72
deyəsən hər bir sürücü sükan arxasına əyləşməmişdən əvvəl hirsini, qəzəbini,
nəhayət, dəlisovluğunu tərk etdiyi yerdə qoyur, heç vaxt nə sürət və nə də əylənc
vurmaqda biruzə vermir, öz təmkinini və soyuqqanlılığını qoruyub saxlamağı
bacarır. Orada sürücülərin bir-birini, ya piyadanı söyməsi kraliçaya qarşı qiyam
qaldırmaq kimi ağlabatmayan bir hadisə olardı.
Yollardakı, şəhərlərin küçələrindəki hərəkət qaydaları bu barədə
yanılmadığını bir daha təsdiqləyir. İndicə daxil olduğumuz iri metropoliyada
küçələr o qədər də geniş deyildir, səkilər xeyli genişdir, lakin burada tıxaclara
olduqca az rast gəlirsən, yalnız şəhərə girəndə və oradan çıxanda, xüsusən iş günü
başa çatdıqda bu nizamsızlığın ifadəsi kimi irəliləmə sürətinin bir qədər azaldığını
görürsən. Digər təəccübləndirici bir cəhəti isə küçələrdə, yollarda iri minik
maşınlarına nadir hallarda rast gəlməkdir. İngilislər kiçik, yığcam maşınlara
üstünlük verirlər. Kiçik maşınların mühhəriki nisbətən az işlənmiş qaz buraxır, onu
hərəkət vaxtı döndərmək də xeyli asandır, həmçinin böyük olmaması tıxaclara
gətirib çıxarmamağa köməklik edir, küçədə saxlayanda da az yer tələb edir və
yavaş hərəkət etdikdə onun qorxulu təhlükə törətməsi ehtimalı da azalır.
Adətən bir şəhərə və ya mənzərəyə qiymət verərkən onları başqaları ilə
müqayisə edirsən. Dünyanın bir çox gözəl şəhərlərini görən adamda isə bu
müqayisəni obyektiv aparmaq imkanı yaranır. Çoxları güman edir ki, burada
Parisin müstəsna gözəlliyini, Romanın tarixi abidələr bolluğunu, Nyu-Yorkun
qüdrət zirvələrini, Pekindəki qədimliliklə müasirliyin vəhdətini, Madriddəki
keçmişini hələ qatılığını itirməmiş kölgəsini görməyəcəkdir. Mübaliğəyə yol
vermədən demək olar ki, Parisin gözəlliyini, Romanın abidə zənginliyini, Nyu-
Yorkun möhtəşəmliyini, Pekinin təzadları yoluna qoyan səmərəli həll üslubunu,
Madridin keçmişi yaşatmağa qayısının göz oxşayan nümunələrinin hamısını
Londonda seyr etmək mümkündür. Bu şəhərin tarixi Roma işğalı dövründən
başlanır. Londonun mərkəzi daha yığcam və daha zəngin olması ilə fərqlənir.
Şəhərin arxitekturasında xaricin təsiri danılmazdır, lakin əcnəbi üslublar da ingilis
aspektini qəbul etmişlər və bu görkəmdə təzahür edirlər. Memar Kristofer Renin
inşa etdiyi tikililərdə isə Avropa Renessansının təsiri özünü daha güclü qaydada
biruzə verir.
Londonun ən məşhur meydanı Trafalqar-skverdir. Bu meydanı fərqləndirən
cəhət orada bağın olmaması və daim adamlarla dolu olmasıdır. Burada 1805-ci ilin
oktyabrındakı Trafalqar döyüşünün qəhrəmanı olmuş Horatsio Nelsonun heykəli
ucalır. Heykəlin durduğu qələbə sütununun hündürlüyü 55 metrdən çoxdur.
Heykəlin ətrafında iki fəvvarə, qara daş şirlər, canlı göyərçinlər vardır. Seçilmiş
hərbçilərin xatirə heykəlləri admiralın abidəsini əhatə edir. Fransa və ispan
donanması üzərində qələbə günü admiral Nelson flaqman gəmisinin göyərtəsində
gəzişərkən yaxınlıqdakı fransız gəmisindən snayperin atdığı güllə onu ölümcül
yaralamış, az sonra o, həyatla vidalaşmışdı. Admiral Nelsonun ledi Hamiltonla
sevgisi də onun hərb şücaəti kimi şöhrət tapmışdı və bu ehitarslı məhəbbətdən
yeganə qızları yadigar qalmışdı. Abidənin əhatəsindəki daş dövrədə onun
döyüşdən əvvəl gəmilərinə göndərdiyi sözlər nəşr olunmuşdur: “England expects
that every man will do his duty» - «İngiltərə gözləyir ki, hər kəs öz borcunu yerinə
73
yetirəcəkdir». Skverin (meydanın) şimal hissəsində Milli Qalereyanın sütunlu
binası yerləşir. Nelsonun abidəsindən cənubda isə kral I Çarlzın heykəli ucalır. Bir
qədər cənubda isə baş nazirin iqamətgahı olan Dauninq-strit, 10 yerləşir. Bu
evlərdən ibarət gödək küçədə, baş nazirin iqamətgahının yanında hökumət binaları
sıralanır.
