251
10
11
12
13
14
15
16
Ikkilamchi lub
Prokambiy
qoldiq-
lari
Fellema,
fellogen,
felloderma
Kuzgi yog‘ochlik
Po‘stloq
parenximasi
Floema tolasi
Bahorgi yog‘ochlik
(yillik halqa)
Ikkilamchi
nur
hujayralari
Blits o‘yin
Guruh
bahosi
Guruh
xatosi
To‘g‘ri
javob
Yakka
xato
Yakka
baho
Guruh
ichidan
chetlatish
YOg‘ochli o‘simliklar
poyasining ichki tuzilishi
1.
Birlamchi
po‘stloqda
peretsikl qoldiqlari, oziq modda
to‘plovchi
pa-renxima
hujayralari, birlamchi floema
hujay-ralari bo‘ladi.
2. Bahorda kambiy hujay-ralari
ichkariga
harab,
bo‘linib,
yog‘ochlikning
yirik
suv
kanalchalarini hosil qiladi.
3. Ikkilamchi yog‘ochlikda har
xil naychalar va tra-xeidlardan,
oziq
moddalar
to‘plovchi
yog‘ochlik
parenximasidan
iborat.
4.
Po‘stloq
qism
ikkiga
bo‘linadi: birlamchi po‘st-loq
va ikkilamchi po‘stloq
5. Daraxtsimon o‘simlik-lar
poyasining ko‘ndalang kesimi 3
qismdan
iborat:
po‘stloq,
yog‘ochlik, o‘zak.
6. Hosil bo‘lgan bu yirik suv
naychalar
kuzdagi
mayda
hujayralardan farq qilib, yillik
halqani hosil qiladi.
7. Ikkilamchi yog‘ochlikda
joylashgan mexanik to‘qi-ma
vazifasini
bajaruvchi
sklerenxima
libriform
deb
252
ataladi.
8. Daraxtlar poyasining ustki
tomoni
periderma
bilan
qoplangan.
9.
O‘zak
nurlari
yirik
parenxima hujayralardan iborat
bo‘lib, poyada ra-dius bo‘ylab
joylashgan.
10.
Ikkilamchi
po‘stloqda
ikkilamchi foema ele-mentlari
va o‘zak nur hujayralari
joylashgan
11. Po‘stloq bilan yog‘och-likni
kambiy chegaralab turadi.
6. Mustaqil bajarish uchun vazifalar
1 – tajriba: - Ko‘p yillik tok o‘simligining novdasidan
kesma tayyorlab, yog‘ochlik qismini
safranin eritmasi bilan bo‘yab to‘g‘imalarni joylanishini aniqlang
2 – tajriba: - Lipa daraxtining novdasidan tayyorlangan tayyor preparatni ko‘rib, to‘g‘imalarni
joylanishini aniqlang:
a) peridermadagi fellema, fellogen, fellodermani kuzating
b) birlamchi po‘stloqni chegarasini kuzating
v) ikkilamchi to‘g‘imadagi
floema elementlarini kuzatib, o‘zak nur hujayrasini
ajrating
g) kambiyni o‘rganish
d) yog‘ochlikda joylashgan mayda va yirik suv kanalini kuzatib, yillik
halqalarini
sanash
e) o‘zakdagi hujayralarni o‘rganish
3 – tajriba: - Qarag‘ay poyasidagi smola yo‘llari, po‘stloq va yog‘ochlik qismidagi to‘g‘imalar
bilan tanishish.
Topshiriq: - YOg‘ochli poyaning ichki tuzilishidagi to‘g‘imalarni o‘rganib, rasmini chizish.
Laboratoriya mashg‘ulot– 13, 14
Mavzu: «Mustaqil amaliy mashg‘ulot. Fiksirlangan materialdan
foydalanib, yuksak o‘simliklarning organlarining anatomik
tuzilishi orqali aniqlash»
1. Darsning maqsadi:
253
Talabalar amaliy mashg‘ulot davomida olgan bimlarini yanada mustahkamlash
maqsadida quyidagi mashg‘ulot o‘tkaziladi. O‘simlik organlarining aniqlash kalitidan
foydalanib, to‘g‘imalarning joylanishini o‘rgangan xolda o‘simlik organlarini (ildiz, poya,
barg) va sinfini (bir, ikki pallali) aniqlaydilar.
2. Darsning vazifasi:
Yuksak o‘simliklar organlaridan kesik tayyorlash, kesiklardagi to‘g‘imalarning
joylanishini o‘rganish va o‘simlik organlarini va sinfini aniqlash.
3. O‘quv jarayonining mazmuni:
1. Ildiz zonalari
2. Birlamchi ildiz tuzilishi
3. So‘ruvchi zonasining ko‘ndalang kesimi:
a) epiblema b) birlamchi po‘stloq
qismi
v) markaziy silindr tuzilishi
4. Ikkilamchi ildiz tuzilishi
5. Ildizmevalarning ichki tuzilishi
6. Ko‘p yillik daraxtlarning ildizining tuzilishi
7.
Bargning ichki tuzilishi
8. Bargdagi assimilyatsion to‘g‘ima turlari
9. Bir pallali o‘simliklar poyasining ichki tuzilishi
10. Ikki pallali o‘simliklar poyasining ichki tuzilishi
11. Ikki pallali o‘tli o‘simliklar poyasida o‘tkazuvchi to‘g‘imalarni bog‘lamsiz tuzilishi
12. Ildizpoyadagi bog‘lamlarning turlari
va joylanishi
4. O‘quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi (metod, forma (shakl), vosita, usul,
nazorat, baholash)
a) Darsning turi – suhbat
b) Metod – Bumerang, Vertushka
v) Forma (shakl) – guruh
g) Vosita – doska, tablitsa,
tarqatma material, fiksirlangan
material
d) Usul – nutqli
e) Nazorat – kuzatish (ko‘rish)
j) Baholash – o‘z – o‘zini,
va umumiy baholash
5. Metod – Vertushka
Vertushka metodi.
№ To‘qimalar
hosil
qiluvchi
qoplovchi
Mexanik
O‘tkazuvchi
Asosiy
CHiharuvchi
1
2
3
4
5
6
Periderma
Peritsikl
Sxizogen
yo‘llar
Fellogen
Sklerenxima
Assimilyatsion
to‘g‘ima