Улугбек мби doc

rivojlanish fenologiyasi 
 
(Toshkent viloyati “Qo’yliq” agrofirmasi, Ortiqov.U.D., 2010 y.) 
Oylar
Sentyabr
Oktyabr 
Noyabr 
Dekabr 
O’n kunliklar
I 
II 
III 
I 
II 
III 
I 
II 
III 
I 
II 
III 
1 – avlod
+
●
─
2 – avlod
+
●
─
3 – avlod
+
+
●
─
4 – avlod 
+
+
─
5 – avlod
●
+
●
─
+
6 – avlod
+
●
─
7 – avlod
+
+
Izoh:
+
- o’rgimchakkana yetuk fazasi;
●
– tuxumi;
─
- lichinkasi(nimfa)
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

23
Shu davrda o’rgimchakkana issiqxonada 6 ta to’liq avlod berib rivojlangan 
va bir avlodining rivojlanish davri issiqxona harorati hamda o’simlikning xolatidan 
kelib chiqib 14-15 kundan 19-20 kungacha davom etgan. 
Issiqxona sharoitida kanaxo’r trips, stetorus, oltinko’z lichinkalari, orius 
qandalalari kam miqdorda uchrasada zararkunandaning rivojlanishiga o’z ta’sirini 
ko’rsatgan. 
Issiqxona 
oqqanoti 
(Trialeurodes 
vaporariorum 
Westw.
) 
S.N.Alimuhamedov, 
Sh.T.Xo’jayev 
(1991), 
X.Kimsanbayev, 
A.Qodirov, 
F.Zoxidov (2001), F.Yarkulov, V.N.Kuznesov (2001) ma’lumotlariga qaraganda 
issiqxona oqqanoti g’o’za, pomidor, bodring, baqlajon, loviya, kungaboqar, tamaki 
va boshqa ko’pgina ekinlarga zarar yetkazadi. 
Voyaga yetgan hasharot tanasi sarg’ish rangli 1-1,5 mm uzunlikda bo’lib, 
ikki juft unsimon oqqanotlidir. Tuxumi ovalsimon 0,24 mm uzunlikda bo’lib,
dastlabki bosqichda ular och-sariq tusli bo’ladi (3.3- rasm). 
Boshqa aleyrodidlarniki singari issiqxona oqqanotining tuxumi ham 
substratga kichik poyachasi bilan yopishadi. Nimfasi 0,8 mm uzunlikda, yapaloq 
ovalsimon, maxsus tukchalar bilan qoplangan. Oqqanot chala rivojlanuvchi 
hasharot bo’lib, tuxum 1-4 yoshli lichinka, nimfa va voyaga yetgan hasharot 
fazalarini o’taydi. Tuxumdan chiqqan lichinkasi yapaloq, kam harakatchan bo’lib,
3 juft oyoqli hamda qizil ko’zli bo’ladi. Tuxumdan yangi chiqqan lichinka 
birinchi yoshda 0,3 mm bo’lib, dastlabki 15 saot davomida o’zi yopishadigan 
qulay joy qidirib faol harakat qilgan, keyin oziqlana boshlagan va harakatsiz 
bo’lib, mum qavat bilan qoplangan, bargni so’ra boshlagach harakatsiz hayot 
kechirgan. Birinchi yoshidagi lichinkalar yuqori harorat va havoning namligi past 
bo’lishiga sezuvchan bo’lib, bu fazaning davomiyligi 4-6 kun bo’lgan. 
Lichinkaning ikkinchi yoshida tanasi yaltiroqligi sababli uni bargda kuzatish qiyin 
bo’lgan. Gavdasini uzunligi 0,4 mm bo’lib, 1-3 kun rivojlangan. 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

24