Parlament skver isə Britaniyanın iki mühüm binasına, Parlamentin
palatalarına və Vestminister abbatlığına aparır. İngiltərə Parlamenti 1265-ci ildən
fəaliyyətə başlamışdır, parlamentizmin tarixində və inkişafında xüsusi yer tutur.
Turistlər üçün maraqlı olan yerlərdən biri isə hazırda kraliçanın yaşadığı Bukingem
sarayıdır. Bu saray XVIII əsrin əvvəlində Bukingem hersoqu tərəfindən tikdirilmiş,
altmış il sonra kral III Corc tərəfindən satın alınmışdır. İlk dəfə kraliça Viktoriya
Bukingem sarayını monarxların London iqamətgahına çevirmişdir.
Trafalqar-skverdə dolaşdıqdan sonra Milli Qalereyanı ziyarət etməmək
bağışlanmaz günah sayıla bilərdi. Britaniyada olan rəsm əsərlərinin ən böyük
kolleksiyası məhz burada nümayiş etdirilir. Qalereyada Renessas rəssamlarının
əsərləri geniş yer tutur. Bu muzey italyan, ispan, holland, fransız və ingilis
rəssamlarının bir sıra inciləri ilə öyünə bilər. Buradakı tablolar təkcə unikal və
bütün dünyada məşhur olmaları ilə deyil, həm də onların düşünülmüş ardıcıllıqla
təqdim edilməsi ilə seçilir. Burada müxtəlif milli rəngkarlıq məktəblərinin tarixi
inkişafı haqqında geniş məlumat almaq mümkündür.
Sandro Bottiçellinin «Venera və Mars», Rafaelin «Asideya madonnası»,
Mikelancelonun «Xristin dəfn edilməsi», Leonardo da Vinçinin «Madonna
kahada» əsərləri bu İntibah titanlarının yaradıcılığı ilə yenidən tanış olmaq imkanı
yaradır. Muzeydə Titsianın dini mövzudakı tabloları nümayiş etdirilir. Flamand
rəssamı Paul Rubensin «Parisin məhkəməsi» tablosu mübahisə edən üç ilahə
barədəki qədim mifin təsvirindən daha çox qadın bədəni gözəlliyinin tərənnümünə
həsr edilmişdir. İspan Dieqo Velaskesin «Venera güzgü qarşısında» tablosu da
canlı fərdi obraz yaratmaqla qadın bədəninin cazibədarlığını nümayiş etdirir. Lakin
burada naturalizmdən əsər-əlamət yoxdur, yüksək sənət poeziyası vardır. Holland
Rembrandtın «Qocalıqda avtoportret» əsəri məşhur rəssamın çəkdiyi əzabları, onu
daxili aləmini göz önünə gətirir, şəxsiyyətin mənəvi yüksəlişini əks etdirir. İspan
rəssamı El Qrekonun «Alverçilərin məbəddən qovulması» tablosu isə İncil
əhvalatlarına həsr edilmişdir. Burada İisus Xristin fiqurası ön plana çəkildiyindən
daha cazibədar görünür. İngilis rəssamlığı isə Uilyam Hoqartın, Tomas
Qeynsboronun, Con Konsteblin əsərləri ilə, əsasən axırıncıların peyzaj tabloları ilə
təqdim olunur. Alman rəssamı Kiçik Hans Holbeyn ömrünün son onilliyini
İngiltərədə yaşayıb-yaratdığından onun yaradıcılığına xüsusi məhəbbətlə yanaşılır.
Muzeydə onun məşhur «Elçilər» («Səfirlər») əsəri nümayiş etdirilir.
Bu əsərlərin bir çoxu reproduksiyalardan artıq yaddaşlara hopmuşdu. Lakin
onlarla orijinalda yenidən görüş isə adama böyük sevinc bəxş edir. Eks-deputat
lövhələrdəki məlumatları diqqətlə oxuyub, tablolarda təsvir olunanlara daha
dərindən nüfuz etməyə cəhd göstərirdi və yorğunluğumuza baxmayaraq həqiqətən
bu incilərdən ifadə oluna bilməyən bir həzz aldıq.
Muzeylə tanışlıqdan sonra biz onun Londonda təhsil alan dörd oğlunun
Dostları ilə paylaş: |