5. To'lov balansini tuzishda ikki bor yozuv prinsipi nimani anglatadi?
- Biror mamlakatning tashki iqtisodiy faoliyatga bevosita va bilvosita aralashuvi jarayoni eksport va import xajmi va tarkibiga ta`sir ko`rsatish orqali ichki bandlilikni ta`minlash, iqtisodiy o`sishga erishish, makroiqtisodiy barqarorlikni ta`minlash, to`lov balansini yaxshilash xamda valyuta kursini tartibga solish maksadlarini ko`zda tutadi. Davlat tomonidan amalga oshiriladigan bunday tadbirlar savdo siyosati deb yuritiladi. Savdo siyosati – byudjet-solik siyosatining tashki savdo xajmlarini soliklar, subsidiyalar, valyuta nazorati va import yoki eksportni to`gridan-to`gri cheklashlar orkali tartibga solishni o`z ichiga olgan nisbatan mustakil yo`nalishidir.
6. Joriy operatsiyalar balansida aks ettiriladigan operatsiyalarni sanab bering.
Joriy operatsiyalarning asosiy moddasi tovarlar eksporti va importi hisoblanadi, ularning farqi tashqi savdo balansining qoldigʻi deb yuritiladi. Joriy operatsiyalarning keyingi moddasi – bu, xizmatlar (transport, sugʻurta, sayyohlik xizmatlari va boshqalar) eksporti va importidir. Investitsiyalardan daromadlar, foizlar va dividendlar boʻyicha toʻlovlarni oʻz ichiga oladi. Agar xorijga qoʻyilgan milliy kapital uchun chet toʻlovlari boʻyicha tushumlar mamlakat iqtisodiyotiga jalb etilgan xorijiy kapital uchun toʻlanadigan toʻlovlar miqdoridan koʻp boʻlsa, unda sof daromad musbat boʻladi. Transfert koʻrinishida pul oʻtkazishlar shu mamlakatlarning xorijda yashayotgan fuqarolariga toʻlanidagan nafaqalarni, muhojirlarning xorijdagi oʻz qarindoshlariga pul oʻtkazmalari, turli koʻrinishdagi hukumat yordamlarini oʻz ichiga oladi. Joriy hisoblar boʻyicha barcha operatsiyalar yigʻindisi joriy operatsiyalar balansini tashkil etadi. Bizning misolda u salbiy (-87). Bu esa mamlakatda import operatsiyalari natijasida xorijiy valyutaga boʻlgan talab uning eksport operatsiyalari taʼminlaydigan taklifdan ortiq boʻlishini anglatadi. Boshqacha aytganda, ushbu holda mamlakat toʻlov balansi joriy operatsiyalar boʻyicha kamomadga ega.
E’tiboringiz uchun raxmat!
Dostları ilə paylaş: |
