Tema: Mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemlerinde fizikaliq tárbiyani shólkemlestiriwde milliy qadriyatlardan paydalaniw mazmuni kirisiw I bap. Mektepke shekemgi bilimlendiriw shólkemlerinde balalardii tarbiyalawda fizikaliq tarbiyaning

Operativlikti tárbiyalaytuǵın oyınlar. Operativlikti tárbiyalaw ushın shınıǵıwlar maksimal súwrette atqarılıwı kerek. Signalǵa qaray tezlikte juwap beriliwin arnawlı bir waqıt birligi ishinde kóplegen háreketler atqarılıwın hám de pútkil fizikaliq yamasa onıń bir bólegin keńislik tezlik menen háreket etiwin talap etiletuǵın oyınlar oqıwshılarda operativlik sapasın rawajlantıradı.

Bunda kóbirek eki gruppanıń aktiv jarısıwına alıp keletuǵın oyınlar ótkeriwge itibar qaratıw kerek. Háreketdegi ob'ektke salıstırǵanda bolǵan reaksiyanı tárbiyalaytuǵın oyınlar bul orında jaqsı nátiyje beredi. Bunday oyınlarǵa “Taqıya kiyiwde kim jeńimpaz?”, “Tórt muyesh”, “Bos jay”, “Kim tez oynaydı” sıyaqlılardı kirgiziw múmkin.

2. 
   Kúshtı rawajlantıratuǵın oyınlar. Bunda oqıtıwshı kerekli bulshıq et gruppalarınıń rawajlanıwına unamlı tásir kórsetetuǵın oyınlardı tańlawı kerek. Kúshnı rawajlantıratuǵın oyınlarda oqıwshılar óz fizikaliq salmaǵın, qandayda bir sırtqı salmaqlıqtı yamasa raxip salmaǵın (qarsılıgın ) jeńedi. Kúshnı rawajlandırıw ushın tómendegi oyınlar usınıs etiledi: “Qoraz -qoraz” oyını, “Ílaq”, “Otdan eńteriw”, “Aqsaq qasqır hám qoy”, “CHuqurga túsir” sıyaqlılar.
   
3. 
   Shaqqanlıqtı tárbiyalaytuǵın oyınlar. Anıq háreket qılıw zárúr bolǵan, orınlaw sharayatları ózgeriwshen milliy oyınlarda shaqqanlıq jaqsı rawajlanǵan bolıwı kerek. Soǵan tayanǵan halda shaqqanlıqtı tárbiyalaw ushın “Almas qádemler”, “Tiriltiwma”, “Urdi-qashti”, “Alasha tawıq”, “Kim shaqqan” sıyaqlı oyınlardı usınıs etdik.
   
4. 
   Shıdamlılıqtı tárbiyalaytuǵın oyınlar. Kópshilik milliy xalıq oyınlarında asa jedel atqarılatuǵın shınıǵıwlar sebepli operativlik hám shıdamlılıq sıyaqlı fizikalıq sapalar tárbiyalanadı. Bunday oyınlarda fizikalıq júk (nagruzka) da az-azdan asırıp barıladı. Mısalı, maydandı úlkenlestiriw; maydandı kishreytirmay turıp oyınshılardıń sanın kemeytiw; oyın úskeneleri sanın kóbeytiw (tayaqsha, oramalsha, taqıya, chopon, top v. h.) juwırıw aralıǵın uzaytırıw; tosıqlar sanın asırıw ; quramalı shınıǵıwlardı qóllaw hám olardıń sanın kóbeytiw hám taǵı basqa.
   

Kórsetilgen bul metodikalıq usıllar izbe-izlik menen qollanılǵanda maqsetke tezirek eriwiladi. Usı fizikalıq sapanı tárbiyalaytuǵın oyınlarǵa “Aqsaq ǵarǵa”, “Lanka”, “Padanı aydawshı” sıyaqlılardı mısal etip kórsetiw múmkin. mısalı, “Aqsaq ǵarǵa”-estafeta formasındaǵı háreketli oyın. Oyınshılardıń muǵdarı teń boladı, eki jámáát bir-birine qarsısında turıp, sap tartadı. O'ynovchilardan hár biri gezek menen óziniń bir ayaǵı tańǵı (oramalsha yamasa qayıs ) menen baltırınan sanıǵa shekemgi baylanıstıradı.

5.