Türk Neonatoloji Derneği yenġDOĞanda sivi ve elektrolġt dengesġ rehberġ – 2016

32 

 

sodyum miktarı az, normal veya artmış; aynı şekilde de vücut su miktarı artmış, normal veya 

az olabilir. Yenidoğan döneminde hiponatremi, erken (ilk bir haftada) ve geç (ilk bir haftadan 

sonra, ilk bir ay içinde) olarak sınıflandırılabilir.  

Hiponatremi  oluşumda  2  temel  mekanizma  vardır.  Erken  dönemde  gelişen  hiponatremi 

genellikle  su  fazlalığına  bağlı  iken,  geç  hiponatreminin  nedeni  genellikle  negatif  sodyum 

dengesidir: 

1.Su  fazlalığı  (dilüsyonel  hiponatremi).  Genellikle  anneye  doğum  sırasında  ya  da  bebeğe 

doğum  sonrası  dönemde  fazla  serbest  su  verilmesi  veya  su  atılımının  azalmasına  bağlıdır. 

Perinatal  dönemde  su  atılımının  azalmasının  en  önemli  nedeni  ozmotik  nedenlere  bağlı 

olmayan  vazopressin  salınımıdır  (uygunsuz  ADH  salınımı)  ve  perinatal  asfiksi,  respiratuvar 

distres, bilateral  pnömotoraks, intraventriküler kanama veya bazı  ilaçların  kullanımına bağlı 

(morfin, barbitürat, karbamazepin) olabilir.  

2.Sodyum  azlığı.  Yetersiz  sodyum  alımından  ya  da  sodyum  atılımının  fazla  olmasından 

kaynaklanır.  Özellikle  gestasyon  yaşı  28  haftanın  altında  olan  bebeklerde  böbreklerden 

sodyum  atılımının  fazla olması  önemli  bir  nedendir.  Tablo 14’de  yenidoğanda hiponatremi 

nedenleri görülmektedir. 

Tablo 14: Yenidoğanda hiponatremi nedenleri 

Su fazlalığı 

    Aşırı su alımı 

       Anneye: doğum sırasında sodyumsuz fazla sıvı 

       Bebeğe: fazla i.v. sıvı, uygunsuz hazırlanan mama 

   Yetersiz atılım 

       Uygunsuz ADH sendromu 

       Glukokortikoid eksikliği 

       İlaçlar (indometazin, ibuprpfen) 

       İntrensek böbrek yetersizliği 

KarıĢık 

Su fazlalığı + Na azlığı 

       Sodyum içermeyen sıvıların infüzyonu 

       BPD’de uzun süreli diüretik kullanımı   

 

Su fazlalığı > Tüm vücut Na fazlalığı  

(ödem oluşturan durumlar) 

       Karaciğer yetersizliği 

       Konjestif kalp yetersizliği 

       Nefrotik sendrom 

 

Sodyum azlığı 

Yetersiz alım 

      Annede: aşırı laksatif, diüretik kullanımı 

      Bebekte: parenteral / enteral beslenmede Na azlığı 

Aşırı kayıp     

      Renal 

 

Prematürite 

Tübüler disfonksiyon 

ABY poliürik fazı 

 

Diüretikler (ksantinler dahil) 

     Endokrin 

 

Tuz kaybeden tip KAH 

               Hipoaldosteronizm 

               Hipotiroidizm 

     Gastrointestinal 

 

Kusma, diyare 

Stoma kayıpları  

NG drenaj  

     Santral sinir sistemi 

Eksternal BOS drenajı 

               Serebral tuz kaybı 

     Diğerleri 

              Plevral effüzyon, asit, 

              Üçüncü alana kayıp (ileus, NEK,  

                 sepsise bağlı    kapiller kaçak) 

              Yanık, kistik fibrozis 

---

33 

 

 Klinik  

Hiponatremide ozmolalite azaldığı için ESS kompartmanından İSS kompartmanına su 

akışı  olur  ve  hücreler  şişmeye  başlar.  Hiponatreminin  klinik  bulguları  primer  olarak 

nörolojiktir ve hipoozmolalitenin neden olduğu beyin ödemine bağlıdır. Sık görülen bulgular 

emmede azalma, kusma, letarji, irritabilite, konvülziyon, koma olup, beyin sapı herniasyonu 

ve solunumun durması ile sonlanabilir. Klinik bulgular hem hiponatreminin gelişme süresine 

hem  de  ağırlığına  bağlıdır.  Hiponatremi  yavaş  bir  şekilde  gelişirse,  beyinde  hücre  içi 

ozmolalite  azaltılarak  hiponatremiye  adaptasyon  sağlanmaya  çalışılır.  Hücre  içindeki  Na  ve 

Cl, ESS kompartmanına geçer; süreç daha kronik ise aminoasit gibi intrasellüler ozmoller de 

kaybedilir. Bu nedenle kronik hiponatremisi olan bir bebekte serum sodyumu 110 mEq/L bile 

olsa asemptomatik olabilirken, başka bir hastada serum sodyumu 140 mEq/L’den 125 mEq/L 

düzeyine ani olarak düştüğünde konvülziyon gelişebilir. 

