Termiz davlat universiteti iqtisodiyot va turizm fakulteti iqtisodiyot kafedrasi

Milliy daromadning jamiyat a‘zolaring moddiy va ma‘naviy ehtiyojlarini 
qondirishga sarflanuvchi qismi iste‘mol fondi deb ataladi.
Iste‘mol fondi butun 
aholining shaxsiy iste‘molini, aholiga ijtimoiy xizmat qiladigan muassasalardagi, 
shuningdek, ilmiy muassasalar va boshqarishdagi barcha sarflarni o‘z ichiga oladi. 
Iste‘mol fondining shaxsiy daromad shaklida aholi qo‘liga kelib tushadigan 
qismi iste‘mol sarflari maqsadida ishlatiladi. 
Iste‘mol sarflari – bu aholi joriy 
daromadlarining tirikchilik ne‘matlari va xizmatlar uchun ishlatiladigan qismi.
Kelgusida iste‘mol hajmini oshirish imkoniyati joriy davrdagi jamg‘armaga 
ham bog‘liq bo‘ladi. 
Jamg‘arma
– bu aholi, korxona (firma) va davlat joriy 
daromadlarining kelajakdagi ehtiyojlarini qondirish va daromad olish 
maqsadlarida to‘planib borishi.
Uning hajmi barcha xo‘jaliklar daromadidan 
iste‘mol sarflarini ayirib tashlash yo‘li bilan aniqlanadi. Daromad tarkibida 

---

121 
iste‘mol sarflari ulushi qanchalik yuqori bo‘lsa, jamg‘arma hajmi shunchalik kam 
bo‘ladi. Jamg‘armaning o‘sishi esa iqtisodiy ma‘noda mablag‘larning iste‘mol 
buyumlari xarid qilishdan investitsion tovarlar xarid qilishga yo‘naltirilishini 
bildiradi. SHunga ko‘ra, jamg‘arma – bu muddat jihatidan kechiktirilgan iste‘molni 
anglatadi. SHu bilan birga joriy davrda amalga oshirilgan jamg‘arma joriy 
iste‘molning chegirilgan qismidir, chunki jamg‘arma aholi va korxonalar 
ixtiyoridagi daromadning iste‘molga sarflanmagan qismi hisoblanadi: 
S
C
Y


, 
bu erda: 
Y – barcha xo‘jaliklar ixtiyoridagi daromad;
C – iste‘mol miqdori; 
S – jamg‘arma miqdori.
 
Iste‘mol va jamg‘arma hajmi hamda unga ta‘sir ko‘rsatuvchi omillar