Termiz Davlat Unversiteti Tabiiy Fanlar Fakulteti

Changchi hujayraning hosil bo’lishi:

• Changchi hujayraning hosil bo’lishi:
• Mikrosporogenez va mikrogametogenez
• Yosh changdonning to‘qimasida arxeospora hosil bo’ladi.
• Arxeospora meyozning 1-bo’linishdan keyin ikkita spora,
• 2- bo‘linishidan so‘ng to‘rtta gaploid to‘plamli mikrosporalar hosil qiladi. Ular sporalarlarnng tetradasi deb ataladi.
• Mikrosporalar hosil bo‘lgandan so‘ng mikrogametogenez boshlanadi. Наг bir mikrospora mitoz bo‘linishi oqibatida vegetativ va generativ hujayralaming hosil bo‘lishiga olib keladi.
• Keyinchalik vegetativ hujayra bo‘linmaydi. Unda oziq moddalar to‘planadi,ular generativ hujayraning bo’linishini taminlab beradi. Generativ hujayra yana bo’lnib, ikkita spermiyalar rivojlanadi. Yetilgan chang donachasi bitta vegetativ hujayra va ikkita generativ yadrodan tashkil topadi.

 O‘simliklarda otaliklaridan oldin onaliklari yetishi xodisai ham bo‘ladi. Buni protogeniya deyiladi. karamguldoshlar (Brassicaceae), atirguldoshlar (Roseceae), zikrdoshlar (Berberidaceae). Ba’zan o‘simliklar otalik, onaliklari baland past joylashgan bo‘ladi. Bular geterostiliya deyiladi. M,primula (Primula) grechixa (Fagopyrum). Shuningdek ba’zi o‘simliklarning otalik changi onaligi uchun zaxarli xisoblanadi. Buni orxid deb ataluvchi tropik o‘simliklarda ko‘ramiz. Qora bug‘doy-roj o‘simligining otalik changi onaligini changlata olmaydi. Shuning uchun ham ko‘pchilik o‘simliklar chetdan changlanadi. Chetdan changlanish 2 narsa ishtirokida bo‘ladi:

•  O‘simliklarda otaliklaridan oldin onaliklari yetishi xodisai ham bo‘ladi. Buni protogeniya deyiladi. karamguldoshlar (Brassicaceae), atirguldoshlar (Roseceae), zikrdoshlar (Berberidaceae). Ba’zan o‘simliklar otalik, onaliklari baland past joylashgan bo‘ladi. Bular geterostiliya deyiladi. M,primula (Primula) grechixa (Fagopyrum). Shuningdek ba’zi o‘simliklarning otalik changi onaligi uchun zaxarli xisoblanadi. Buni orxid deb ataluvchi tropik o‘simliklarda ko‘ramiz. Qora bug‘doy-roj o‘simligining otalik changi onaligini changlata olmaydi. Shuning uchun ham ko‘pchilik o‘simliklar chetdan changlanadi. Chetdan changlanish 2 narsa ishtirokida bo‘ladi:

1 ta jo‘xorining otalik to‘p gulida 50 mln.chang bo‘ladi. Shamol yordamida changlanuvchi o‘simliklarning gul to‘plamlari, otaliklari, tebranib turadi. Onalik og‘izchasi ham katta bo‘ladi. O‘simliklarning ko‘pchilik qismi xashoratlar yordamida changlanadi. Gulli o‘simliklarning 9/10 qismi xashorat, 1/10 qismi shamol yordamida changlanadi. Xashoratlar yordamida changlangan o‘simliklarning gullari katta, chiroyli xidli bo‘ladi. Ko‘knori, gulsafsar, beda, mevali daraxtlar. Xashoratlar yordamida changlanuvchi o‘simliklar gullarida shira ishlab chiqaradigan nektarniklari bor. Bular shirani ishlab chiqaradigan nektar deyiladi. Uning tarkibida 25-90% suv, 3-72% saxaroza, glukoza bo‘ladi. Bulardan tashqari xashoratlar o‘simlik changidan oziqlanadi. M.asalari chang bilan lichinkalarini boqadi. Xashoratlar yordamida changlanuvchi o‘simliklarda nektarning qayerda bo‘lishini ko‘rsatuvchi belgilari bor: M