Urganch davlat universiteti bioinjeneriya va oziq-ovqat xavfsizligi fakulteti «biotexnologiya»
Produtsentlarni suyuq oziqa muhitida o`stirish
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Fermentyorlardan foydalanish mexanizimi Sanoatda ishlatilayotgan fermentyorlarni xavo almashinuvi uchun energiya
| Produtsentlarni suyuq oziqa muhitida o`stirish
Bu usul qattiq oziqa muxiti sirtida o‘stirish usuliga qarganda bir qator, ya’ni ishlabchiqarish maydonini bir necha marotaba qisqartishga, og‘ir qo‘l muxnatini bartarafqilishga, mexnat gigienasini yaxshilashga, ishlab chiqarishni avtomatik tiziminiyaratishga va boshqa ustunliklarga egadir. Suyuq oziqa muxiti ichida o‘stirishda oziqani bir muncha iqtisod bilan ishlatishgava ferment preparatlarini tozaroq xamda yuqori faollik bilan olishga erishish mumkin.Mikroorganizmlarni suyuq oziqa muxiti ichida o‘stirish vertikal xolatda joylashganfermentyorlarda olib boriladi. Fermentyorga qo‘yilgan eng asosiy talab – produsentnio‘stirish jarayonida intensiv xavo almashinuvi bilan birga aseptika sharoitlarinivujudga keltirish imkoniyatlaridir. O‘stirish jarayonida murakkab bo‘lgan uch fazalisuyuqlik-qattiq, jism-gaz tizimi bilan ishlashga to‘g‘ri keladi. Bu tizimda massaalmashinuv jarayonlari juda qiyin kechadi va uskunani o‘stirishning xammabosqichlariga moslab yaratish ancha mushkuldir. Fermentyorlardan foydalanish mexanizimi Sanoatda ishlatilayotgan fermentyorlarni xavo almashinuvi uchun energiya uzatishi va aralashtirish usullariga qarab uch guruxga bo‘lish mumkin: 1. Mexanik aralashtirgichli va purkama uskunalar (birlashtirilgan); 2. Siqilgan xavoni purkash tizimiga (energiyani suyuqlik ichiga purkovchi)asoslangan uskunalar; 3. Purkashga asoslangan (energiyani gaz fazasiga uzatuvchi) uskunalar. Ferment sanoati uchun birinchi gurux fermentyorlari aseptika talablariga javobberishlari bilan juda katta axamiyatga ega. Bu uskunalar asosan silindr shakligi egabo‘lib, bir-birlaridan xajmi, ichki tizim konustruksiyasi, aylantirish tezligi vaqurilmalari xamda issiqlik almashtirish moslamalari bilan farq qiladi. Fermentyorlarning eng yirigi mexanik aylantirgichlari va ko‘pik so‘ndirgichlaribilan birgalikda 2000 m 3 xajmga ega. “Xeman” firmasi 360-400 m 3 li fermentyorlarniishlab chiqarishni joriy qilish bilan shug‘illanadi. Bizda asosan Rossiyada ishlab chiqarilgan 50 m 3 li va 100 m 3 li germetik berkbo‘lgan va mexanik aralashtirgichli xamd axavoni purkovchi fermentyorlardan kengmiqyosda foydalaniladi. Bundan tashqari Germaniya maxsuloti bo‘lgan 63 m 3 lifermentyorlar juda ko‘plab ferment korxonalarida ishlatiladi. Fermentyorlar ko‘pi bilan 0,25 MPa bosim va sterilizasiya vaqtida 130- 140 0 C xaroratda ishlashga mo‘ljallangan. Produsentni fermentyorda o‘stirish jarayonidaasepitika nuqtai nazaridan eng muxim bo‘lgan omil - fermentyor qismlarini to‘g‘ri vao‘z qoidasiga binoan echib ulashdir. Agarda xar bir qism fermentyorni ishlatibbo‘lgandan keyin aloxida yuvib, tozalab, yaxshi