Tck tanitim semineri notlari

Özel hayat bireyin yakın çevresiyle yani içinde bulunduğu sosyal çevre ile olan kısmen koruma altına alınmış ,herkesi çok fazlada ilgilendirmeyen ilişkileridir. Özel hayatın gizli alanı ise; bireyin sadece kendisini ilgilendiren, başka hiç kimseyi ilgilendirmeyen kısmıdır. Düşüncesi, dini inançları, cinsel hayatı gibi.

Bugün kişisel bilgiler ve veriler özel önem taşımaktadır. Kişinin haberi olmadan takip edilmesini, resminin çekilmesini, görüntülerinin alınıp yayınlanmasını engelleyen ve bu durumlara karşı kişileri koruyan düzenlemeler yeni TCK ile getirilmiştir. Bundan önce bu eylemler sadece tazminat davalarının konusu olmaktaydı.

Özel hayata karşı suçların tümü kasten işlenen suçlardandır. Kast tanımı eskiye göre farklıdır.

Yeni TCK dan sonra suçun unsurlarının ne olduğu son derece önemli ve yeni bir tartışma konusu olacaktır.

I. Haberleşmenin gizliliğini ihlâl

MADDE 132. - (1) Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlâl eden kimse, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Bu gizlilik ihlâli haberleşme içeriklerinin kaydı suretiyle gerçekleşirse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

(2) Kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(3) Kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın alenen ifşa eden kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.

(4) Kişiler arasındaki haberleşmelerin içeriğinin basın ve yayın yolu ile yayınlanması hâlinde, ceza yarı oranında artırılır.¹¹²

GEREKÇE :

Madde metninde, kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğinin ihlâli suç olarak tanımlanmaktadır.

Söz konusu suç, belirli kişiler arasındaki haberleşmenin içeriğinin öğ­renilmesiyle işlenmektedir. Kişiler arasındaki haberleşmenin ne suretle ya­pıldığının suçun oluşumu açısından önemi yoktur. Bu haberleşme, örneğin mektupla, telefonla, telgrafla, elektronik posta yoluyla yapılabilir. Bu suç açısından önemli olan, haberleşmenin belirli kişiler arasında yapılmasıdır. Söz konusu suçu, bu haberleşmenin tarafı olmayan kişi işleyebilir.

Haberleşmenin gizliliğinin sadece dinlemek veya okumak suretiyle ihlâl edilmesi, bu suçun temel şeklini oluşturmaktadır. Ancak, bu gizlilik ihlâlinin, haberleşme içeriklerinin yani konuşulanların veya yazılanların kayda alınması suretiyle yapılması, bu suçun nitelikli şekli olarak tanımlan­mıştır. Örneğin telefon konuşmalarının ses kayıt cihazıyla kayda alınması hâlinde, suçun bu nitelikli hâli gerçekleşmektedir.

Kişiler arasındaki haberleşme içeriklerinin belli bir suça ilişkin soruş­turma kapsamında Anayasa ve kanunların belirlediği koşullar çerçevesinde öğrenilmesinin veya kayda alınmasının hukuka uygun olduğu muhakkaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında, kişiler arasındaki haberleşme içeriklerinin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi, ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Ha­berleşme içerikleri hukuka uygun bir şekilde veya birinci fıkrada tanımlanan suçun işlenmesi suretiyle öğrenilmiş olabilir. İkinci fıkrada tanımlanan suç, haberleşme içeriklerinin ifşasıyla, yayılmasıyla, yani yetkisiz kişilerce öğre­nilmesinin sağlanmasıyla oluşur. Fıkra metninde bu ifşanın hukuka aykırı olması açıkça vurgulanmıştır. Bu bakımdan örneğin kişiler arasındaki tele­fon konuşmalarına ilişkin kayıtların, savcılık veya mahkemeye verilmesi, duruşmada açık bir şekilde dinlenmesi veya okunması hâlinde, söz konusu suç oluşmayacaktır. Buna karşılık, henüz soruşturma aşamasında iken, kişi­ler arasındaki konuşma içeriklerinin, hukuka uygun bir şekilde kayda alın­mış olsalar bile, örneğin televizyonlarda veya gazetelerde yayınlanması hâ­linde, bu suç oluşacaktır.

Maddenin üçüncü fıkrasında, kişinin kendisiyle yapılan haberleşmele­rin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın alenen ifşa etmek suretiyle ha­berleşmenin gizliliğini ihlâl etmesi ayrı bir suç olarak tanımlanmıştır. Bu suçun oluşabilmesi için, ifşanın alenen yapılması gerekir. Bu bakımdan, örneğin kişi kendisine gönderilen mektubu gönderenin bilgisi ve rızası dı­şında bir başkasına okutması hâlinde, bu suç oluşmayacaktır. Buna karşılık, mektubun gönderenin bilgisi ve rızası dışında alenen okunması, başkaları tarafından okunmasını temin için bir yere asılması veya basın ve yayın yolu ile yayınlanması hâlinde, söz konusu suç oluşacaktır.

