Ün ey m im arlı
Yüklə 1,2 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DOSYA
- MİMARLIK |EYLÜL2013
DOSYA KENT
ALGILAMASI ÜZERİNE BİR DENEME
Doktor
Adana Tabip Odası Başkanı “Kent, içinde barındırdığı her türlü insan ve her türlü yaşamla karmaşık, dinamik ve romantik, aynı zamanda korkutucu bir yerdir. Kentsel imge ve algı geliştikçe dikkatli ve daha eleştirel bir toplum yapısı ortaya çıkacaktır. Eksiklikleri saptadığımız noktada kentsel tasarım için baskı unsuru olabilmeliyiz. Bu kentsel tasarım görsel zevkin ve sanatın gelişmesine yardımcı olacak, sanat ve toplumun bir arada büyümesi kentten alınan keyfi daha da arttıracaktır.” Günümüzde nasıl görsel bombardımandan kaçmak mümkün görülmüyorsa modern kent yaşamında da estetiği olmayan görsel saldırı- dan kaçmak mümkün olmamaktadır. Ancak bu görsel saldırıyı toplumun karmaşık yapısı içinde günlük faaliyetler içinde daha canlı kılmak ken- tin anlamını güçlendirecektir. Bunun için çev- resel imgeyi oluşturacak yeni nesneler oluştu- rulmalıdır. Bu yeni nesne kent bileşimini ortaya çıkaran farklı fiziksel özelliklere sahip olmalıdır. Bir kenti algılamamızdaki en önemli şey kentin imgesel varlıklarıdır. Bu imgesel varlıklar kentin kimliği, yapısı ve anlamı üzerinde kişide kentin tekliğini veya tekilliğini belli etmeli, dokusal ve duygusal olarak bir anlam içermelidir. Bu imge- sel kent kimliğini ifade eden yapının görsel algısı onun anlamıyla bütünleşmelidir. Amacımız algısal dünyamızda kimlik ve yapıya olan gereksinimimizi ortaya koymak ve bunu kentin çevreyle olan ilgisi- ne dikkat çekmektir. Kentsel veya çevresel algımızı genişletmek ve derinleştirmek için uzun süreli bir gelişimden geçmemiz de kaçınılmazdır. Kentsel imgelerin kendi yaşadığımız yerlerdeki rolünü anlayabilmek için bazı kentsel alanlara dikkatlice bakmamız, kentte yaşayanlarla konuş- mamız, görsel gerçeklikle imgelerin karşılaştırıl- ması yoluyla kent için hangi imgelerin daha güçlü olduğuna karar vermemiz gereklidir. Kent, içinde barındırdığı her türlü insan ve her türlü yaşamla karmaşık, dinamik ve romantik, aynı zamanda kor- kutucu bir yerdir. Kentsel imge ve algı geliştikçe dikkatli ve daha eleştirel bir toplum yapısı ortaya çıkacaktır. Eksiklikleri saptadığımız noktada kentsel tasarım için baskı unsuru olabilmeliyiz. Bu kentsel tasarım görsel zevkin ve sanatın gelişmesine yar- dımcı olacak, sanat ve toplumun bir arada büyü- mesi kentten alınan keyfi daha da arttıracaktır. Kent imgesini oluşturan öğelerin çoğu, kentle olan ilişkileriyle öne çıkar. Geniş görünümlü bir park, kentin simgesi olan bir heykel, görsel veya plastik sanat çalışmaları, kente özgü binalar, yollar, kültür merkezleri, dinsel mekânlar, şehrin eski ve yeni yerleşimi arasındaki uyum kişilerin zihinsel algılarında iz bırakmalıdır. Kentler tek bir birey için oluşturulmamıştır. Geç- mişleri, meslekleri, mekânları, alışkanlıkları ve yaşanmışlıklarıyla pek çok insanı temsil ederler. Günümüzde kentler dönüşüm projeleriyle çok hızlı