Termiz davlat universiteti botanika kafedrasi

Vazifa:
Quyidagi topshiriqni bajaring va jadvalni to’ldiring.
 
1- guruhga. Toifali jadval tuzish metodi
 
2- guruhga. Domino o’yini metodi 
3- guruhga. BBB metodi
 
10-AMALIY MASHG’ULOT 
 
10-mavzu: To’pgullar va ularning turlari. (2-soat) 
 
Kerakli asbob va materiallar:
Mikroskop, lupa, buyum va qoplag’ich oynalar, buyum oynasi, 
qoplag’ich oyna, suvdon pintset, igna. 
Ishni bajarish tartibi. 
 
Ob’ektlar yangi yoki fiksirlantan holda olinib, shtativ lupa va buyum ninalari yordamida analiz 
qilinadi. Gul qismlarini o’rganishda kosachaborglarining, tojbarglarining joylashishiga, 
changchilarning soniga, ularning yirik-maydaligiga, gulqo’rg’ondagi o’rniga, urug’chi va uning 
xoialari soniga e’tibor beriladi. Burchoqdoshlar oilasining vakillaridan zigomorf gulning 
tuzililishi 
analiz 
qilinadi. 
Bunda 
kosachabarglarning 
tutashganligi, 
tojibarglarning 
tabaqalashganligi, ya’ni yelkan, qayiqcha va eshkak qismlariga ajralishi va qayiqchaning ikkita 
tojibarglar tutashganligidan hosil bo’lganligi aniqlanadi. Changchilar o’nta ekanligi, to’qqiztasi 
tutashib o’sib, bittasi alohida ekanligi belgilanadi. 
To’pgullar klassifikasiyasini o’rganish maqsadida xilma -xil to’pgullardan namuna olib , lupa 
bilan sinchiklab ko’riladi va ular qaysi tur xiliga mansub ekanligi aniqlanadi. 
Bitta gul bandida bir nechta gul joylashib, hammasi uchun umumiy bo’lgan o’rama 
gulyonbargchali gullar to’pgul deb ataladi. To’pgul o’simliklarga nisbatan yakka gullilar juda oz 
miqdorda uchraydi. Masalan, lola, ko’knori, piyon, magnoliyaning guli yakka gul. 
To’pgullarning kelib chiqishi biologik jixatdan katta afzalikka ega. Masalan, gulning 
changlanishi uchun birmuncha qulayligi, hashoratlarni jalb etadigan bo’lishi, o’tkir hidliligi, 
to’pgul ichidagi gullarning birin
 -
ketin ochilishi va boshqalar. 
To’pgullar ikki xil: botrik, ya’ni monopodial shoxlanuvchi va simoz, ya’ni simpodial 
shoxlanuvchi bo’ladi. Botrik to’pgullar monopodial shoxlanuvchi, asosiy o’q qismi gul bilan 
tugamaydigan noaniq gullarni o’z ichiga oladi. Bu gruppaga kirgan gullarning rivojlanishi 
akropetal bo’lib, pastdan yuqoriga tomon asta 
-
sekin ochilib borishi bilan xarakterlanadi. Bu 
gruppaga quyidagi to’pgullar misol bo’ladi 
1. Shingil- to’pgulning markaziy o’q qismida ko’plab gullar kichik boshlari bilan joylashgan 
bo’ladi (shirach, akatsiya, sholg’om va boshqalar). 
2. Boshoq -markaziy o’q qismiga bir necha gul birin