Universiteti xabarnomasi

 
3-jadval 
Statistik guruhlash asosida ishlab chiqa
rilgan gʻisht 
mahsulotlarini xududlar kesmida tahlili
1
 
№
 
Guruhlash oraligʻi
 
(mln.dona) 
Viloyatlar 
Ishlab chiqarilgan qurilish gʻishti hajmi, 
(mln. dona)
 
2019-yilda 2016-
yilga nisbatan 
oʻzgarishi
 
2016 y 
2017 y 
2018 y 
2019 y 
(+; -) 
% 
1 
“Qoniqarsiz”
 
(0-50) 
Sirdaryo 
30,5 
27,4 
42,7 
33,2 
2,7 
1,1 
Samarqand 
66,4 
68,5 
64,2 
39,4 
-27 
0,6 
Toshkent sh. 
56,1 
56,8 
53,1 
47,0 
-9,1 
0,8 
Jizzax 
27,7 
28,5 
50,7 
48,8 
21,1 
1,8 
2 
“Oʻrta”
(50-100) 
Andijon 
74,4 
62,1 
84,6 
53,7 
-20,7 
0,7 
Namangan 
82,3 
83,0 
100,5 
63,7 
-18,6 
0,8 
Navoiy 
151,9 
158,5 
115,6 
63,7 
-88,2 
0,4 
Qashqadaryo 
84,3 
116,4 
96,7 
78,9 
-5,4 
0,9 
Surxondaryo 
74,2 
87,6 
111,0 
81,2 
7 
1,1 
Fargʻona
105,2 
969,8 
121,9 
97,7 
-7,5 
0,9 
3 
“Raqobatbardosh”
 
(100-150) 
Xorazm 
139,6 
167,5 
160,3 
103,6 
-36 
0,7 
Buxoro 
162,3 
147,4 
135,3 
144,7 
-17,6 
0,9 
4 
“Innovatsion”
 
(150 va undan yuqori)
Toshkent 
363,8
 
385,9
 
517,6
 
331,9
 
-
31,9
 
0,9 
Jumladan, 2016-yilda 360 mln. dollar investitsiya sohaga jalb qilin-
gan boʻlsa, oʻtgan 2019
-
yilda ushbu koʻrsatkich 1 mlrd 332 mln
. dollarga 
yetkazildi. 
Uning 680,4 mln. dollari xorijiy investitsiya va kreditlar hisobiga toʻgʻri keladi.
4-jadval 
Qurilish materiallari sanoati aksionerlik jamiyatlarida qurilish ishlari hajmi
ga taʼsir koʻrsatuvchi omillar oʻzgarishi
2
 
Oʻzgaruvchi
 
Model 
koeffitsiyenti 
Standart xatolar 
t-Styudent mezoni 
P-qiymati 
C
−
23,1570 
8,67874 
-2,668 
0,0321 
lnX
1
1,70843 
0,774329 
2,206 
0,0431 
lnX
2 
1,91382 
0,626511 
3,055 
0,0185 
lnX
3 
0,267900 
0,263510 
1,017 
0,0342 
R
2
-Determinatsiya koeffitsiyenti 
0,98 
Bogʻliq
oʻzgar
uvchining 
oʻrtacha
qiymati 
10,229 
Tekislangan R
2
-Determinatsiya 
koeffitsiyenti 
0,983 
Bogʻliq oʻzgaruvchining standart chetlanishi
0,785 
Regressiyaning standart xatosi 
0,102 
Akaykening axborot modeli 
-15,785 
Qoldiqlar kvadratlari yigʻindisi
0,07 
Shvarsning axborot modeli 
-14,193 
Maksimal oʻxshashlik 
funksiyasining qiymati 
11,9 
Hannan-Quinn criter 
-16,788 
F - Fisher mezoni 
192,1 
DW-Darbin-Uotson mezoni 
1,64 
Prob (F - Fisher mezoni) 
0,000 
Qurilish materiallari sanoati aksionerlik jamiyatlarida 
taʼsir e
tuvchi om
illarning qurilish ishlari hajmi empirik modelga taʼsirchan koeffitsiyentlar 
qoʻyilib, koʻp omillik ekonometrik model funsiyasi tuzildi:
𝒍𝒏𝒚 = −23,1570 + 1,70843 ∗ 𝒍𝒏𝒙
𝟏
+ 1,91382 ∗ 𝒍𝒏𝒙
𝟐
+ 0,2679 ∗ 𝒍𝒏𝒙
𝟑
𝑡
(−2,668) (2,206) (3,055) (1,017)
Odatda, determinatsiya koeffitsiyenti [0;1] kesmada qiymatlarni 
qabul qiladi. Koeffitsiyent qiymati 1 ga qanchalik yaqin boʻlsa, bogʻliqlik 
shuncha-lik kuchli hisoblanadi. Mazkur holatda determinatsiya 
koeffitsiyentining 0,98
 