değiştiği ve yeni metropollerin oluşmasıyla kentli (!) toplum artık çok sık yer değiştirdiği için, kentle olan duygusal alışverişimiz azalmakta, kentin çevresini ve çehresini oluşturan imgeleri algılamamız azalmakta ve böylece insan kendi kentinde yalnız ve yabancı olmaktadır. Görünüşü ne kadar sıradan olursa olsun geliş- miş veya gelişmemiş kentlere bakmak insana özel bir zevk vermelidir. Ancak bu zevk kentin uzun zaman içinde algılanabilir olmasıyla olası- dır. Kentlerinde nesneleri görebilecekleri gözü, sesleri işitebilecekleri kulakları, koklayabilecek- leri burunları, bir dokuya dokunabilecekleri elleri ve ne olup bittiğini anlayabilecek ve his- sedebilecekleri ruhları vardır. Bir kent bir canlı gibi keşfedilmeyi bekler. Kente her gelenin veya orada yaşayanların kentin herhangi bir tarafıyla bir ilişkisi olmuştur ve bu ilişki onun imgesi, ha- tırası ve anlamlarıyla yüklüdür. Kentte yaşayan insanlar ve onların her türlü fa- aliyetleri, şehrin fiziksel, tarihî sabit yerleri kadar önemlidir. Bizlerin kent algısı bütüncül olmayıp içinde endişeleri barındıran parçalı bir algıdır. Bu yüzden zaman zaman diğer endişesi olan insanlarla birlikte oluruz. Bir kent çok çeşitli sınıf ve karakterlere sahip binlerce insan tarafından oluşturulan bir yapı olduğundan ve sürekli olarak gelişen bir yapı- lanması olduğundan algılanabilmesi de bir o kadar farklıdır. Kentin algılanması onun sadece kentsel mimarisi ile ilgili değildir. Ve bu yetme- yecektir. Bunun içine kentte yaşayanlarla birlik- te, kentin içine müzik, edebiyat, sinema, görsel ve plastik sanatlar, heykel ve fotoğraf girmelidir. Bunlar kentin görsel niteliklerini yani kentin ta- rihsel dokusunu korurken ona eklenecek tutarlı dokuların da oluşmasını sağlayacaktır. Böylece kent okunaklı bir kent yani bölgeleri, sınırları, yolları, yapıları kolayca ayırt edilebilen ve bunla- rın hepsinin bütünlüklü bir doku içinde oluştur- duğu bir alan olacaktır. Bir kentte yaşayanlar çok kolay ve hızlı hareket etmelidir. Bu ancak düzenli bir çevre ile olacak- tır. Güzel bir imge sunabilen canlı ve bütünleş- miş bir fiziksel çevrenin sosyal rolü de farklı ola- caktır. Bu aynı zamanda kişiye duygusal olarak güven duygusu da verecektir. Ancak çevredeki belirsizliklerin, labirentlerin, çarpık sokakların ve sürprizlerin de farklı bir değeri olduğu ka- bul edilmelidir. Her kentin farklı bir yaşanmışlık hikâyesi, bir dokusu, hatta bir kokusu vardır ve bir kente bakmak, onu görmek değildir. Kenti düşünmek ise daha farklı bir şeydir. Kentler üst üste geçmiş katmanlardan oluşur. Bu katmanlar sadece üzerinde yaşanmış olan uygarlıkların ka- lıntıları değildir. Kentin katmanları onu oluştu- ran mimarisi, ekonomisi, sanatı, tarihi, sosyolo- jisi, hukuku, sağlığı, yolları ve çevresel alanlarını barındıran bir bütünlüktür. Kent dediğimiz olgu binlerce yıllık birikimlerin tüm bu katmanların birbirinden ayrılmaz bütünlüğü ile oluşur. GÜNEYMİMARLIK |EYLÜL2013 | SAYI 13 | 37 Yüklə 1,2 Mb. Dostları ilə paylaş:
|