Termiz davlat universiteti milliy libos va sanat fakulteti 2 kur 122 guruh talabasi toshpo’latova maehrixonning kutubxona fondlari va kataloglari fanidan tayyorlagan taqdimoti

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI MILLIY LIBOS VA SANAT FAKULTETI 2 KUR 122 GURUH TALABASI TOSHPO’LATOVA MAEHRIXONNING KUTUBXONA FONDLARI VA KATALOGLAri fanidan tayyorlagan taqdimoti

• Mavzu
• Aftomatlashtirish va elektron kutubxonalarni yaratish muamolari
• Reja
• Aftomatlashgan kutubxona
• Elektron kutubxona

• Avtomatlashtirilgan kutubxona ― oʻzaro bogʻlangan kom-pyuterlashgan avtomatik tizim. Asosiy vazifalari: kutubxonadagi barcha kito-blar, jurnallar va boshqa hujjatlarni toʻla qayd qilish; klassifikator boʻyicha in-dekslar qoʻyish; bibliografik qidirish; tanlab olingan kmtoblarming referatlarini koʻrib chiqish; kutubxonaga a’zo boʻlganlarni roʻyxatga olish; buyurtmalarni roʻyxatlashtirish; katalog va kar-tochkalarni hamda qayta roʻyxatga olish varaqalarini bosmadan chiqarish, ki-toblarni abonentlarga berish va qabul qilishni qayd qilish, muddatlarni choʻzib berish; moliyaviy hisobotlar; yangi kito-blarni roʻyxatga olish va holatini ku-zatish; markazlashtirilgan buyurtmalar berish; kutubxonaga tushgan hujjatlarni doimo kuzatib borish va boshqa Avtomatlashtirilgan kutubxonada elek-tron kataloglarni tuzish va yaratish dast-labki qadam boʻlishi zarur.
• Bu vazifalarni bajarish uchun Avtomatlashtirilgan kutubxona ma’lumotlar bazasi kamida 1 mln. yozma ma’lumotga moʻljallangan boʻlishi kerak.Avtomatlashtirilgan kutubxonada bir-biri bilan bogʻlangan kom-pyuterlar tizimidan foydalaniladi. Avtomatlashtirilgan kutubxonaning ichki kompyuter tizimi boshqa shahar va davlatlarning oʻxshash kutub-xonalariga aloqa zanjirlari orqali bogʻlanadi. Natijada yangi axborotlarni tezkor usullarda uzatish, qabul qilib olish, saqlash va ularga ishlov berish imkoni mavjud boʻladi. Avtomatlashtirilgan kutubxonada elektron kataloglar; turli sohalarga doir axbo-130rot bazalari va banklari; elektron kata-loglarning bosma koʻrinishida tayyorlangan analoglari; har oyda va yil choragida chiqariladigan sohalararo adabiyotlar koʻrsatkichi; maxsus elektron jurnallar va boshqa tashkil qilinadi.

• Kutubxonalarni avtomatlashtirish holati. Avtomatlashtirilgan kutubxona (AK) tizimlarining rivoji axboroti
• texnologiyalarining umumiy rivojini o‘zida to‘liq aks ettiradi. Kompyuter bajaradigan ishi va tarkibiga ko‘ra
• odatdagi kutubxonaga juda o‘xshab ketadi. Kompyuter texnologiyasida ishlatiladigan ba’zi bir atamalar,
• masalan: «boshlang‘ich modullar kutubxonasi», «katalog», «yuklanadigan modullar kutubxonasi» kabilar shular
• jumlasidandir. Shaxsiy kompyuter orqali iste’molchiga xizmat ko‘rsatish jarayoni ham kitobxonlarga
• kutubxonada ko‘rsatilayotgan xizmatga o‘xshab ketadi. Katalogdan ma’lumotlar qidirish, ma’lumotlarni saqlash
• jarayoni, kataloglashtirish parametrlarini tasniflash va boshqalar bir-biriga o‘xshash. Bularning hammasi
• kutubxona jarayonlarini avtomatlashtirish mumkinligini ko‘rsatadi. Ya’ni kutubxonadagi asosiy jarayonlar:
• ma’lumotlarni yig‘ish, saqlash, ishlov berish, qidirish va uzatishni to‘liq avtomatlashtirish mumkin.
• Kutubxonalarni avtomatlashtirish usullari joriy qilinmasdan avval ular faqat o‘zlarining kitobxolariga xizmat
• qilganlar. Aniq bir kutubxonaga a’zo bo‘lgan kitobxon faqat shu kutubxona axborot resursidan foydalana olgan,
• mazkur kutubxonada bo‘lmagan axborot resursidan faqat «kutubxonalararo abonement» orqali foydalanish

• Ammo har qanday nashrni ham «kutubxonalararo abonement» orqali jo‘natish oson ish emas.
• Nashrni bunday jo‘natish vaqt va mablag‘ talab qiladi. Kitobxonlarga xizmat ko‘rsatishda yana bir cheklash borEdi