Toshkent Tibbiyot Akademiyasi Urganch Filiali

Yüklə 15,04 Kb.

1 2 3 4 5

BIOGEN ELEMENTLAR

BIOGEN ELEMENTLAR

Organizmdagi miqdori bo‘yicha biogen elementlar quyidagicha sinflanadi:
Makrobiogen elementlar — organizmdagi umumiy miqdori 1% va undan ortiq bo‘lgan elementlar. Bularga O, C, H, N, Ca, P misol bo‘ladi;
Oligobiogen elementlar — organizmdagi miqdorlari 0,01—1% ni tashkil etadigan elementlar. Bunday elementlarga Mg, Fe, K, Na, Cl, S kiradi; ,
Mikrobiogen elementlar — organizmdagi miqdori 0,01% dan kichik bo‘lgan elementlardir (Au, Se, Bi, Hg, Br, I va boshqalar).

Odam organizmida davriy sistemadagi elementlardan 80 dan ortig‘i saqlanib, ular o‘zaro nafaqat bajaradigan biologik xossalari, umumiy miqdori bilangina emas, balki turli a`zo va to‘qimalarda o‘zgacha taqsimlanishi bilan ham farqlanadi. Elementlarning turli a`zolarda o‘zaro farqli ravishda tarqalganligi ularning topografiyasi deb ataladi.
Elementlarning ma’lum bir a`zo va to‘qimalarda taqsimlanish miqdori tashqi muhitning qator omillariga, iste’mol qiladigan asosiy mahsulot turlari va miqdoriga, insonning yoshiga, jinsiga, mehnat turiga va boshqalarga bog‘liq bo‘ladi.

Biogen elementlarning organizmdagi ta’siri ularning miqdoriga ham bog‘liq bo‘lib, ularning ta’sir tabiati ikki turga bo‘linadi.:
Biotik ta’sir. Bunday ta’sir turi biogen elementlarni organizmda saqlanadigan miqdor chegaralarida qo‘llanishida kuzatiladi. Biogen elementlar bunday miqdorlarda ishlatilganda o‘z biologik faolligini organizmning fiziologik to‘siqlarini (bar`erlarini) qo‘zg‘atmagan va ular tomonidan qarshi ta’sir ko‘rsatilmagan sharoitda amalga oshiradi.
Toksiko-farmakologik ta’sir. Biogen elementlarning biotik miqdoridan ancha yuqori bo‘lgan konsentratsiyalarda ishlatilishi fiziologik to‘siqlarning (hujayra membranalari va boshqalar) «funksional buzilishi» orqali o‘tadi va ko‘p hollarda zaharlovchi ta’sir ko‘rsatadi

Yüklə 15,04 Kb.

Dostları ilə paylaş:

1 2 3 4 5