Tibbiyot xodimlarining hissiy
Yüklə 282,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
часть 1 « Научный импульс » Октябрь , 2022 440 qarorlar qabul qilishi kerak. Bularning barchasi turli xil psixoemotsional ortiqcha yuklarga olib keladi. Tibbiyot muassasalari xodimlari, ayniqsa, 2020-2021-yillarda katta stressga duchor bo'ldilar, bu ularni ruhiy salomatlik uchun salbiy oqibatlarga olib kelishi xavfi yuqori bo'ladi (masalan, bu epidemiya va pandemiyaga qarshi kurashchilarga tegishli). Stressning sabablari quyidagilar bo'lishi mumkin: - Kundalik ish sharoitida uzoq ish kuni; - Infektsiya xavfi; - Himoya vositalarining yetishmasligi yoki mavjud emasligi; - Jismoniy charchoq; - Yolg'izlik yoki oiladan ajralish. E.P.Ilyin o’zining " Emotsiya va tuyg’ular" asarida ta'kidlaganidek, odamlar o'z faoliyatini amalga oshirishda turli xil hissiy holatlarni, jumladan stressni (hissiy taranglik), zerikishni (bir xildagi holat), jirkanishni (aqliy to'yinganlik) boshdan kechirishlari mumkin. Ushbu seriyada alohida rolni "hissiy charchash" fenomeni egallashi mumkin. Tibbiyot inson faoliyatining salbiy psixoemotsional holatlari ustunlik qiladigan sohasidir. Bemorlar tibbiyot xodimlaridan hamdardlik va g'amxo'rlikni kutishadi. Bularning barchasi empatiya kabi fazilatning namoyon bo'lishini talab qiladi. Shu sababli, tibbiyotga, boshqa ijtimoiy kasblar kabi, yuqori darajadagi empatiyaga ega bo'lganlar kirishi kerak, deb ishoniladi. Umuman olganda, tibbiyot xodimi bemorlarning ahvolini yaxshiroq his qilishga yordam beradigan psixoemotsional holatga ega bo'lishi kerak. Shu bilan birga, shifokorlar yoqimsiz taassurotlarni osongina yengish qobiliyati bilan ajralib turishi kerak. Shu bilan birga, har kuni odamlarning dardiga duch kelayotgan tibbiyot xodimi bemorlardan psixologik himoya deb atalmish to'siq o'rnatishga majbur bo'layotganini ham e'tibordan chetda qoldirib bo'lmaydi. U kamroq empatik bo'lishi kerak, aks holda u hissiy charchash bilan tahdid qilinib, nevrotik buzilishlarga olib keladi. Oxirgi statistik ma'lumotlarga ko'ra, hamshiralik kasbi charchash sindromini rivojlanish xavfi bo'yicha birinchi o'rinni egalladi. Hamshiralarning ish sharoitlari ko'pincha bu sindromga olib kelishi mumkin. Kundalik ish tartibi odamlar bilan, shu jumladan hushyor g'amxo'rlik va e'tibor talab qiladigan bemorlar bilan yaqin muloqotni o'z ichiga oladi. Salbiy his-tuyg'ularga duch kelganda, hamshiralar va shifokorlar beixtiyor va ixtiyoriy ravishda ularga aralashadilar. Shu sababli, mutaxassislarning o'zlari hissiy stressni kuchaytira boshlaydilar. Kundalik jadvalga ega bo'lgan tibbiyot xodimlarining psixoemotsional holatiga xos bo'lgan kasbiy charchash sindromi turli yo'llar bilan yuzaga keladi. Shunday qilib, hamshiralar uchun bu shifokorlarga qaraganda tezroq sodir bo’ladi (taxminan 5 -9 yil). Shuning uchun hamshiralik kasbi stress manbalaridan biri bo'lgan faoliyat sub'ektining tarkibi haqida doimiy va intensiv fikr yuritishni talab qiladi. Kundalik ish tartibi bilan xodimlarning psixoemotsional holatini o'rganish I.V.Zaseeva va A.S.Tatrovlar tomonidan olib borilgan tadqiqotlarda uchta kichik o'lchov qiymatini aniqlashga imkon berdi. Ularga quyidagilar kiradi: |