Toshkent moliya instituti kredit-iqtisod fakulteti "bank ishi" kafedrasi
-jadval Tijorat banklari aktivlari va kredit qo‘yilmalarining valyutaviy tarkibi va
Yüklə 0,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 3-jadval
Tijorat banklari aktivlari va kredit qo‘yilmalarining valyutaviy tarkibi va dinamikasi (trln so‘mda) 27 Ko‘rsatkichlar nomi 01.01.2017 y. 01.01.2018 y. Nominal o‘sishi, foizda Haqiqiy o‘sishi, (devalvatsiyani hisobga olmagan holda) foizda Jami shundan, xorijiy valyutada ulushi, foizda Jami shundan, xorijiy valyutada ulushi, foizda Bank aktivlari, jami 84,0 36,2 43% 166,6 106,6 64% 98,2% 21,8% Kredit qo‘yilmalari, jami 52,6 22,5 43% 110,5 68,8 62% 110,2% 31,4% Albatta, tijorat banklarimizning aktivlari va kredit qo‘yilmalarining o‘sishiga devalvatsiyaning qay darajada ta’sir etishi ularning tarkibida xorijiy vayutadagi aktivlar va kreditlarning ulushi qay darajada ekanligiga bog‘liq. Agarda yuqoridagi 3-jadvalga e’tiborni qaratadigan bo‘lsak. Tijorat banklarimizning jami ajratgan kreditlarida xorijiy valyutada berilgan qismi 2016-yilda 43% ga, ya’ni 22.5 trln 27 http://www.cbu.uz (O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki). 37 so‘mga teng ekanligini ko‘rishimiz mumkin. 2017 yil yakuniga kelib esa xorijiy valyutada berilgan kreditlar qoldig‘i 68.8 trln so‘mga yetdi va kredit portfelidagi ulushi 62% ni tashkil etdi. Endi e’tiborni o‘sish ko‘rsatkichlariga qaratsak, 2017-yilda kreditlar qoldig‘i 2016-yilga nisbatan nominal jihatdan juda yuqori – 110,2 %ga o‘sganligiga guvoh bo‘lamiz ammo mana shu o‘sishning 80% dan ortiqroq qismi devalvatsiya hisobiga qolgan 31,4% qismi esa real o‘sish hisobiga yuzaga kelganini ko‘ramiz. Tijorat banklarining iqtisodiyotdagi o‘rni albatta ularning iqtisodiyot tarmoqlariga yo‘naltirayotgan mablag‘lari, ya’ni kreditlarining miqdori va hissasi orqali namoyon bo‘ladi (4-jadval). Quyidagi jadval ma’lumotlariga e’tibor qaratadigan bo‘lsak, iqtisodiyot tarmoqlari orasida sanoat eng ko‘p kredit mablag‘lari yo‘naltirilgan tarmoq ekanligini ko‘rishimiz mumkin. 2016-yilda tijorat banklari tomonidan bu tarmoqqa 18000 mlrd so‘mdan ortiq kredit ajratilgan va bu umumiy kreditlarning 34.9% ini tashkil etgan bo‘lsa 2017-yilda qariyb ikki yarim barobarga ortib 45223 mlrd so‘mga yetgan va bu umumiy kreditlarning 40,9 % ini tashkil etgan. Qishloq xo‘jaligi tarmog‘iga 2016-yilda 3030 mlrd so‘mdan ortiq kreditlar ajratilgan bo‘lib 2017-yilda kreditlar hajmi 4,7 trln so‘mga yetgan va bu jami kreditlardagi 4.3 % lik ulushni tashkil etadi. Transport va kommunikatsiya sohasi sanoatdan keying eng ko‘p kredit ajratiladigan tarmoq sanaladi. 2016-yilda bu tarmoqqa 7000 mlrd so‘mdan ortiq kredit ajratilgan bo‘lsa, 2017-yilda ikki barobardan ortiqroqqa oshib 16205 mlrd s’mga yetdi kreditlarning summasi va jami kreditlarda 14,7% ulushga egalik qildi. Jismoniy shaxslarga berilgan kreditlarning ham salmog‘i sezilarli bo‘lib 2017-yilda ularga 13600 trln so‘mlik kreditlar ajratilib otgan yilga nisbatan 45% ga o‘sib, jami kreditlarda 12,3% ulushga egalik qilgan. Qurilish sohasiga esa so‘ngi yilda 3424 mlrd so‘m kredit ajratilgan. Qolgan barcha sohalarga esa 2017- yilda jami kreditlarning 25% ulushi to‘gri keladi. Umumiy olib qaraganda tujorat banklarmizning iqtisodiyot tarmoqlarnini qo‘llab quvvatlashdagi ishtirokini ijobiy baholash mumkin, fikrimcha. |