qiymatga teng boʻlishi, modelda mazkur 
1
Muallif tomonidan tayyorlangan 
2
Muallif tomonidan tayyorlangan.
iqtisodiy koʻrsatkichlar oʻrtasida yetarli darajada kuchli bogʻliqlik 
mavjudligini bildiradi. Modellarni turli miqdordagi omillar bilan 
taqqoslash imkoniyati boʻlishi va ushbu miqdordagi omilla
r 
R
2
=
0,983
 
qiymatiga te
ng boʻlishi va uning 
R
2 
ga yaqinligi, modelning taʼsir etuvchi 

---

 
~ 33 ~ 
omillar soni oʻzgarishi atrofda qiymat
-lar qabul qilinishini bildiradi.
 
F
–
mezonning haqiqiy qiymati F
hisob
=192 ga yoki F
jadval
=4,68 ga teng. Agar 
haqiqiy qiymat jadvaldag
i qiymatdan kata boʻlsa, u holda tuzilgan koʻp
omilli ekonometrik model statistik ahamiyatli yoki oʻrganilayotgan 
jarayonga adekvat deyiladi. 
 
Styudentning 
t
-mezoni hisoblangan (
t
hisob
) va jadval (
t
jadval
) 
qiymatlarini taqqoslab, ishonchlilik ehtimoli 
05
,
0
=

va ozodlik 
darajasi d.f.=10-3-
1=6 boʻlganda, 
t 
- mezonning jadval qiymati
t
jadval
=2,1448 ga teng. 
Qurilgan modellar orqali qurilish ishlari hajmi va unga taʼsir 
etuvchi omillarning 5-jadvalda bir necha prognoz varianti ishlab chiqilib 
ulardan eng optimal variantlari tanlangan. 
5-jadval 
Omillarining eng optimal prognoz modellari 
№
 
Koʻrsatkichlar
 
Prognoz modellari 
MAPE
 
1 
Qurilish sohasida faoliyat koʻrsatayotgan 
korxonalar soni, mingta 
X1 = 16375,0 
—
957,706*t + 229,549*t^2 
5 
2 
Qurilish sohasida bandlar soni, ming kishi 
X2 = 887,255 + 103,973*t 
—
7,28182*t^2 
3,99 
3 
Asosiy kapitalga investitsiya, 
mlrd soʻm
X3=10860,8 * (1,29778^t) 
7,25 
Oʻzbekiston Respublikasi qurilish sohasi hajmini ifodalovchi asosiy 
koʻrsatkichlarni quyidagicha belgilab oldik:
Y- 
qurilis
h ishlari hajmi (mlrd.soʻm)
;
X
1
–
 
qurilish sohasida faoliyat yuritayotgan korxonalar soni (ming 
dona)
;
X
2
–
qurilish sohasida bandlar soni (ming kishi)
;
X
3
–
asosiy kapitalga investitsiya
. 
Respublikada yalpi ichki mahsulot hajmi 2025-yilga borib, qurilish 
ishla
ri hajmi taʼsirida 943 trln. soʻm (2020
-
yil narxlarida) boʻlishi, yoki 
2020-yildagidan 167 foizga oshishi kutilar ekan. 
Ilmiy izlanishlarimizga asoslanib 2025-yilga borib respublikada 
qurilish materiallari hajmi 192301 mlrd.soʻm boʻlishi, qurilish sohasida
faoliyat koʻrsatayotgan korxonalar soni 59816,2 mingta, qurilish 
sohasida bandlar soni, 986,67 ming kishi tashkil etishi, asosiy kapitalga 
investitsiya 703169 
mlrd. soʻm boʻlishi aniqlandi.