Transport va logistika” fakulteti «Avtomobil servisi» yo’nalishi k 105-21 guruh talabasi Muhammadjonov Azizbekning Materialshunoslik fanidan tayyorlagan mustaqil ishi

. Magniy olinadigan eng muhim xom ashyo magnezit, dalamit, karnolit va boshqalardir. Sanoatda magniy olishning ikki usuli – termik va elektrolitik usuli bor. Termik usuli magniy oksidni biror qaytaruvchi, masalan, ko‘mir, alyuminiy, kremniy va shu kabilar yordamida to‘g‘tridan-to‘g‘ri magniygacha qaytarishdan iborat. Misol: Mg0 + C = Mg + C0 Bunda, temperatura 1000 0S atrofida bo‘lishi shart. Elektrolitik usulda magniy olishda uning har kilogramiga 20-25 Kilovattsoat elektroenergiyasi sarflanadi va undan tashqari bu usuldagi xom ashyo juda toza bo‘lishi lozim. Magniy dyuralyuminiy va magnaliy kabi keng tarqalgan alyuminiy qotishmalarining ancha puxtaligiga sababchidir. Bo‘larda 0,8% (dyuralyuminiyda) 8-10% gacha (magnaliyda) bo‘ladi.

• 
  . Magniy olinadigan eng muhim xom ashyo magnezit, dalamit, karnolit va boshqalardir. Sanoatda magniy olishning ikki usuli – termik va elektrolitik usuli bor. Termik usuli magniy oksidni biror qaytaruvchi, masalan, ko‘mir, alyuminiy, kremniy va shu kabilar yordamida to‘g‘tridan-to‘g‘ri magniygacha qaytarishdan iborat. Misol: Mg0 + C = Mg + C0 Bunda, temperatura 1000 0S atrofida bo‘lishi shart. Elektrolitik usulda magniy olishda uning har kilogramiga 20-25 Kilovattsoat elektroenergiyasi sarflanadi va undan tashqari bu usuldagi xom ashyo juda toza bo‘lishi lozim. Magniy dyuralyuminiy va magnaliy kabi keng tarqalgan alyuminiy qotishmalarining ancha puxtaligiga sababchidir. Bo‘larda 0,8% (dyuralyuminiyda) 8-10% gacha (magnaliyda) bo‘ladi.
  

Magniy uncha puxta bo‘lmaganligi tufali toza holda konstrukciya materiali sifatida ishlatib bo‘lmaydi.magniy qotishmalarining solishtima og‘irligi kichik bo‘lib 1,8 ga teng. Bu qotishmalarning yangi bir afzallikga, ya’ni yuqori mexanik sifatlariga ega. Magniy qotishmalari solishtirma puxtaligi (uzulishga vaqtli qarshilikning solishtirma og‘irlikka nisbati) jihatidan asosiy keng tarqalgan alyuminiy qotishmasi – dyuralyuminiyga yaqin turadi. Magniy votishmalari ba’zan «elektron» deb ataladi. Magniy qotishmalari konstrukciyalarini englillashtirish zarur bo‘lgan hamma erda, ayniqsa transport hamda mashinasoxlikda ishlatish maqsadga muvofiqdir. Samoletlar matorlarining xilma-xil detallari aeroplan va to‘plarnig g‘ildiraklari, moy va benzin solinadigan baklar, radio apparatlarning detallari, temir yo‘l vagonlarining, metro vagonlarining, tramvaylarning, avtobus va troleybuslarnin qoplamalari, stanoklarning detallari, ko‘chma asboblar, ro‘zg‘or asboblari – bo‘larning hammasi magniy qotishmalari ishlatsa bo‘ladigan sohalarning bir bo‘lagi.

• 
  Magniy uncha puxta bo‘lmaganligi tufali toza holda konstrukciya materiali sifatida ishlatib bo‘lmaydi.magniy qotishmalarining solishtima og‘irligi kichik bo‘lib 1,8 ga teng. Bu qotishmalarning yangi bir afzallikga, ya’ni yuqori mexanik sifatlariga ega. Magniy qotishmalari solishtirma puxtaligi (uzulishga vaqtli qarshilikning solishtirma og‘irlikka nisbati) jihatidan asosiy keng tarqalgan alyuminiy qotishmasi – dyuralyuminiyga yaqin turadi. Magniy votishmalari ba’zan «elektron» deb ataladi. Magniy qotishmalari konstrukciyalarini englillashtirish zarur bo‘lgan hamma erda, ayniqsa transport hamda mashinasoxlikda ishlatish maqsadga muvofiqdir. Samoletlar matorlarining xilma-xil detallari aeroplan va to‘plarnig g‘ildiraklari, moy va benzin solinadigan baklar, radio apparatlarning detallari, temir yo‘l vagonlarining, metro vagonlarining, tramvaylarning, avtobus va troleybuslarnin qoplamalari, stanoklarning detallari, ko‘chma asboblar, ro‘zg‘or asboblari – bo‘larning hammasi magniy qotishmalari ishlatsa bo‘ladigan sohalarning bir bo‘lagi.