàning måhnàti nihîyat- dà màshàqqàtli bo‘lgàn. Õususàn, tåmirchi îmîch tishini tàyyorlàsh uchun qið-qizil cho‘g‘ bo‘lib turgàn tåmir- ni qo‘rdàn îmbir bilàn îlib, sàndîn ustigà qo‘ygàn và kåràkli shàklgà kåltirgunchà uni bîlg‘àlàgàn. Ma’lum kàsb ustàlàri o‘z uyushmàlàri – sexlargà birlàshgànlàr. Sex (nåmischà – Zeche) so‘zi õàlfàning ustàlikkà bà g‘ishlîv ziyofàti, kåyinchàlik bu so‘z kàsb ustàlàri uyushmàsiga nisbatan qo‘llanilgan. Ustàlàrning umumiy yig‘ilishidà hàmmà bàjàrishi màj- buriy bo‘lgàn sex nizomi qàbul qilingàn. Nizom tàlàbigà binîàn buyumlàr fàqàt ma’lum nàmunà bo‘yichà yasàlgàn. Sexni bîshqàrish uchun sàylàngàn îqsîqîl hunarmandlar- ning nizomgà riîya qilishini, tayyorlangan buyumlàrning sifàti và sînini nàzîràt qilgàn. Nizomda ustàning dàst- gîhlàri, o‘quvchi-shîgirdlàri, õàlfàlàri sîni bålgilàb qo‘yil- gàn. Bu õildàgi tàdbirlàr ustàlàr uchun bir õil shàrîit yaràtish, ràqîbàtgà yo‘l qo‘ymàslik maqsadida qo‘llànilgàn. Tàyyor buyumlàr nàrxi hàm sex îqsîqîli tîmînidàn bål- gilàngàn. Àksàri hîllàrdà ustàning 1–2 tà õàlfàsi, bir nåchtà shîgird-o‘quv chisi bo‘lgàn. Ulàrning o‘zàrî munîsàbàtlàri hàm sex tîmînidàn nàzîràtdà tutilgàn. Õàlfàlik muddà- ti kàsbning muràkkàbligigà qàràb 2–7 yil bo‘lib, nîdir buyum yasàsh và uni sex îqsîqîli sinîvidàn o‘tkàzish bilàn tugàgàn. Masalan, Gårmàniyadà õàlfà sexe – ziyofàt uyush tirib, so‘ng ustàlikkà ruxsàt îlgàn. Yüklə 3,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|