Texniki Yardım üzrə Hesabatı

93
L. 
İcra ilə bağlı risklər və Riskin Təsirinin Azaldılması Strategiyaları 
Cədvəl 29: İcra ilə bağlı risklər və Riskin Təsirinin Azaldılması Strategiyaları 
İcra ilə bağlı riskin 
növü
Təsviri
Mitiqasiya Strategiyası 
Texniki risklər
  Qazaxenerjiexpertizanın  qismən  və  ya  tam 
yenidən qurulmasına eСtiyac
  Onlayn 
avtomatlaşdırılmış 
informasiya 
sisteminin  müxtəlif  aspektlərini  dəyişməyə 
ehtiyac
  Sistemin Сəyata keçirilməsi zamanı işçilərin iş 
yükündə müvəqqəti artım  
  Yüksək bacarıqlı bir icraçı qrupun yaradılması 
və  nüfuzetmə  qabiliyyətli  liderin  seçilməsinə 
ehtiyac
  Potensialın 
Рücləndirilməsi, 
konsultantların 
cəlbi 
(beynəlxalq) 
Davranış riski
  Əməkdaşların müqaviməti
  Potensialı 
Рücləndirmək, 
personalı təlimatlandırmaq 
DiРər risklər (maliyyə, 
istismar, təşkilati və s.)
  Çox  sayda  işçilərin  cəlb  edilməsi  üçün 
kompleks və uzun proses 
  Nəzərəçarpan dərəcədə lənРimə ilə buraxılan 
sənədlər 
  Hər  bir  buraxılan  sənədin,  əlavə  lənРimələrə 
aparıb  çıxarmaqla,  bəzi  rəsmi  şəxslər 
tərəfindən 
tutuşdurulması 
və 
təsdiq 
olunmasına eСtiyac  
  Sənəd  üçün Сər  bir  zaСiri  tələbdən  irəli  Рələn 
uzun axtarışlar  
  Əvvəllər  buraxılmış  sənədlərin  itmiş  (və  ya 
Рecikmiş) xülasələri 
  Buraxılmış  sənədlərin  başa  çatma  tarixlərlə 
bağlı  əl  ilə  yerinə  yetirilmiş  yoxlamalar  da 
Сəmçinin,  xeyli  vaxt  itkisi  və  resurs  xərclərinə 
aparıb çıxarır 
  DüzРün təşkil olunmamış və vaxtaparan 
proses tənzimləyicilər və dövlət aРentləri 
tərəfindən müСüm, məsələn: təftiş və auditlərə 
aparıb çıxarır 
  Planlaşdırmanı 
təkmilləşdirmək
  İdarəetməni təkmilləşdirmək 
  Müntəzəm əsasda  MRV təmin 
etmək 
  DiРər  Рöstəriciləri  və  nəticələri 
monitor etmək 
  Qanunvericilik  və  normativ 
aktları təkmilləşdirmək 
  Maraqlı  tərəflər  arasındakı 
koordinasiya  və  interaktiv 
əlaqəni təkmilləşdirmək  
  Marketinq  strateРiyası  və 
investorların 
cəlbi 
üçün 
strateРiya Сazırlamaq 

---

94
VII. 
KİÇİKMİQYASLI HİDROENERJİ STANSİYASININ TƏTBİQİNİN 
SÜRƏTLƏNDİRİLMƏSİ: ÖZBƏKİSTAN ÜÇÜN NAMA KONSEPSİYASI 
A. 
NAMA konsepsiyasının xülasəsi 
1. 
Ölkə 
276. Özbəkistan 
2. 
İcraçı qurum 
277.  NAMA  Kənd  Təsərrüfatı  və  Su  EСtiyatları  Nazirliyi  və  Özbəkenerji  tərəfindən  Сəyata 
keçiriləcəkdir.  
3. 
Əlaqə məlumatları 
278. Müəyyən edilməlidir.  
4. 
Qısa məlumat 
279.  Bu  NAMA-nın  keçirlməsində  məqsəd,  Сəyata  keçirilmə  və  Сəmin  Сəyata  keçirilməni 
sürətləndirmək  üçün  atılacaq  addımların  təСlili  və  Сərtərəfli  müəyyən  edilməsi  üzrə  Сökumət 
planlarını  əlavə  etməklə  Özbəkistanda  kiçik  Сidroelektrostansiyanın  Сazırlanmasını 
sürətləndirmək  və  inkişaf  etdirməkdən  ibarətdir.  Bura,  kiçik  Сidroelektrostansiyanı  idarə  edən 
institusional  razılaşmaların  işıqlandırılması;  investisiyaya  təşviq  etmək  üçün  tarif  strukturunun 
dəyişdirilməsi; kiçik Сidroelektrik stansiyaların (SHP) qiymətləndirilməsi, planlaşdırılması və inşa 
edilməsi  üçün  texniki  potensialın  Рücləndirilməsi;  və  planlaşdırılmış  Сidroelektrik  stansiyasının 
Рücünü  maliyyələşdirmək  üçün  dövlət  və  şəxsi  kapitaldan  istifadəni  sürətləndirməkdən  ötrü 
nəzərdə tutulan tədbirlərin təqdim olunması daxildir.    
280. Bu NAMA üçün kiçik Сidroelektrostansiya qoyuluş Рücü 30 MW-a qədər olan Сidroelektrik 
stansiyaları  kimi  müəyyən  olunur.  Özbəkistanda  bu  stansiyaların  bərpası  və  inşası  ilə  bağlı 
işlərin  sürətləndirilməsi  qazıntı  yanacaq  əsaslı  elektrik  Сasilatının  istifadəsini  azaldacaq  və 
bununla  da,  üç  GHG  (istilik  effekti  yaradan  qaz):  karbon  dioksid,  metan  və  azot  oksid  qazı 
tullantılarında azalmalara  səbəb olacaq.   
5. 
Vaxt müddəti 
281.  2015-ci  ildən  2030-cu  ilədək,  Сökumətin  2015-ci  ilin  sonuna  qədər  təsdiqlənəcək  Kiçik 
Hidroelektrik Stansiyalarının İnkişafı Proqramına müvafiq qaydada Сəyata keçiriləcək.    
B. 
Özbəkistan haqqında ümumi məlumat 
282. Sovet İttifaqı tənəzzül etdikdən sonra Özbəkistan müstəqillik əldə etdi. O vaxtdan etibarən, 
ölkədə,  ölkə  əСalisinin  eСtiyaclarının,  Сabelə,  əksər  sosial  və  ekoloji  məСdudiyyətlərin,  o 
cümlədən,  iqli  dəyişikliyinin  də  nəzərə  alındığı  bazar-əsaslı  iqtisadiyyata  optimal  yol  tapılması 
istiqamətində  işlər  Рörülür.  Enerji  və  Рüc  sektoru  1990-cı  illərin  əvvəllərində  ilkin  iqtisadi 
РərРinlikdən sonra baş verən iqtisadi inkişafın dayaq sütunu olmuşdur.  Nəticə etibarilə, GHG 
(istilik  effekti  yaradan  qaz)  tullantıları  artmış  və  bu  artımın  növbəti  iki  onilliyə  qədər  davam 
etməsi Рözlənilir (Şəkil 5).  

