Ularning malakasini oshirish hududiy markazi aniq va tabiiy fanlar metodikasi kafedrasi biologiya fanidan amaliy

III. Hujayrada energiya almashinuviga doir quyida berilgan masalalarni 

yeching.
1)

675 g glyukoza fermentlar ishtirokida aerob sharoitida bosqichma - bosqich

parchalansa qancha energiya hosil bo’ladi? 
BERILGAN: C6 H12 O6 →2sut kislota + 2 ATF + Q → 6CO6 + H2 O + 36
ATF + Q ↑ 
Massa : C6 H12 O6 =180g
Bosqichma –bosqich parchalanishda hammasi bo`lib, 2800 kj Q ajraladi. 
675 g = ? Q
YECHISH: 180g ------ 2800kj 
675 g------x
X=
675*2800 = 1890000:180=10500 kj 

180g

JAVOB: 675 g C6 H12 O6 to`liq parchalansa, 10500 kj energiya ajraladi.
2) 

Glikoliz jarayonida 4500 g glyukoza parchalangan bo’lsa, hujayrada qancha

sut kislota hosil bo’ladi? 
BERILAN: 180g C6 H12 O6 parchalansa, 2 mol sut kislota hosil bo`ladi. 

4500 g C6 H12 O6 parchalansa =?

---

67 
YECHISH: 180g-----2 

4500 ----x

X=4500*2 =9000: 180= 50 mol
180
JAVOB: 4500 g C6 H12 O6 parchalanishidan 50 mol sut kislota hosil bo`ladi. 
3) Muskullarda 7 mol glyukoza parchalandi. Shundan 3 mol glyukoza kislorod 

ishtirokida, 4 mol glyukoza kislorod ishtirokisiz parchalandi. Qancha CO

2
, H

2
O,

sut kislota hosil bo`ladi.
BERILGAN: 7mol glukoza
3 mol C6 H12 O6 aerob parchalangan
4 mol C6 H12 O6 anaerob parchalangan 
CO
2
=? H

2
O=? Sut kislota =? 

YECHISH: C6 H12 O6 + 6O
2

→ 6CO
2

+ 6H

2
O

3 C6 H12 O6 + 18O

2
→ 18CO

2
+ 18H

2
O

C6 H12 O6
→ 2C

3
H

6

O
3

4 C6 H12 O6

→ 8C

3
H

6

O
3

JAVOB: 3 mol glyukoza kislorodli muhitda parchalansa, 18 mol CO

2
va 18

mol H
2
O

ajraladi. 4 mol glyukoza kislorodsiz muhitda parchalansa, CO

2
va H

2
O hosil bo`lmaydi. Faqat 8 mol sut kislota (C

3
H

6

O
3
) hosil bo`ladi. 

4 ) Anaerob nafas olish jarayonida sitoplazmada 14 molekula sut kislota hosil 

bo’ldi. Parchalangan glyukozaning miqdorini aniqlang .

BERILGAN: O
2
li muhutda 14 molekula sut kislota 

Parchalangan C

6
H

12
O

6 

=?
YECHISH: 1mol C6 H12 O6 

→ 2mol C

3
H

6

O
3

x C6 H12 O6

→ 14 mol C

3
H

6

O
3

x= 14*1 =14:2=7 

2
JAVOB: 7 molekula glyukoza parchalangan. 

---

68 

5) Dissimilatsiya jarayonida 7 mol glukoza parchalangan. Agar 2 mol glukoza

to`liq parchalangan bo`lsa, qancha (mol) ATF sintezlangan? 
BERILGAN: 7 mol C6 H12 O6 parchalangan
2 mol C6 H12 O6 to`liq parchalansa, 
ATF=?
YECHISH:
1mol C
6
H

12
O

6

→38mol ATF 1mol C

6
H

12
O

6

→2mol
ATF

2 mol C
6
H

12
O

6

→ xmol ATF 5 mol C

6
H

12
O

6

→ x mol
ATF

X= 38*2= 76:1= 76 mol X= 5*2=10:1=10 mol
ATF

7 mol C
6

H

12
O

6

2 mol to`liq parchalangan 

76+10=86 ATF
5 mol to`liqsiz parchalangan 
JAVOB: 2 mol glyukoza to`liq parchalansa, 86 mol ATF hosil bo`ladi.