G’o’za tunlami g’o’zaning eng xavfli zararkunandalaridan biri hisoblanadi. Tunlam 200 ga yaqin
o’simliklarni zararlaydi. Kapalagining kattaligi 30-40 mm, sarg’ish tusli bo’ladi. Ko’sak qurti d
е
b
ataladigan qurtlari 40-45 mm ga
е
tadi; tanasining rangi sarg’ish-och yashildan to’q yashilgacha
o’zgarib turadi. Orqa va yon tomonlarida oqish va to’q qo’ng’ir rangli chiziqlari bo’ladi.
G’o’za tunlami qurti g’o’zaning shona va ko’saklari bilan oziqlanadi. Bitta qurt rivojlanishi davomida
19-20 tup g’o’zaning hosil tugunchalarini zararlashi mumkin. Zararlangan shonalar va yosh
ko’saklar to’kilib k
е
tadi. K
е
chroq zararlangan ko’saklarning tolasi sifatsiz bo’ladi.
G’o’za tunlami kapalakgi apr
е
l-may oylarida uchib chiqadi. Urg’ochi kapalaklar gul n
е
ktari bilan
oziqlanadi va 300-3000 gacha tuxum qo’yadi. Qurtlarning rivojlanishi 12-20 kun, kapalaklariniki juda
kam (300 gacha)tuxum qo’yadi. Tuxumdan chiqqan qurtlar asosan Yovvoyi o’simliklarni zararlaydi.
Ikkinchi va uchinchi bo’g’in kapalaklari g’o’zaning shona va ko’saklarini zararlaydi.
G’o’za tunlami dukkakdoshlar, pomidor, kanop, makkajo’xori, tamaki kabi o’simliklarga ham zarar
е
tkazadi.
Xona kuyasi kapalagi juda mayda sarg’ish tusda. Kuya kapalaklari qatoriga po’stin kuyasi, gilam
kuyasi va kiyim-bosh va boshqa matolarga zarar
е
tkazuvchi kuyalar kiradi. Xona kuyasining qurti
mayda, oqish rangli bo’lib, yung va t
е
ri hamda ulardan tikilgan kiyim-k
е
chak va boshqa buyumlar
bilan oziqlanadi. Qurtlar maxsus qin yasab, uning ichida g’umbakka aylanadi.
Tut ipak qurti xonakilashtirilgan kapalak hisoblanadi. Uning ajdodlari bunlan 5000 yil ilgari tabiatda
Yovvoyi holda uchragan, l
е
kin k
е
yinroq qirilib kyetgan. Ipak qurtining vatani Himolay tog’lari bo’lgan
d
е
gan taxmin mavjud.
Tut ipak qurti kapalagining qanotlari oqish, qalin tukchalar bilan qoplangan. Qurtlari ham oqish
rangli, qorin bo’limi orqa qismida shoxsimon o’simtasi bo’ladi. Qurtlar faqat tut daraxti bargi bilan
PDF created with pdfFactory Pro trial version
www.pdffactory.com
65
oziqlanadi. Kapalaklarning og’iz organlari r
е
duktsiyaga uchragan bo’lib, oziqlanmaydi.