8
9
|
Temmuz 2016
|
Sayı 19
BURSA
’
DA ZAMAN
|
Temmuz 2016
|
Sayı 19
BURSA
’
DA ZAMAN
Bu çalışmalar sırasında Bursalılar
için önemli
bir gün de yaşandı. 7 Haziran 1936’da
Bursalı Sabiha Gökçen, çift kanatlı uçağıyla
Yeşilköy’den havalanarak 35 dakika sonra
Atıcılar’a indi. Alanda Gazi Mustafa Kemal
Atatürk ve Türkkuşu öğrencileriyle birlikte
kalabalık bir halk topluluğu da vardı. Atatürk
yanındakilerle birlikte Sabiha Gökçen halen
uçaktayken yanına geldi, elini sıktıktan sonra
tekrar havalanmasını istedi. Sabiha Gökçen,
Bursa ve Uludağ üzerinde bir süre uçtuktan
sonra tekrar meydana iner. Türkkuşu’nda eği-
tim alan 23 yaşındaki Rauf Alpay yıllar sonra
o günü oğlu Selçuk Alpay’a şöyle anlatıyordu:
“Sabiha Hanım, meydana inince Atatürk
uçağın yanına yaklaştı. Tabi bizler de arkasın-
dan… Atatürk önce Sabiha Hanım’ın elini sıktı
ve elleriyle işaret ederek, ‘Böyle iki teker aynı
anda değerek mi indin, yoksa bir teker önce
mi değdi?’ diye sordu. Sabiha Hanımdan iki
teker aynı anda cevabını alınca da gülümse-
yerek bir daha havalanmasını söyledi.”
Bu uçuş gösterisi şüphesiz Bursalı genç
Türkkuşu üyelerinin heyecanını ve havacılığa
ilgisini daha da artırmıştı. Ertesi günlerde
(8-9 Haziran 1936) Türkkuşu’nda ders alan
öğrenciler köylülere gösteri uçuşları yaptı-
lar. Temmuz’da ise İnönü Planör Kampına
gidecek olan öğrenciler belirlendi ve Atatürk
Anıtı’nda yapılan törenle yolcu edildiler.
İnönü’de hemşerileri Emrullah Âli’den de ders
alacaklardı.
Kasım 1936’da Ankara’da başarılı atlayışlar
yapan kız ve erkek paraşütçüler Türk Hava
Kurumu idarecileri ve aileleri tarafından
Kestel’de otomobillerle karşılandı. Yanlarında
Emrullah Âli Yıldız da vardı. Yıldız, Bursa’da
ortaokul öğrencilerine planörcülük ve para-
şütçülük dersi verdi.
YILDIZ’IN REKORLARI
Emrullah Âli Yıldız, 1936-1941 yılları arasında
Türkkuşu’nda uçak ve planör pilotluğu ile
paraşütçülük/model uçak eğitimleri verdi.
Emrullah Âli, bu yıllar arasında iki de dünya
rekoru kıracaktı. Bursa’daki öğretmenliği sıra-
sında tanıştığı Sıdıka Hanım’la evlendi. Sıdıka
Yıldız, Türkkuşu’nda öğrenciydi ve evlenme
teklifini bir kontrol uçuşu sırasında havada
almıştı.
1936 yılının Tayyare ve Zafer Bayramı’nda,
İnönü-Ankara arasında uçuş, paraşütle atla-
ma ve gösteri uçuşları yapılıyordu. Rusya’daki
havacılık eğitiminden dönmesinden bir ay
sonra Emrullah Âli, 29 Ağustos 1936’da
planörüyle Eskişehir/İnönü’den sabah saat
08.20’de tek başına havalandı ve gece
02.55’te yere indi. Havada daha fazla kalmak
isteyen ama rüzgârın durmasıyla inmeye
mecbur kalan Emrullah Âli, yere indiğin-
de gözyaşlarını tutamıyordu. Tam 18 saat
35 dakika havada kalmıştı ve bu bir dünya
rekoruydu.
