Tushunish va tushuntirishning dialektikasi

Germenevtik doira dialektik xususiyatga ega: unda to’liq va chuqur tushunishdan yanada to’liqroq

va chuqurroq tushunishga tomon harakat sodir bo’ladi, mazkur harakat jarayonida tushunishning

yanada keng ufqlari namoyon bo’ladi.

Tushunishni hozirgi davrga bog’lash kerakmi?

Mazkur masala yuzasidan ikki asosiy qarash mavjud:

Mazkur masala yuzasidan ikki asosiy qarash mavjud:

A) Kerak emas. Mazkur qarashga ko’ra, matnni muvofiq tarzda tushunish unga muallif

yuklagan ma’noni ochib berishni nazarda tutadi. Ya’ni muallif yuklagan ma’noni hyech qanday

qo’shimcha va o’zgartirishlarsiz, mumkin qadar sof shaklda aniqlash lozim. Lekin amalda bunday

bo’lmaydi, zero, har bir davr matnga (masalan, san’at asarlariga) o’z mezonlari bilan yondashadi.

B) Tushunish jarayoni muqarrar ravishda tushunishga harakat qilinayotgan narsaga qo’shimcha ma’no yuklash bilan bog’liq. Binobarin, matnni muallif qanday tushungan bo’lsa, shunday tushunishning o’zi yetarli emas. Demak, tushunish ijodiy jarayon va u muallif yuklagan ma’noni aynan aks ettirishnigina emas, balki unga tanqidiy baho berish, ijobiy jihatlarini saqlab qolish, ma’noni hozirgi voqyelikning mazmuni bilan boyitishni nazarda tutadi.

B) Tushunish jarayoni muqarrar ravishda tushunishga harakat qilinayotgan narsaga qo’shimcha ma’no yuklash bilan bog’liq. Binobarin, matnni muallif qanday tushungan bo’lsa, shunday tushunishning o’zi yetarli emas. Demak, tushunish ijodiy jarayon va u muallif yuklagan ma’noni aynan aks ettirishnigina emas, balki unga tanqidiy baho berish, ijobiy jihatlarini saqlab qolish, ma’noni hozirgi voqyelikning mazmuni bilan boyitishni nazarda tutadi.

Hozirgi zamon fransuz germenevtikasining vakili Pol Rikerning fikricha, tushunish hech qachon bilishdan ajralmaydi, balki «ma’noni o’zlashtirish faoliyatining bosqichi» hisoblanadi.

Tushunish – fikr yuritish orqali simvolda yashirin ma’noni aniqlash demak. Bunda Riker quyidagi

Tushunish – fikr yuritish orqali simvolda yashirin ma’noni aniqlash demak. Bunda Riker quyidagi