U rga nch davlat u n IV er siteti kimyo kafedrasi Qo‘lyozma huquqida

Sitratli metod (Turkevich metodi). Bu metodni 1951-yilda Turkevich
yaratgan. Turkevich bu metod asosida daslab oltin nanozarrachalarni sintezlagan.
Buning uchun eritma muhitida AuCl3 ni sitrat natriy bilan qaytarib oltin
nanozarralarini olingan. Shu tajribaga o ‘xshash tarizda AgClO4 eritmasida natriy
sitrat bilan kumush nanozarrachalari sintezlangan.
Borgidridli metod. Bu metod bugungi kunda keng tarqalgan usullardan biri
hisoblanadi. Bu metodda biror stabillashtiruvchi agent eritmasi muhitida 0oC da
Ag+ ionlarini NaBH4 bilan qaytarib kumush nanozarrachalari (d=1— 10nm)
sintezlanadi.
Organik qaytaruvchi moddalar bilan olish metodi. Kumush tuzlarining
ammiakli kompleks birikmalarini organik qaytaruvchilar asosan, aldegidli guruhli
organik birikmalar ishtirokida qaytarib kumush nanozarralarini olinadi.
[Ag(NH
3
)2|f(aq) + RCHO(aq) —
Ag(s) + RCOOHfaq),
Kumush nanozarrachalarini o ‘lchami eritma muhiti temperaturasiga bog‘liq.
Masalan, 27, 30, 35oC haroratda mos ravishda zarrachalarning o ‘rtacha diametrlari
40

---

20, 30 va 40 nm ga teng o‘lchamli bo‘lib, hosil bo ‘ladi. Eritmadagi kumush

nanozarrachalari UB-spektrlari 418-460 nm sohalarda yutilish namoyon qiladi.
1
.
6
­
1
.
4
­
0
)
1.2-
O
£
1
.
0
-
L_
О
<л
0 .8 -
_Q
<
0
.
6
­
0
.
4
­
0
.
2
­
300
400
500
600
700
800
Wavelength (nm)
13-rasm. Kumush nanozarralari eritmasi va UB-spektri
Oltin nanozarrachalarini olishning bir qancha usullari bor. Ulardan biri AuCl3
eritmasiga metanolni qaytaruvchi va alkantiollarni stabillashtiruvchi agent sifatida
ta ’sir qildirganda oltin nanozarralari hosil bo‘ladi.
Mis nanozarralarini sintezlashning ham bir qancha metodlari mavjud.