Toshkent moliya instituti korxona iqtisodiyoti va innovasiyalarni

2-Modul. Korxona iqtisodiyotining asosiy iqtisodiy ko‘ratkichlari 
 
6-Mavzu. Ishlab chiqarishning iqtisodiy va ijtimoiy samaradorligi 
Islohotlarni chuqurlashtirish sharoitida samaradorlik korxona faoliyatining 
«oynasi» sifatida. Bozor munosobatlari sharoitda samaradorlikning o‘rni va ahamiyati. 
Ishlab chiqarish samaradorligini oshirish yo‘nalishida korxonaning faoliyati. Ishlab 
chiqarish samaradorligining mohiyati, mezonlari va ko‘rsatkichlari. Ishlab chiqarishning 
umumiy va solishtirma iqtisodiy samaradorligi. Xarajatlarning qoplanish davri - 
innovatsion echimlarni, xarajatlar samaradorligining muhim ko‘rsatkichi sifatida. Ishlab 
chiqarish samaradorligini oshirishning asosiy yo‘nalishlari. 
 
7-Mavzu. Korxonaning asosiy fondlari va ishlab chiqarish quvvati 
Asosiy fondlarning mohiyati va ularning korxona faoliyatidagi o‘rni. “2017−2021 
yillarda O‘zbekistonni rivojlantirish harakatlar strategiyasining beshta ustuvor 
yo‘nalishlaridan kelib chiqib korxona ishlab chiqarish vositalaridan foydalanishni 
yaxshilash yo‘nalishlari va ahamiyati. Ishlab chiqarish va noishlab chiqarish asosiy 
fondlari. Asosiy fondlar tuzlmasining ishlab chiqarish samaradorligiga ta’siri. Asosiy 
fondlarni baholash, eskirishi va ta’mirlash. Asosiy fondlar amortizatsiyasi va 
amortizatsiya ajratmalari. Amortizatsiya ajratmalarini hisoblash usullari. Asosiy 
fondlarni korxonaning ishlab chiqarish quvvati bilan aloqasi. Korxonaning asosiy 
fondlari va ishlab chiqarish quvvatidan foydalanish ko‘rsatkichlari, ularni hisoblash 
uslubi. Korxona asosiy fondlari va ishlab chiqarish quvvatidan foydalanishni yaxshilash 
yo‘llari.
 
8-Mavzu. Korxonaning aylanma mablag‘lari 
Aylanma mablag‘lar tushunchasi, ularning tarkibi va tuzilmasi. Korxona aylanma 
mablag‘larining asosiy vositalardan farqi. Bozor munosabatlari sharoitida aylanma 
mablag‘larni shakllantirish manbalari. Iqtisodiyotni modernizatsiyalash sharoitida 

---

23 
aylanma mablag‘larni korxonaning iqtisodiy barqarorligigi ta’siri. Prezident SH.M. 
Mirziyoevning “Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik – har bir 
rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo‘lishi kerak” nomli asarida keltirilgan resurslar 
tejamkorligini 
ta’minlashning 
o‘rni 
va 
ahamiyati.
 
Aylanma 
mablag‘larni 
me’yorlashtirish. Korxonaning aylanma mablag‘larga bo‘lgan talabini hisoblash. 
Korxonaning qarzga olingan va xususiy aylanma mablag‘lari. Korxonaning ishlab 
chiqarish zahiralari. Zahiralar turlari va ularni hisoblash uslubi. 
 
Zahiralarni boshqarish va moddiy resurslarni tejash. Korxonada aylanma 
mablag‘lardan foydalanish samaradorligi. Aylanma mablag‘lardan foydalanish 
ko‘rsatkichlarini va ularni hisoblash uslubi. Korxonaning aylanma mablag‘laridan 
foydalanish samaradorligini oshirish yo‘llari.