Таянч сўзлар: хўжалик ҳисоби, ўлчов турлари, хўжалик ҳисоби турлари, ҳисоб вазифалари, олдига қўйилган талаблар

5.Бухгалтерия ҳисобининг усуллари ва энг муҳим элементлари.

Таянч сўзлар: ҳужжатлаштириш, инвентаризация, баҳолаш ва калкуляция, баланс ҳисобот, счётлар тизими, иккиёқлама ёзув.
Buxgalteriya hisobi metodini tashkil etuvchi asosiy usullar

(elementlar) quyidagilardan iborat: hujjatlashtirish va inventarizatsiya;

baholash va ka/ku/atsiya(mahsu/otlar. bajarilgan ish va xizmatlar

tannarxini aniqlash); schot/ar tizimi va ikki yoqlama yozuv; ba/ans va

hisobot. Hujjatlashtirish - buxgaIteriya hisobi ma'lumotiarining aniqligi va

ishonchliligini ta'minlay turib, mulklaming saqlanishini qat'iy nazorat

qilish, tejamkorlikka rioya qilish va xo'jalik faoliyati jarayonida

mablag'lardan maqsadli foydalanishning muhim shartidir. Inventarizatsiya - bu sanash, tortish, o'lchash va boshqa yo'llar

bilan korxona mol-mulkini rO"yxat qilish, olingan ma'iumotiarni bux-gaIteriya ma'iumotiari bilan solishtirish, aniqlangan kamomad, ortiqcha

chiqish, nobudgarchilik va hokazolar tarzidagi farqlami hujjatlar asosida

rasmiylashtirish, bu farqlarning sabablarini va aybdorlarini aniqlashdan

iborat. Buxgalteriya hisobi schotlari - bu korxona mablag'lari, ularning tashkil

topish manbalari va xo'jalik jarayonlarini guruhlash, joriy tartibda aks

ettirish va nazorat qilish usulidir. Xo'jalik muomalasini buxgalteriya schotlarida aks ettirish ikki

yoqlama yozuv usuli yordamida amalga oshiriladi. Bu usul xo'jalik

muomalalarining ikki taraflamalik xususiyatidan kelib chiqadi. Masalan,

moddiy boyliklar sotib olish bilan bog'liq bo'lgan xo'jalik muomalasi

bir tomondan moddiy boyIiklar zaxirasini ko'paytirsa, ikkinchi

tomondan pul mabIag'Iarining kamayishiga olib keladi. Tayyorlangan materiaIlar,

ishlab chiqarilgan mahsulotlar, bajarilgan ish va ko'rsatilgan xizmatning

tannarxini aniqlash buxgaltriya hisobida kalkulatsiya deyiladi. Kalkul-atsiyaning rejadagi, normativ, kutilayotgan (pro vizor) va hisobot kabi

turlari mavjud. Balansda xo'jalik mablag'Iari to'g'risida ma'Iumotiar aks ettirilib,

unda xo'jalikda qanday mablag'lar mavjudligi va ular qaysi manbalar

hisobidan tashkiI topganligi hamda maqsadli tayinlanishi ko'rsatiladi. a'Ium davr uchun xo'jalik faoliyatini aks

ettiruvchi umurnlashtirilgan va o'zaro aloqadorlikni ta'minlaydigan

ko'rsatkichlami aks ettiruvchi shakllar yig'indisi hisobot deyiladi.