Diğer dünya rekorunu ise iki kişilik planörle 12
Haziran 1938’de 14 saat 20 dakika havada
kalarak kırdı. Kranih tipi Alman yapımı planör
ile yanında öğretmen adayı 18 yaşındaki
Sezai Göksu ile birlikte İnönü Yüksek Planör
Kampında “C” tepesinden 10.20’de havalan-
mışlardı. Geniş sekizler çizerek ve en küçük
hava cereyanlarından da yararlanmaya çalı-
şarak geceyi görmüşlerdi. Havanın kararması
ve bulutların alçalmasıyla görüş mesafeleri
düşmeye başladı. İniş alanında lambalarla
T işareti yapılmıştı. 23.20’de alana indiler.
Havacıların çevresi kamp personeli tarafın-
dan sarıldı. İki kişilik planörle havada kalma
dünya rekorunu 21 dakika fazlasıyla kırmış-
lardı. (Planörle ilk dünya rekoru Alman Ernest
Jachtmann ve Flossdorf tarafından 26/27
Kasım 1937’de yapılan 13 saat 59 dakikalık
uçuştur.)
Bu rekor büyük yankılar uyandırdı. Dönemin
köşe yazarları Emrullah Âli’yi bu başarısından
dolayı kutladı ve övgüler yağdırdı. Âli Yıldız’ın
bu rekorları dışında iki kişilik planörle 172
kilometrelik mesafe rekoru da vardır.
AĞACIN ÜZERİNE İNEN PLANÖR
Türk Hava Kurumu’nun halka tanıtılması ama-
cıyla 26 Şubat 1937-16 Mart 1937 tarihleri
arasında batı Anadolu gezisi planlandı. 26
Şubat’ta Ankara’dan havalanan iki motorlu
tayyare ve bir G-9 planöründen oluşan Türk-
kuşu filosu Eskişehir/İnönü’de konakladıktan
sonra 27 Şubat 1937’de Bursa’ya geldi. Yüz-
başı Zeki, Vecihi Hürkuş, Ferit Orbay, Tevfik
Aytan ve makinist Faruk’la birlikte Türkkuşu
filosunda Bursalı genç havacı Emrullah Âli
Yıldız da vardı. Havacılar, Atıcılar Meydanı’nda
toplanan Bursalılar tarafından yoğun ilgiyle
karşılandı. Araçların yetersiz kalması nedeniy-
le Atıcılar’a binlerce kişi yürüyerek gelmişti.
Türkkuşu havacıları, Bursa’daki Türkkuşu üye-
leriyle hem uçuş gösterisi hem de paraşütle
atlama yaptı. Yüzlerce kişinin uçma isteğine
kayıtsız kalamayan havacılarımız kura ile
belirlenen 25 kişiyi Bursa üzerinde uçurdu.
25 şanslı Bursalı ilk defa uçağa bindi ve şehri
havadan gördü. Takip eden günlerde filonun
gösterileri 25 bin kişinin izlediği gazete sayfa-
larına yansıdı.
Bursa’da gösteri uçuşları yapan filo 1 Mart’ta
İzmir’e gitmek üzere sabah 08.50’de yine bü-
yük bir kalabalığın katılımıyla şehirden ayrıldı.
İzmir ve ilçelerinde gösteri uçuşları yapan filo
araştırma / Bursa’nın Gökyüzündeki En Parlak Yıldızı - Emrullah Ali YILDIZ / Deniz DALKILINÇ
Emrullah Âli Yıldız, Rusya Koktebel Eğitim Merkezinde (Mustafa Kılıç arşivi).
Gülhane Parkı’ndaki ağaca bir kuş gibi kondurulan planör itfaiye tarafında aşağı indirilir. (Mustafa Kılıç arşivi).
Akşam, 24 Şubat 1935.
Bursa Türkkuşu Binası (İhsan Celal Antel Objektifi, Afif Antel Albümü).