Toshkent farm atse vtikainstituti

Dorivor preparatlari. 
Damlama. Mahsulot ter haydovchi va 
ko'krak kasalliklarida ishlatiladigan yig‘malar - choylar tarkibiga 
kiradi.
Tog‘rayhonni 0 ‘zbekistonning tog‘li tumanlarida o ’sadigan 
yana bir turini tibbiyot amaliyotida qo‘llanishga ruxsat etilgan.
Tog‘rayhon o‘simligini o‘stirish texnologiyasi.
Dorivor o ‘simliklar bir yillik va k o ‘p yillik bo ‘lishidan 
k at’iy nazar ulaming yaxshi o ‘sishi va rivojlanishi uchun 
o'sim lik ekiladigan hududlaming iqJim va tuproq sharoitlarini 
hisobga olgan holda ekishni rejalashtirishni tavsiya qilinadi. 
0 ‘simliklardan yuqori hosil yetishtirishda ularga mos keluvchi 
agrotexnik tadbirlami yuqori saviyada o ‘tkazish lozim bo Uadi. 
Tog‘rayhon ko ‘p yillik o ‘t o ‘simlik bo‘lib, uni kuzda va erta 
bahorda ham ekish mumkin.
Tog‘rayhonni haydab ekiladigan ekinlardan keyin ekilsa 
yaxshi natijalarga erishish mumkin.
138

---

Tog‘rayhonni 
unumdor va nam yaxshi saqlanadigan 
yerlarga ekishni tavsiya qilinadi. Uni Respublikamizning barcha 
tuproqlarida (sho‘rlangan yerlardan tashqari) ekib o ‘stirish 
mumkin.
Tog‘rayhon ekiladigan yerlami kuzda tayyorlab, haydash 
oldidan gektariga 15-20 tonnadan chirigan go‘ng va 40-50 kg dan 
so f fosfor o ‘g ‘iti, yog‘ingarchilik etarli b o ‘lmaydigan va sizot 
suvlari chuqur joylashgan yerlarga 20 kg dan azot o ‘g ‘iti bilan 
oziqlantirib 25-28 sm chuqurlikda sifatli qilib haydab qo ‘yiladi. 
Natijada tuproq tarkibida k o ‘proq nam saqlanadi. Begona 
o ‘tlar, zararkunanda va kasalliklarni kamaytiradi. Erta bahorda 
urug‘lami ekishdan oldin yerlar borona va mola mexanizmlari 
bilan tekislanadi. Begona o ‘tlar urug‘idan tozalanadi.
Tuproq harorati 2.0-22°S darajaga etganda mart oyining 
oxirlarida urugTar yer yuzasidan 0,5-1 sm chuqurlikda (urug‘ 
mayda boTganligi uchun qumga yoki chirigan go ‘ngga 
aralashtirib) ekiladi va yer usti engil g ‘altaklar bilan bir oz 
zichlashtiriladi. Q ‘rtacha gektariga 5 kg gacha urug‘ sarfianadi.
Tog‘rayhonni parvarish qilish urugTar unib chiqqandan keyin 
boshlanadi. UrugTar unib chiqquncha tuproq у uzasini nam holatda 
saqlansa urugTar 10-12 kunda unib chiqadi. TogTayhonning 
maysalari unib chiqqandan so ‘ng, paykallar o ‘toq va yagana 
qilinib qator oralari 60 sm, o ‘simliklar oralari 15-20 sm dan qilib 
har bir uyaga bir-ikkitadan o ‘simlik qoldiriladi. Qator oralaridagi 
begona o ‘tlar doimo tozalanib, yerlar kultivatsiya yoki qoTda 
yumshatilib turilishi lozim.
T og‘rayhon boshqa ekinlarga o ‘xshash mineral va organik 
o ‘g ‘itlarga talabchan hisoblanadi. Madaniy o ‘g ‘itlardan, ayniqsa, 
azotli o‘g ‘itlaming ta ’siri ancha kuchli boTadi. Shularni e’tiborga 
olib, birinchi oziqlantirishni maysalar unib chiqqandan so‘ng 
gektar hisobiga 25 kg azot va fosfor o ‘g ‘iti bilan oziqlantiriladi. 
T og‘rayhon shonalash davrida fosforii va kaliyli o ‘g ‘itlarga 
ancha talabchan boTganligi uchun ikkinchi oziqlantirishda 30 kg
139

---

azot, 20 kg kaliy o ‘g ‘iti bilan oziqlantiriladi. Bu agrotexnik tadbir 
sug‘orishdan oldin amalga oshiriladi.
0 ‘simlik bu davrga kelib shoxlab ketishi natijasida oralariga 
mexanizmlar yordamida ishlov berish ancha qiyinlashadi. 
Tog‘rayhon gullash fazasida oziqa elementlami k o ‘proq talab 
qiladi. Shulami e’tiborga olib gektariga 20 kg azot va kaliy 
o ‘g ‘iti berib oziqlantirishni tugatiladi. Tog‘rayhon o ‘simligini 
birinchi yili 9-10 martagacha, keyingi yillarda yog'ingarchilik va 
haroratni hisobga olgan holda 7-8 marta sug‘oriladi. Tog‘rayhonni 
k o ‘chatlar orqali ham k o ‘paytirish mumkin. 0 ‘simlik ommaviy 
gullagan davrda iyun oyining oxiri va iyulning boshlarida 
o ‘ti (hosili) 20 sm uzuniikda o ‘roq, bog‘ qaychilari va katta 
maydonlarda ekilgan bo ‘lsa, silos o ‘radigan agregatlarda (tomiri 
bilan sug‘urib olmasdan) extiyotlik bilan yig‘ib olinadi.