Dördüncü fıkrada, kişiler arasındaki haberleşmelerin içeriğinin basın ve yayın yolu ile yayınlanması hâlinde, ikinci veya üçüncü fıkralara göre verilecek cezanın belli oranda artırılması öngörülmüştür.

1. AÇIKLAMALAR :

Eskiden 195-200 maddeleri arasında düzenlenen sırrın masuniyetine karşı suçlar yetersiz ve sınırlı idi ve tüm ihtiyaçları karşılamaya yeterli değildi. AİHM nin özel hayatın korunmasına ilişkin yaptırım eksikliğine ilişkin itirazlarda giderildi. Yine bu düzenlemeler Anayasanın 20, 21 ve 22 maddelerine uygun olarak düzenlenmiştir. Bu şekilde Anayasa ile garanti altına alınmış olan özel hayata yönelik eylemler yaptırıma bağlanmıştır.

Yeni TCK 132 ile eski 195 arasında pek çok farklar vardır. Yeni hükümde haberleşmenin gizliliğinin ihlal edilmesi cezai yaptırıma bağlanmış iken eski düzenleme sınırlı, yeni gelişmeleri kapsamayan bir anlatmı içeriyordu. 132. madde ihlalin nasıl yapılacağını veya ihlale konu olacak haberleşme aracını saymayarak gelişen teknolojiye uygun bir alan bırakmıştır. Haberleşme mektup, telefon, telgraf, e-posta yoluyla yapılmış olabilir. Bu suç açısından önemli olan, haberleşmenin belirli kişiler arasında yapılmasıdır. Bu suçu, söz konusu haberleşmenin tarafı olmayan kişiler işleyebilir.

Haberleşmenin gizliliğini sadece dinlemek, okumak vb. davranışlarla ihlal edilmesi suçun temel şeklini oluşturmaktadır. Dinlemenin bir dinleme aleti ile dinlenmesi veya kayıt cihazları ile kayda alınması gerekir. Kulak kabartıp dinlemek bu kapsama girmez.

132. maddenin devam eden fıkralarında suçun nitelikli halleri düzenlenmiştir. Haberleşme içeriğinin kayda alınması örneğin yapılan telefon görüşmelerini kaydedilmesi suçun nitelikli hallerindendir.

132/2 de haberleşmenin hukuka aykırı olarak İFŞA EDİLMESİNİ düzenlenmiştir. “elde edilen haberleşme içeriklerinin hukuka aykırı olarak ifşa edilmesi yani başkalarına anlatılması cezalandırılmıştır.” Burada hukuka uygun olarak elde edilen içeriklerinde ifşası suçtur. Örneğin hakim kararıyla dinlenen telefon kayıtlarının başkalarına anlatılması. .ifşa eden üçüncü bir kişidir. Bu fıkrada suçun oluşumu için ifşa yeterlidir.

3. fıkrada de ise iki kişi arasındaki haberleşmeyi bu kişilerden birisinin hukuka aykırı olarak ifşa etmesini düzenlemiştir. Burada suçun oluşabilmesi için ALENEN İFŞA gereklidir. Bu fıkrada iki kişi arasındaki haberleşmeyi haberleşmenin taraflarından birisi diğer tarafın rızası olmaksızın ifşa etmektedir. Bu suçun oluşumu için söz konusu ifşanın alenen yapılması gerekir. Bu nedenle bir kişinin kendisine gönderdiği elektronik postayı gönderinin rızasını almadan bir başkasına okutma eylemi suç teşkil etmez. Bu eşlemin suç teşkil edebilmesi için söz konusu postanın başkalarının okuması için bir yere asılması ya da herkese yüksek sesle okunması gibi eylemler gerekir.

132/4 suçun basın yayın yolu ile işlenmesini bir artırım nedeni olarak saymıştır.

2. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ :

Kanuna uygun olarak haberleşmenin dinlenmesi ve denetlenmesi hukuka uygunluk nedenidir. Dinlemeyi yapan kişi kamu görevlisi ise ve bunu CMK 140 ‘ a uygun olarak yapıyor ise hukuka uygunluk nedeni vardır.

Yine mağdurun rızası bir hukuka uygunluk nedenidir.

Gazetecilik mesleğinin icrası bir hakkın icrası olduğundan bir gazetecinin bu şekilde dinleme yapmış olması bir hakkın icrası olduğundan gazetecinin uzaktan dinleme yapması bu kapsamda suç olmaz.

Özel dedektiflerin bir kişiyi uzaktan izlemesi veya dinlemesi bu kapsamda suç teşkil edecektir. Bunların yaptığı kayıtların ve belgelerin suç oluşturması nedeniyle hukuka aykırı delil oluşturduğundan bunların yargılamada kullanılması da mümkün olmayacaktır.