 

Tanı 

Sıvı  dengesi,  tartı  değişiklikleri,  ilaç  kullanımı  (özellikle  diüretikler)  ve  altta  yatan 

hastalık/hastalıklar  ile  ilgili  klinik  bilgiler  ve  plazma  ve  idrar  ozmolalitesi  ölçümleri  ayırıcı 

tanıya  yönlendirir.  İlk  adım,  gerçek  hiponatremi  ile  psödohiponatreminin  ayırımının 

yapılmasıdır.  Gerçek  hiponatremisi  olan  bebekler  hipovolemik,  hipervolemik  ve  övolemik 

olabilirler.  Hipervolemiyi  gösteren  ödemli  görünüm,  asit,  pulmoner  ödem,  plevral  efüzyon 

veya  hipertansiyon,  hipovolemiyi  düşündüren  dehidratasyon  bulguları  olup  olmadığı  not 

edilmelidir.  Hipovolemik  hiponatremide  olayın  renal  mi  ekstrarenal  mi  olduğunu  anlamak 

için idrar Na düzeyi gönderilmelidir (Şekil 5).  

---

34 

 

 

ġekil 5. Yenidoğanda hiponatremi ayırıcı tanısı için algoritma

8

 

Tedavi 

Genel Kurallar 

Öncelikle bazı sorulara yanıt aranmalıdır: 

1.Hasta nöbet geçiriyor mu? 

2.Hastaya ne kadar serbest su ve sodyum verilmekte? 

3.Hasta hipovolemik mi? Hipervolemik mi? İdrar çıkışı nasıl? 

4.Hastaya tuz kaybettirici ilaçlar verilmekte mi? 

1.Serum Na düzeyi <120 mEq/L, hiponatremik konvülziyon yok:  

Hacim  durumuna  bakılmaksızın,  serum  Na  değerini  120  mEq/L  düzeyine  çıkarmak 

üzere %3  NaCl  4-6  saat  içinde verilir (Na içeriği 513 mEq/L veya yaklaşık 0.5 mEq/mL). 

Her 1 mL/kg %3NaCl  uygulaması  ile serum sodyum  düzeyinde 1mEq/L  artış  beklenir (ESS 

vücut  ağırlığının  %50’si  olduğu  varsayıldığında),  artış  hızı  saatte  1mEq/L  üzerinde 

olmamalıdır.   Na düzeyi 120 mEq/L değerine ulaştığında tam düzeltmeye daha yavaş olarak 

devam edilmelidir (günde en fazla 12 mEq/L veya saatte 0.5 mEq/L).   

2.Akut  hiponatremiye  bağlı  SSS  bulguları  veya  konvülziyon  varsa  genellikle 

antikonvülzanlara  dirençlidir  ve  nedeni  beyin  ödemidir.  Beyin  ödeminin  hızlıca  geri 

döndürülebilmesi amacıyla %3  NaCl  2  mL/kg  10-15  dk  içinde verilir, semptomlar devam 

ediyorsa aynı uygulama ikinci ve üçüncü kez yapılabilir. Semptomlar ortadan kalktıktan sonra 

düzeltmeye daha yavaş olarak devam edilmelidir (günde en fazla12 mEq/L). 

Serum Na < 135 

mEq/L

Plazma 

ozmolalitesi       

<280 

mOsm/kgH2O

İdrar ozmolalitesi                  

< 100 

mOsm/kgH2O 

Aşırı su alımı

İdrar ozmolalitesi                   

> 100 

mOsm/kgH2O

Hipovolemi

İdrar Na < 20 mEq/L:     

ekstrarenal kayıplar

İdrar Na>20mEq/L:

renal kayıplar 

(diüretikler, ozmotik 

diürez, serebral tuz 

kaybı, nefropati)

Övolemi veya 

Hipervolemi

İdrar Na >20mEq/L:

ABY, KBY, 

Uygunsuz ADH  

İdrar Na <20mEq/L:

Ödeme neden olan 

durumlar

Plazma 

ozmolalitesi  

Normal  veya  

>280 

mOsm/kgH2O

Psödohiponatremi

Hipertonik 

hiponatremi 

(hiperglisemi,mannitol)

---