sterizizasiya qilinmasa ifloslanishningmanbasi bo‘lib qolishi mumkin.O‘stirish jarayonida fermentyorda xosil bo‘ladigan ko‘pikka va uni bartarafqiluvchi moslamalarga xam katta e’tibor berish kerak. Ferment sanoatidaishlatiladigan barcha fermentlar ko‘pikni bartaraf qiluvchi moddalarni kirituvchi vako‘pik miqdorini nazorat qilib turuvchi aloxida moslamalar bilan jixozlangan. Ko‘pikni chiqarib tashlash maqsadga muvofiq emas, chunki bunda xavo tozalovchi filtrlar namlanib qolishi va natijada uskunaning germetikligi xamda sterilligibuzilishi mumkin. Mikroorganizmlarni fermentyorlarda o‘stirish jarayonida xosil bo‘layotganfermentlarning to‘planishi, produsent biomassasining xolati, muxit pH ko‘rsatkichi, oziqani tashkil qiluvchi ba’zi komponentlarning kamayishi va boshqa bir qanchaomillar doim nazorat qilib borilishi lozim. O‘stirish jarayonining tugallanishi bilan kulütural suyuqlik ishlab chiqarishgauzutiladi yoki suyuqlik fazasini biomassa va qattiq fazadan ajratish bo‘limigauzatiladi. Ba’zi xollarda produsent biomassasi xar xil tozalikdagi fermentpreparatlarini olish uchun manba bo‘lib xizmat qiladi. Ferment preparatlari ishlab chiqarish hozirgi kunda biotexnologiyaning asosiy ishlab chiqarish yo’nalishlaridan biri bo’lib keskin yangi texnologiyalar asosida rivojlanib borayapdi.Fermentlar ishkab chiqarishning hozirgi kunda tez shiddat bilan rivojlanishiga asosiy sabablardan biri fermentlar biologic katalizatorlar bo’lib biokimyoviy jarayonlarni shiddat bilan va salbiy ta’sirlarsiz hamda orgonizmga no’jo’ya ta’sir qiluvchi metobolitlarsiz kataliz jarayonlarini olib boorish uchun hizmat qiladi. Xozirgi kunda ferment ishlab chiqarish o’zining qo’llanilish uchun optimalligi uchun sanoat miqiyosida keng ishlab chiqarish jarayonlari amalga oshirilmoqda. Fermentlarning biologik hossalarini o’rganish ularning ishlab chiqarilishini keng miqiyosda amalga oshirilishiga olib kelmoqda. Ushbu preparatlarni qo’llash yangi zamonaviy yuqori samarili ferment ishlab chiqarish texnologiyalarini qo’llanilishi va yaratilishiga asos bo’lmoqda. Tozalangan ferment preparatlarini ishlab chiqarish medetsina sohasida, farmasevtika sohasi va boshqa sohalarda maqsadli,yuqorisamarali jarayonlarda qo’llanilmoqda. Fermentlarning ishlash optimal muhitlari pH 4-9, harorat 20-70 0 C va normal bosim hisoblanib, ma’lum biokimyoviy jarayonlarni amalga oshirish uchun ishlatiladi.Bu ea ferment ishlab chiqarishning intensive kengayishiga olib keladi. An’anaviy ferment ishlab chiqarish ozuqa muhitinida mikroorgonizmlarning yuqori va quyi uslublarida ishlab chiqariladi. Mikroorgonimlarni ozuqa muhitining quyi qismida o’stirib fermentlar ishlab chiqarish mikroorgonizmlar ozuqa muhitining yuqori qismida olinishiga nisbat aerob mikroorgonizmlardan foydalanish, sig’imlarning kam joy egallashi, uzluksiz ferment ishlab chiqarilishi kabi afazalliklar asosida ishlab chiqarish jarayonini olib borishni ta’minlaydi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|