To‘yliyev Ilyosbek ec-05-20D

Suzib yuruvchi (shiddatli) inflyatsiya:

• Bunda narx-navo tezroq o’sib ishsizlik ko’paya boshlaydi. Baholarning yillik o’sishi 10-100%(ba’zida 200%) gacha bo’lishi mumkin.Inflyatsiyaning buturi rivojlanayotgan mamlakatlarga xosdir.
• M-N:

Rossiya	2001 yil	18%
O’zbekiston	2001yil	24%
O’zbekiston	2002yil oyiga	1.6%

Giper inflyatsiya:

• Bunday inf. Mamlakatlar iqtisodiy rivojlanishining inqirozli davriga mos keladi baholarning o’sish sur’ati yiliga 200% dan oshib ketadi aholining yashash sharoiti qiyinlashib korxonalar faoliyati yomonlashadiva ular nima qilib bo’lsa xam chet el valyutasini sotib olishga harakat qiladilar. Hozirgi davrga kelib baholar oyiga 50% dan oshganda giperinflyatsiya deb qabul qilingan.

Inflyatsiyani oldini olish uchun avvalo uning darajasini aniqlab olish zarur.

• Inflyatsiya darajasi ko’rsatkichi J
• Oldingi davrdagi narx o’sishi V1
• Keyingi davrdagi narx o’sishi V2

V2- V1

J = ---------------------- * 100

V1

• M-n: V1=110, V2=140 bo’lsa, bunda J=27,27% bo’ladi

Inflyatsiyani oldini olish uchun davlat tomonidan qo’llanadigan chora – tadbirlar:

• Pul emissiyasi to’xtatiladi;
• Ishlab chiqarishning o’sishi rag’batlantiriladi;
• Aholining puli banklarga jalb qilinadi;
• Pul islohoti o’tkaziladi

Pul islohoti:

• Bu pul muomilasini barqarorlashtirish maqsadida davlat tomonidan pul tizimini o’zgartirilishiga aytiladi. Qadrsizlangan pul birligi bekor qilinadi va o’rniga yangi pul chiqariladi.
• M-n: O’zbekistonda pul islohoti 1994 yilda o’tkazilgan va respublika mustaqil davlat sifatida milliy pul birligiga ega bo’lgan.