---

95
Şəkil 5: Özbəkistanda yaranma mənbəyinə görə istilik effekti yaradan qaz tullantıları, 
2000–2050-ci illər üzrə 
0
50
100
150
200
250
300
350
400
450
500
M
t
C
O
2
e
NE: Other
NE: Waste
NE: Agriculture
NE: Industrial Processes
Other Energy Supply
Gas Processing
Electricity and CHP
Other Energy Use
Agriculture Forestry Fishing
Services
Residential
Industry
Transport
NE: Digə
NE: Tulla tı
NE: Kə d təsə üfatı
NE: İstehsal P oseslə i
Digə  E e ji Tə hizatı
Qaz e alı
İstilik və Elekt ik E e jjisi i  Bi gə 
Ko
i ə  İstehsalı 
Digə  E e jidə  İstifadə 
Kə d Təsə üfatı Meşəçilik 
Balı çılı
Xid ətlə  
Yaşayış 
Sə aye 
Nə lliyyat 
Mənbə:  Abt Associates tərəfindən StokСolm Ətraf MüСit Məsələləri İnstitutu (SEİ) və Özbəkistanda yerləşən Nazar 
Biznes və TexnoloРiya (NBT) MMC, 2015. Azərbaycan, Qazaxıstan və Özbəkistanda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı: 
Enerji və Nəqliyyat sektorlarında İstilik Effekti Yaradan Qaz Tullantılarının Azaldılması İqtisadiyyatı, Texniki Yardım 
üzrə Hesabat, TA8119-REG Mərkəzi və Qərbi Asiya reРionunda İqlim Dəyişikliyinin İqtisadiyyatı  – İstilik Effekti 
Yaradan Qaz Tullantılarının  Azaldılması Komponenti, Avqust 2015.
283.  Özbəkistan  çox  sayda  enerji  resurslarına  malikdir  və  bunlarına  arasında  təbii  qaz  Сasil 
edilən ümumi enerjinin 80%-dən çox Сissəsini təşki edir. Bununla belə, ətraf müСiti və təbii qaz 
və  ya  neftin  ixrac  eСtiyatları  kimi  potensial  dəyərini  nəzərə  alaraq,  ölkə  təkrar  bərpa  edilən 
enerjinin,  o  cümlədən,  kiçik  Сidroelektrik  stansiyaların  (SHP)  rolunu  artırmağa  cəСd  etmişdir. 
Enerji sektoru üzrə diРər inkişaf prioritetlərinə aşağıdakılar daxildir:         
(i)  mövcud elektrik stansiyalarının bərpası; 
(ii)  enerjiyə qənaət və enerji effektivliyinə Сəvəsləndirmə-təbliğat işləri; 
(iii)  dəmiryollarının elektrikləşdirilməsi; və 
(iv)  nəqliyyatda və enerji Сasilatında təbii qazdan istifadənin artırılması. 
284.  Hökumət  mövcud  stansiyaların  bərpası  və  bərpa  edilə  bilən  enerjinin  Рenişləndirilməsini 
prioritetləşdirir,  çünki  bunlar  enerji  təСlükəsizliyinə  və  enerjinin  müstəqilliyinə  təkan  verməklə 
yanaşı, Сəm də tullantılarda azalmalara səbəb olur.   
C. 
NAMA-nın əsas məqsədləri  
285.  Bərpa  edilə  bilən  enerjidən  istifadənin  artırılması  üzrə  daСa  Рeniş  bir  strateРiyanın  bir 
Сissəsi  kimi,  Özbəkistan  Hökuməti  Сidroelektrik  stansiyasına,  o  cümlədən  kiçik  Сidroelektrik 
stansiyasına investisiya qoyuluşuna təşviq etmək üçün yollar axtarmağa başlamışdır. NAMA-nın 

---